Prawa kobiet w ciąży. Jakie prawa ma kobieta w ciąży?

Jakie prawa ma kobieta w ciąży?

Kobieta w ciąży może korzystać z szeregu praw, które ułatwią jej funkcjonowanie w tym szczególnym okresie. Dotyczą one wiele aspektów życia, m.in. stanowiska pracy, systemu opieki zdrowotnej, systemu świadczeń socjalnych. Część przywilejów wynika z obowiązującego prawa, inne od lat funkcjonują w społeczeństwie. Warto ich przestrzegać, bo ciąża to okres, kiedy kobieta może czuć się osłabiona i mieć gorsze samopoczucie.

Prawa kobiet w ciąży w pracy

Kobiety spodziewające się dziecka powinny o tym fakcie zawiadomić swojego przełożonego. Lepiej z tym nie zwlekać, ponieważ już od początku ciąży przyszłej mamie przysługują szczególne przywileje, wynikające z Kodeksu Pracy. Dotyczą one zarówno zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, jak również innych form pracy, a także prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Oto główne z nich:

• Jeżeli kobieta zatrudniona jest na podstawie umowy o pracę, nie może zostać zwolniona (wyjątkiem jest umowa terminowa lub zwolnienie dyscyplinarne, z art. 52 KP).

• Kobieta w ciąży nie może pracować dłużej niż 8 godzin na dobę, nie może pracować również w nocy oraz poza zakładem pracy.

• Paniom, które pracują przed komputerem, należy się 10-minutowa przerwa po każdych 50 minutach pracy przed monitorem. Jest ona wliczana do czasu pracy.

• Ciężarna nie może pracować w warunkach uciążliwych, zagrażających zdrowiu jej i dziecka, np. w dużym hałasie, ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi lub chemicznymi, przy pracach związanych z dużym wysiłkiem fizycznym.

• Pracodawca ma obowiązek zwolnić ciężarną z pracy na czas wykonywana badań lekarskich, które są związane z ciążą i nie mogą być wykonane w innym terminie.

Kobieta, która urodzi dziecko i wraca do pracy po urlopie macierzyńskim, jest również chroniona. Jeżeli karmi dziecko piersią, przysługuje jej przerwa na karmienie, która przy pełnym etacie wynosi 30 minut. Obowiązkiem pracodawcy jest utrzymanie stanowiska pracy dla kobiety, która przebywa na urlopie związanym z opieką nad dzieckiem.

Jeżeli przyszła mama jest zatrudniona na umowę na czas określony, jest ona automatycznie przedłożona do dnia porodu. Kobieta nabywa prawo do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.

Panie, które prowadzą własną działalność gospodarczą i opłacają składki chorobowe, mają takie same prawa, jak kobiety zatrudnione na umowę o pracę.

Okres ciąży a opieka lekarska

Kobiety w ciąży powinny przebywać pod stałą opieką lekarza. Obowiązujące prawo gwarantuje, że panie, które mają obywatelstwo polskie i mieszkają w kraju, mogą korzystać z opieki zdrowotnej, finansowej przez państwo. Dzięki temu mogą leczyć się w placówkach, które mają podpisany kontrakt z NFZ. Kobieta w ciąży nie musi posiadać ubezpieczenia zdrowotnego i do ukończenia połogu uprawniona jest do wszystkich świadczeń. Ciężarne mogą korzystać z opieki lekarskiej bez kolejki, ale muszą pokazać dokument, potwierdzający ciążę. Od 2017 roku, wraz z wejściem w życie ustawy „Za życiem”, kobiety spodziewające się dziecka i posiadające skierowanie do specjalisty, powinny być przyjęte w ciągu 7 dni. Od 2020 roku kobietom w ciąży przysługują bezpłatne leki, znajdujące się w specjalnym wykazie leków.

Ciąża to okres, kiedy wiele kobiet odczuwa problemy emocjonalne i potrzebuje dodatkowego wsparcia psychologicznego. Zgodnie z obowiązującym prawem ciężarne mogą bezpłatnie i bez kolejki korzystać z pomocy psychologów zatrudnionych w poradniach zdrowia psychicznego.

Ciąża i prawo do bezpłatnej pomocy prawnej

Panie, które chcą skorzystać z pomocy prawnej z zakresu praw rodzicielskich i pracowniczych, mają takie prawo. Reguluje je wspominana wcześniej ustawa „Za życiem”. Pomoc oferują ośrodki, których lista znajduje się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.

Prawo do poradnictwa laktacyjnego

Kobiety, które urodzą dziecko, również wymagają wsparcia i pomocy. Już w szpitalu mogą skorzystać z przeszkolenia z zakresu karmienia piersią. To bardzo ważne, ponieważ w pierwszych dniach po porodzie wiele kobiet ma problem z laktacją. Pomoc specjalisty jest niezbędna, dzięki niej młode mamy nie zniechęcają się i kontynuują karmienie piersią. Doradczynie laktacyjne mogą zaproponować młodym mamom nakładki do karmienia piersią, pokazać techniki karmienia oraz najwygodniejsze pozycje.

Przygotowanie do porodu

Jeszcze przed narodzinami dziecka, kobieta sama lub razem z położną ma prawo przygotować plan porodu. To dokument, w którym opisuje swoje oczekiwana odnośnie przebiegu porodu. Może umieścić oczekiwania odnośnie podania znieczulenia, zrozumiałego przekazywania informacji o przebiegu porodu, prośbę o pomoc w znalezieniu najlepszej pozycji podczas porodu itp. Zgodnie z prawem przyszła mama ma prawo do intymności w czasie porodu. Bez jej zgody na sali nie mogą przebywać dodatkowe osoby. Ciężarne powinny również wiedzieć, że prawo zezwala, aby w trakcie porodu towarzyszyła im bliska osoba. Wyjątkiem jest zagrożenie epidemiologiczne oraz bezpieczeństwo zdrowotne pacjentki. Ustawa zezwala również, aby ciążę prowadziła położna o odpowiednich kwalifikacjach. Dopiero gdy pojawią się problemy, kobieta zostanie skierowana do lekarza specjalisty.

Kobieta w ciąży powinna być szczególnie traktowana w każdej sytuacji, nie tylko tej uregulowanej prawnie. Zgodnie z nomami przyjętymi w społeczeństwie, ciężarnym należy ustępować miejsca w komunikacji miejskiej, przepuszczać w kolejce czy pomagać w codziennych sprawach. Przyszłe mamy powinny znać prawa kobiet w ciąży, muszą też wiedzieć, że mają prawo żądać ich przestrzegania. W dalszym ciągu często dochodzi do łamania praw kobiet w ciąży i rodzących, dlatego należy zrobić wszystko, aby zmienić tę sytuację.