Jak pielęgnować skórę dziecka w trakcie wirusowej choroby zakaźnej?

Choroby zakaźne nadal stanowią jedną z głównych przyczyn śmierci ludzi na całym świecie. Dlaczego tak się dzieje? Bo zwiększa się oporność bakterii na antybiotyki i powstają coraz to nowsze formy znanych drobnoustrojów. Jeśli twoje dziecko zachoruje ważne jest, by stosować odpowiednie metody pielęgnacji w czasie tych infekcji. Właściwa opieka nie tylko skraca okres rekonwalescencji, lecz także łagodzi ból i cierpienie, które nieodłącznie wiążą się z chorobą, a także niejednokrotnie zapobiega groźnym powikłaniom.

Uważaj na niemowlaki

Najbardziej narażone na zakażenia wśród dzieci są niemowlęta. Mają one słabo wykształconą naturalną dojrzałość układu immunologicznego oraz w tym wieku następuje spadek przeciwciał przekazanych im przez matkę w czasie życia płodowego. Dlatego też w łagodzeniu przebiegu i konsekwencji zakażeń największą rolę odgrywa rodzic. To właśnie rodzice jako opiekunowie, którzy praktycznie cały czas przebywają ze swoimi dziećmi najczęściej jako pierwsi dostrzegają zmiany w ich wyglądzie oraz zachowaniu. Powinni umieć odpowiednio na nie reagować, by móc w prawidłowy sposób minimalizować skutki rozwoju infekcji, a przez to zmniejszać powstały psychiczny i fizyczny dyskomfort swojej pociechy. 

Najczęściej występującą chorobą wirusową wieku dziecięcego jest ospa wietrzna oraz odra i różyczka. Omówię pielęgnację skóry w tych chorobach ze względu na to, że wszystkie są chorobami wysypkowymi i wymagają dokładnej pielęgnacji skóry. 

Na co rodzic powinien zwracać uwagę, jeśli zauważy jakąś zmianę na skórze dziecka?

Oglądając zmiany skórne swojego dziecka zwróć uwagę na to gdzie są umiejscowione, ile ich jest (czy są pojedyncze czy liczne), jak są rozmieszczone i jaki mają kolor. Gdy dotkniesz tej zmiany zwróć uwagę czy jest płaska czy wypukła, a także jaka jest jej powierzchnia, np. czy jest szorstka czy głodka. Gdy oglądasz dziecko nie zapomnij o pooglądaniu owłosionej skóry głowy, a także błony śluzowej jamy ustnej i narządów płciowych. Zwróć uwagę, czy dziecko nie drapie się lub nie zgłasza bólu.

Zapamiętaj jakie są objawy poszczególnych chorób

Ospa wietrzna

Przed wystąpieniem wysypki występuje niewiele podwyższona temperatura ciała, brak apetytu, osłabienie. Od tego czasu dziecko już zaraża. Następnie po około 2 dniach od wystąpienia tych objawów pojawia się wysypka zwana osutką:

• ma wygląd różowych plamek przybierających kolejno postać grudek, pęcherzyków o perłowym zabarwieniu wypełnionych surowiczą treścią, następnie krostek zawierających nieprzezroczystą treść, które na koniec przekształcają  się w strupki, które odpadając pozostawiają na skórze małe, nietrwałe przebarwienia bez blizn,
• w pełnym rozwoju choroby wysypka jest morfologicznie wielopostaciowa, gdyż równocześnie widzi się pęcherzyki, krosty, strupki i przebarwienia po wykwitach,
• ilość rzutów osutki równa się kilku lub kilkunastu w ciągu 24h, 
• jest ona nieregularnie rozsiana po całym ciele dziecka obejmując także skórę głowy błonę śluzową jamy ustnej oraz narządów moczowo – płciowych, 
• na początku obejmuje środkowe części ciała. Później rozprzestrzeniające się na twarz i kończyny, 
• towarzyszy jej uporczywy świąd.

CZYTAJ TAKŻE: Czy warto szczepić dziecko przeciwko ospie?

Różyczka

Dziecko zakaża już na 7 dni przed wystąpieniem wysypki i 14 dni od momentu jej pojawienia się. Główny objaw to umiarkowana gorączka. Na całym ciele pojawia się drobna różowa, grudkowa wysypka. Charakterystyczne jest również powiększenie węzłów chłonnych potylicznych oraz powiększenie śledziony. Przebieg jest zwykle łagodny. 

Odra

Można powiedzieć, że obecnie prawie nie występuje. Największa zakaźność występuje na 5 dni przed pojawieniem się wysypki oraz 4 od chwili jej ukazania się. Główne objawy to gorączka, zaczerwienione oczy i światłowstręt (nieżyt spojówek), katar, ból gardła i kaszel (często bardzo męczący i suchy). Następnie pojawia się wysypka grubo plamista, zlewająca się. Początkowo za uszami, następnie przechodzi na twarz i szyję, a potem na tułów i kończyny. Śluzówki jamy ustnej są zaczerwienione. Od chwili ukazania się wysypki (po 4-5 dniach) temperatura opada i dziecko zdrowieje. 

Wszystkie te choroby mają wspólne objawy. Należą do nich: wysypka i podwyższona temperatura ciała. Ich wystąpienie ma bardzo duży wpływ na skórę dziecka.

Jak zatem pielęgnować dziecko, które ma gorączkę i w jaki sposób możesz ją obniżyć?

Twoje dziecko ma gorączkę jeśli jego temperatura ciała  jest większa od 38°C. Skóra wówczas jest najczęściej zaczerwieniona, może być sucha lub bardzo wilgotna (spocona).

1. Wykonuj zabiegi mające na celu ochłodzenie ciała twojego dziecka:

• przygotuj okłady chłodzące, które możesz wykonać z wcześniej zanurzonych w letniej wodzie ręczników lub pieluch, a następnie połóż na czoło, potylicę, brzuch, pachwiny, uda i łydki,
• jeśli okłady nie przynoszą skutku lub dziecko nie da sobie ich wykonać, zrób mu kąpiel ochładzającą w wodzie o temperaturze o 1°C niższej od temperatury ciała dziecka przez okres 10 –20 min,
• w ostateczności można zastosować worki z lodem, zimne kompresy żelowe na okolice pachwinową, pachową, karku oraz wątroby przez okres 30 – 60 min. i z około 60 min. przerwami.

2. Wykonuj toaletę skóry całego ciała dziecka rano oraz wieczorem lub częściej, gdy zaistnieje taka konieczność. Mitem jest już stwierdzenie, że nie kąpie się chorych dzieci. 

3. Obcinaj paznokcie dziecku! Niemowlakowi zakładaj rękawiczki tzw. ”łapki” na dłonie, by nie drapało powstałej wysypki. Starszym dzieciom odwracaj uwagę od towarzyszącego świądu i tłumacz mu, że nie wolno drapać pęcherzyków, by nie doszło do powstania blizn. 

4. Pielęgnacja skóry jest bardzo ważna, aby nie doszło do wtórnego bakteryjnego zakażenia wykwitów skórnych. Ryzyko wystąpienia tego powikłania zwiększają preparaty miejscowe na skórę, czyli np. pudrów oraz nie dbania o higienę ciała dziecka.  

W przypadku ospy: 

• Wykonuj kąpiele z dodatkiem nadmanganianu potasu, sody oczyszczonej w proporcji łyżeczka na litr wody lub rozgotowanego siemienia lnianego. 
• Każdy wykwit dodatkowo posmaruj roztworem wodnym nadmanganianu potasu lub octeniseptem, niestety ta procedura jest bardzo uciążliwa i długotrwała, najczęściej dzieci płaczą podczas jej wykonywania, należy wówczas spróbować jak największą liczbę wykwitów posmarować w trakcie snu dziecka.

W przypadku różyczki:  wysypki niczym się nie smaruje, gdyż nie powoduje ona swędzenia ani podrażnień skóry. 

5. Zadbaj o komfort swojego dziecka. Ubieraj malucha w przewiewną, luźną bieliznę wykonaną z naturalnych materiałów – najlepiej bawełny - które łatwo wchłaniają pot. Zmieniaj ją często wraz z bielizną pościelową.

6. Nie zapominaj o szczególnej pielęgnacji okolicy pieluszkowej. Zapobiegaj powstawaniu odparzeń skóry. Dbaj o czystości skóry dziecka i dokładnie wycieraj ją po kąpieli. Szczególnie zwróć uwagę na pachwiny okolice krocza i samo krocze oraz mosznę u chłopców.

Pamiętaj, aby zapewnić dziecku odpowiednią pielęgnację i ochronę skóry. Mam tu na myśli:

• częstszą niż dotychczas zmianę pieluszek po każdym oddanym stolcu,
• utrzymanie w czystości okolicy odbytu i sąsiedniego obszaru. Myj dziecko tylko pod bieżącą wodą,
• unikaj korzystania z nawilżających chusteczek, które mogą zawierać substancje drażniące,
• stosuj preparaty ochronne (barierowe) oraz zapobiegające odparzeniom,  
• często wietrz części ciała stykające się z pieluszką.

7. Gdy gorączce towarzyszą dreszcze przykryj dziecko dodatkowym kocem lub ubierz je cieplej. Możesz użyć również termoforu oraz podać mu ciepłe płyny do picia. 

8. Podawaj dziecku leki przeciwgorączkowe (paracetamol). I od pierwszego dnia dokładnie zapisuj dawki i godziny ich podania, dzięki temu zapobiegniesz przedawkowaniu leków.

Paracetamol to jeden z najpowszechniejszych leków przeciwgorączkowych, który możesz zastosować u dziecka bez zaleceń lekarza. Jest dostępny bez recepty, jednak zawsze przed jego podaniem musisz dokładnie przeczytać ulotkę, aby wiedzieć jak bezpiecznie i skutecznie użyć lek. Występuje on w formie syropów, tabletek, kapsułek, czopków, drażetek oraz kremów i żeli. Dawki i postaci powyższych form preparatów muszą być odpowiednio dostosowana do wagi i wieku dziecka. 

9. Regularnie i prawidłowo mierz temperaturę ciała dziecka. 

Pamiętaj, że samo sprawdzenie ciepłoty skóry dziecka na skutek dotknięcia dłonią jego czoła nie wystarczy, aby stwierdzić gorączkę. Poza tym w czasie gorączki, pomiaru temperatury ciała powinnaś wykonywać regularnie, czyli najlepiej o tych samych porach dnia i nocy, tym samym termometrem oraz w tych samych miejscach.  

10. Zadbaj o odpowiednią dietę dziecka. 

Jeśli twoje dziecko jest nadal karmione wyłącznie piersią to pamiętaj, że normą będzie jeśli maluch będzie się częściej dopominał podania piersi – nie będzie to nic złego. Jeżeli twoje dziecko już je dodatkowe posiłki lub nie jest karmione piersią przygotowuj mu odżywcze, lekkostrawne posiłki. Podawaj je często i w małych porcjach. W celu zwiększenia apetytu przed podaniem posiłku wykonaj dziecku toaletę jamy ustnej, ale uważaj w przypadku chorób, w których zmiany np. pęcherzyki lub nadżerki znajdować się mogą także w jamie ustnej – są one wówczas bolesne. Wskazane są pokarmy będące źródłem białka, węglowodanów i witamin, a należy wystrzegać się pokarmów bogatych w tłuszcze zwłaszcza nasycone głównie w początkowym okresie trwania gorączki. 

W przypadku ospy wprowadź dietę lekkostrawną opartą na chłodnych, rozdrobnionych, papkowatych lub płynnych pokarmach np. kaszki, kleiki, zmiksowane zupy oraz nie słonym ani nie kwaśnym pożywieniu. Dopuszczalne są jedynie lekko słodkie posiłki. Czasami  zmiany pojawiają się także na błonach śluzowych jamy ustnej i są bolesne.

W przypadku odry bardzo podobnie ze względu na silny ból gardła, dziecko zje tak naprawdę tylko to co zdoła przełknąć.

11. Postaraj się o stworzyć odpowiedni  mikroklimat w pokoju, w którym bawi się lub śpi gorączkujące dziecko. 

Temperatura panująca w pomieszczeniu powinna wynosić 18 – 19°C, a wilgotność powietrza powinna być utrzymana w granicach 50 – 60 %. Wydaje się dość zimno, ale taka temperatura jest najbardziej optymalna. Taki efekt można uzyskać za pomocą nawilżaczy powietrza i wietrzenia pomieszczenia. Dziecko chore na odrę musi przebywać w osobnym i ciemnym pokoju, warto zwracać uwagę na temperaturę w pomieszczeniu, wirus jest wrażliwy na zbyt niską i zbyt wysoką. Optymalna to 20-21°C.

Podsumowując... 

Choroba zakaźna dziecka jest zawsze wielkim przeżyciem, jej objawy często wzbudzają u nich niepokój, lęk czasami nawet panikę. Nasza pociecha często nie jest w stanie pokazać co ją boli, a tym bardziej opowiedzieć o swoich dolegliwościach. Pamiętaj, że jedynym sygnałem może być płacz. W związku z ty niezmiernie ważna jest jego nieustanna obserwacja. To ona pozwala na szybkie rozpoznanie oznak zakażenia, bezzwłoczną reakcje w złagodzeniu powstałego dyskomfortu oraz udanie się z dzieckiem do lekarza rodzinnego lub pediatry w odpowiednim czasie. Ponadto znajomość objawów i właściwych metod pielęgnacji twojego dziecka   niejednokrotnie umożliwia wczesne zahamowanie rozwoju infekcji i przeciwdziała powstawaniu groźnych powikłań.

​

Zdjęcie: Fotolia.pl

Autor