Ułożenie dziecka w ciąży

Gdy dziecko jest już duże i ma w macicy coraz mniej miejsca, zaczyna szykować się do porodu. Próbuje przybrać najwygodniejszą pozycję, wciskając się pomiędzy kości miednicy swojej mamy.  W zdecydowanej większości przypadków, maluszek układa się głową w dół. Takie ułożenie nazywamy podłużnym główkowym, bądź potylicowym. 

Ułożenie podłużne główkowe - prawidłowe ułożenie dziecka w brzuchu

Podłużny kształt macicy, jej ciasnota oraz prawo ciążenia sprawiają, że dziecko dopasowuje się do istniejących warunków przestrzennych. Największa część ciała - głowa, ułożona jest do dołu, nóżki przylegają do brzucha, a ręce skrzyżowane są na klatce piersiowej.

Pozycja główkowa może przyjąć jeden z trzech wariantów:

• ułożenie potylicowe przednie (plecami w stronę brzucha mamy ) - większość dzieci w chwili rozpoczęcia porodu ma ułożenie potylicowe przednie. Wówczas główka skierowana jest do dołu, a plecy do brzucha mamy. To najkorzystniejsze ułożenie, gdyż w takiej pozycji główka najlepiej dopasowuje się do kanału rodnego.
• ułożenie potylicowe tylnie (brzuchem w stronę brzucha mamy) - część dzieci zaczyna rodzić się z główką do dołu i plecami skierowanymi w stronę pleców mamy. Jednakże, ostatecznie przekręca się i tylko około 12% porodów przebiega w ułożeniu potylicowym tylnym. Przy takim ułożeniu, druga faza porodu trwa dłużej, a skurcze mogą być bardziej bolesne.
• ułożenie odgięciowe (odchyloną do tyłu główką w dół)- czasami zdarza się, że częścią przodującą do wyjścia na świat są czoło, kość ciemieniowa lub twarzyczka dziecka. Główka, wchodząc w kanał rodny, nie zostaje przygięta do klatki piersiowej i jest mocno odchylona do tyłu. Najczęściej ma to miejsce u wcześniaków, przy porodach bliźniąt, w przypadku wad budowy macicy u matki, czy u kobiet, które rodziły już wiele razy. Podczas przechodzenia przez kanał rodny, główka w dalszym ciągu się odchyla i konieczna bywa interwencja lekarska, nawet w postaci cesarskiego cięcia.

Niekiedy zdarza się tak, że dziecko ułoży się pupą w dół - położenie miednicowe lub przyjmie pozycję poprzeczną. Jednak, jeszcze w trakcie porodu, próbuje dopasować się do kształtu kanału rodnego, więc ułożenie malucha może się nieco zmieniać.

Ułożenie miednicowe dziecka, czyli ułożenie pośladkowe

Niektóre dzieci zdają się robić wszystko na opak już od samego początku. Około 5% maluchów ustawia się w ułożeniu miednicowym. Oznacza to, że dziecko jest główką do góry, a pośladki ma skierowane w dół. Poród przy takim ułożeniu jest trudniejszy, gdyż główka rodzi się na samym końcu. Wówczas, by uniknąć niedotlenienia, trzeba sprawnie i szybko pomóc dziecku przyjść na świat.

Warianty ułożenia miednicowego:

• miednicowe zupełne - nóżki dziecka są zgięte w biodrach i kolanach,
• miednicowe niezupełne -nóżki są zgięte w biodrach, ale proste w kolanach i ułożone wzdłuż ciała dziecka,
• kolankowe lub stópkowe - nóżki są wyprostowane w biodrach, część przodującą stanowią kolanka lub stópki.

Ułożenie pośladkowe - przyczyny:

• przodującego łożyska,
• wiotkich mięśni macicy,
• dużego rozmiaru dziecka,
• okręcenia pępowiny,
• zbyt małej ilości wód płodowych,
• porodu przedwczesnego,
• ciąży mnogiej.

Czasami podejmuje się próbę obrócenia dziecka przed porodem tak, aby znalazło się ono w pozycji główkowej. Nazwy się to obrotem zewnętrznym i jest zabiegiem, który może wykonać jedynie doświadczony lekarz w szpitalu. Chodzi o to, by delikatnie przesuwać dziecko przez powłoki brzuszne mamy. Zdarza się jednak, że nawet dziecko nakłonione w ten sposób do zmiany pozycji, wraca do położenia miednicowego.

A co z porodem przy ułożeniu pośladkowym? Są pewne warunki, pod którymi poród taki ma szansę zakończyć się pomyślnie. Dziecko nie może być za małe, ani za duże - idealna waga to między 2,5 kg, a 4 kg, I najlepiej, by maluch znajdował się w położeniu miednicowym zupełnym.

Ponieważ pośladki są mięciutkie i znacznie mniejsze od główki, nie są w stanie wystarczająco rozciągnąć dróg rodnych. Dlatego przechodząca przez wąski kanał rodny głowa może ucisnąć pępowinę odcinając tym samym maluszkowi dopływ tlenu. W związku z tym, aby uniknąć komplikacji u kobiet rodzących po raz pierwszy prawie wszystkie porody miednicowe odbywają się poprzez cesarskie cięcie. Jeśli maluszek odwrócony jest pupą do dołu spróbuj 'namówić' go do zmienienia pozycji. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań możesz zastosować odpowiednie ćwiczenia zachęcające dziecko do zmiany.

Ułożenie poprzeczne

Bardzo rzadko, bo przyjmuje się, że jakiś raz na około 200 przypadków, ale zdarza się, że maluszek ułoży się w pozycji poprzecznej. Oznacza to, że dziecko leży poprzecznie do osi kanału rodnego, jego główka znajduje się po jednej stronie macicy, a pupa po drugiej. Poród naturalny jest w tej sytuacji niemożliwy.

Przyczynami ułożenia poprzecznego mogą być:

• bardzo wąska macica,
• nisko usadowione łożysko,
• wady rozwojowe macicy.

Ułożenie skośne

Jeśli dziecko nie przyjęło pozycji miednicowej, ani potylicowej, może być jeszcze ułożone skośnie (1% przypadków). Oznacza to, że oś ciała dziecka nie przebiega ani dokładnie poziomo, ani dokładnie pionowo w stosunku do oso długiej macicy - przecina ją pod dowolny kątem. W takim wypadku, poród może odbywa się siłami natury, albo przez cesarskie ciecie, w zależności od odchylenia ciała dziecka od pionu.
 

Nieprawidłowe ułożenie dziecka w brzuchu

Najczęściej, przyczyną nieprawidłowego ułożenia dziecka jest nieprawidłowa budowa miednicy przyszłej mamy. Kiedy, na przykład, jest ona zbyt mała, albo za długa i zbyt wąska, dziecko nie ma miejsca, by ułożyć się w "normalny" sposób.

Inne przyczyny to, między innymi:

• poród przedwczesny (dziecko nie zdążyło jeszcze przyjąć pozycji główkowej)
• wielowodzie - zwiększa ruchomość dziecka
• małowodzie - ogranicza ruchomość dziecka
• wiotkie ściany macicy i powłok brzusznych – mogą wystąpić u kobiet, które rodziły więcej niż trzy razy
• wady wrodzone dziecka (np. wodogłowie)
• łożysko przodujące
• zbyt krótka pępowina
• występowanie w macicy guzów, mięśniaków
• ciąża bliźniacza

Czytaj również:

Wskazania do cesarskiego cięcia

Późne odcięcie pępowiny

Autor