Afty u dziecka - jak je rozpoznać i skutecznie wyleczyć?

Typowo afty to niewielkie zmiany, które występują w obrębie jamy ustnej. Przyczyną ich występowania mogą być zarówno błędy higieniczne, jak i różne choroby. Jakie są cechy charakterystyczne aft u dzieci? Co jeszcze – poza wymienionymi powyżej - może doprowadzać do ich pojawiania się u maluchów i co można zrobić, kiedy nasza pociecha, w związku z obecnością aft, skarży się na odczuwanie bólu?

Pojawienie się aft sprawia problemy 

Jednym z rodzajów zmian w jamie ustnej, które mogą występować u naszych maluchów, są afty. Przypadłość ta nie jest wcale rzadka, warto o niej mówić jednak nie tylko ze względu na jej częstość, ale przede wszystkim dlatego, że przez obecność aft dziecko może doświadczać silnych dolegliwości bólowych, jak i nawet odmawiać jedzenia.

Skoro afty mogą prowadzić do tak znaczących problemów, to rodzice zapewne chcieliby wiedzieć, w jaki sposób afty można leczyć. Zanim jednak do tego dojdziemy, konieczne jest najpierw scharakteryzowanie, czym są afty i jak dokładnie wyglądają – w rzeczywistości bowiem afty można dość łatwo pomylić z innymi, podobnymi zmianami w jamie ustnej naszego malucha.

Czy to na pewno afta?

Aftami nazywane są drobne (mające zwykle od 0,5 mm do 3 cm średnicy, typowo osiągające jednak wielkość do 5 mm) zmiany na błonach śluzowych, które mają charakter owrzodzeń. Typowa afta to zmiana o białym kolorze, która jest otoczona czerwoną obwódką. Afty pojawiają się w obrębie języka, podniebienia oraz po wewnętrznej stronie warg oraz policzków. Zmiany te mogą występować zarówno pojedynczo, jak i możliwe jest pojawienie się aft u dziecka w zgrupowaniach.

Teoretycznie wydawać by się mogło, że afty rozpoznać jest prosto. W praktyce dość łatwo można je jednak pomylić z pleśniawkami, ponieważ takowe przybierać mogą wyjątkowo podobną do aft formę. Pleśniawki to tak naprawdę białe naloty, które pojawiają się w obrębie jamy ustnej, nie doprowadzają one zwykle do takich dolegliwości bólowych jak afty, a dodatkowo spowodowane są one przez zakażenie grzybicze. Tutaj właśnie pojawia się podstawowa różnica pomiędzy aftami a pleśniawkami – afty powstają bowiem z zupełnie innych przyczyn niż pleśniawki.

Przyczyny występowania aft u dzieci

Czynników, które doprowadzają do występowania aft u dzieci, wyróżnia się tak naprawdę bardzo dużo. Afty pojawiać się mogą w przypadku mechanicznych uszkodzeń śluzówek jamy ustnej – takowe mogą być spowodowane zarówno tym, że dziecko przygryzie sobie niechcący swój policzek, ale i mogą one wynikać ze stosowania nieodpowiedniej (przede wszystkim zbyt twardej) szczoteczki do zębów.

Wśród przyczyn aft u dzieci, związanych z aspektami czysto stomatologicznymi, wyróżnia się także inne od wspomnianego wyżej problemy. Niedostateczne i niedokładne czyszczenie zębów może być czynnikiem sprzyjającym występowaniu aft u dzieci, podobnie jest w przypadku, kiedy dziecko boryka się ze stanami zapalnymi zębów. Opisywane zmiany mogą pojawiać się także u maluchów, które ząbkują – procesy związane z wyrzynaniem się zębów zwiększają bowiem tendencję do pojawiania się aft.

Przyczyną aft u dziecka mogą być również rozmaite inne problemy, takie jak:

• niedobory witamin,
• choroby zakaźne (np. opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, czy wirusowe zapalenie gardła),
• obniżenie odporności organizmu (związane np. z infekcją),
• alergie (np. na składniki stosowanej przez malucha pasty do zębów),
• zakażenia pasożytnicze,
• różne schorzenia ogólnoustrojowe (np. celiakia).

Leczenie aft u dzieci

Dobrą wiadomością w przypadku aft jest to, że zmiany te ustępują całkowicie samoistnie w ciągu 7, maksymalnie 10 dni. Wszystko byłoby cudownie, gdyby nie jeden znaczący problem – afty są bolesne i dziecko, u którego one występują, może z tego powodu być rozdrażnione, płaczliwe, a nawet odmawiać przyjmowania posiłków. Wymienione aspekty zdecydowanie przekonują, że dziecku z aftami trzeba jakoś pomóc – tylko jak?

Domowe metody leczenia aft opierają się przede wszystkim na unikaniu czynników, które mogłyby doprowadzać do podrażnienia zmienionych obszarów jamy ustnej. Kiedy dziecko ma afty, starajmy się podawać mu jedzenie o gładkiej konsystencji – różne przeciery czy kremy, w przeciwieństwie do orzechów, słonych przekąsek, czy innych twardych pokarmów, nie powinny bowiem podrażniać jamy ustnej.

Jeżeli nasz maluch ma afty, pamiętajmy również o tym, aby dziecko jak najwięcej piło. Najkorzystniejsze w tym przypadku będzie podawanie dziecku wody – różne kwaśne, czy gazowane napoje mogą doprowadzać do podrażnienia zmienionej śluzówki jamy ustnej.

Pomocne w łagodzeniu objawów wywołanych obecnością afty może być płukanie jamy ustnej. W tym celu można skorzystać ze środków naturalnych, takich jak chociażby szałwia – przygotowany z niej napar ma działania łagodzące. Rodzice mogą się również udać do apteki i nabyć jakiś z dostępnych bez recepty preparatów, czy to do płukania jamy ustnej, czy też środek przeznaczony właśnie do stosowania w przypadku aft. Ostatnie z wymienionych są dostępne w różnych postaciach, mogą nimi bowiem być zarówno właśnie płukanki, jak i żele do stosowania miejscowego.

Nawracające afty u dziecka: można je zbagatelizować, czy też może to być poważny problem?

Jeżeli u dziecka pojawiają się pojedyncze afty i zmiany te występują sporadycznie, to wtedy rodzice najprawdopodobniej nie mają powodów do niepokoju. Inaczej jest już w sytuacji, kiedy u malucha afty wciąż i wciąż się pojawiają – wtedy już zdecydowanie zalecane jest udanie się z dzieckiem do specjalisty.

Może się okazać, że nawrotowe afty występują przez jakiś problem stomatologiczny. W takim przypadku np. usunięcie kamienia nazębnego może sprawić, że afty przestaną pojawiać się u dziecka. Podkreślenia tutaj wymaga jednak to, że dziecko, które ma w danym momencie afty, może zostać odesłane przez stomatologa do domu – leczenie stomatologiczne najlepiej jest bowiem przeprowadzać dopiero po tym, jak zmiany te znikną, wcześniej ingerencje dentystyczne mogłyby doprowadzić do kolejnych podrażnień śluzówki jamy ustnej.

Afty, szczególnie nawracające, mogą być również spowodowane poważnymi schorzeniami, takimi jak wspominana wcześniej celiakia. To właśnie i z tego powodu z dzieckiem, które często ma afty, należy odwiedzić lekarza – w związku z pojawianiem się tych zmian można przecież zdiagnozować chorobę, która wymagać będzie rozpoczęcia u malucha odpowiedniego leczenia.

Zdjęcie: Fotolia.pl

Autor

Jestem absolwentem Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Spośród wszystkich medycznych specjalności najbardziej interesują mnie aspekty związane z pediatrią i psychiatrią – planuję specjalizować się w psychiatrii dzieci i młodzieży. Wolne chwile spędzam na czytaniu (nie tylko medycznych pozycji ) oraz staram się jak najwięcej czasu spędzać na świeżym powietrzu – jazda na rowerze czy spacery najlepiej mnie relaksują.