Zapalenie piersi – przyczyny, objawy i leczenie

Zauważyłaś, że obie, lub jedna z Twoich piersi nagle stały się bolesne, opuchnięte i pojawiły się w nich twarde zgrubienia? Nie lekceważ tych objawów. Mogą one świadczyć o zapaleniu piersi. Schorzenie to może  wystąpić już niedługo po porodzie. Jeśli szybko nie zareagujesz, może skończyć się gorączką, koniecznością podawania antybiotyków, a nawet zaprzestaniem karmienia. Pamiętaj, zapalenie piersi może wystąpić na każdym etapie laktacji, a więc nie tylko na początku przygody z karmieniem, ale nawet u mamy, która karmi roczne dziecko. Zobacz jak prawidłowo rozpoznać zapalenie piersi i jak go uniknąć.

Trochę o budowie piersi

Piersi zbudowane są z:

• tkanki gruczołowej (głównie w pobliżu otoczki piersi),
• tkanki  tłuszczowej (to ona wpływa na kształt i rozmiar biustu),
• tkanki łącznej
• sieci naczyń krwionośnych i limfatycznych oraz nerwów.

Kobieca pierś składa się z 15 do 20 płatów, a każdy z nich zakończony jest przewodem mlecznym, który przed swym ujściem na brodawce sutkowej rozszerza się w zatokę mleczną.

Pierś, czyli gruczoł mlekowy jest największym gruczołem skórnym człowieka. 

Pierś, a zwłaszcza brodawka sutkowa, to miejsce bardzo wrażliwe. Sutek jest mocno unerwiony, ukrwiony oraz podatny na urazy i infekcje. Do zapalenia piersi dochodzi zazwyczaj na skutek zatkania kanału mlekowego, w wyniku infekcji lub alergii.

Rodzaje zapalenia piersi

Zapalenie gruczołu sutkowego najczęściej występuje podczas połogu. Dochodzi do niego, zazwyczaj, w wyniku zakażenia wstępującego po urazach (na przykład drobnych pęknięciach) w obrębie brodawki sutkowej, bądź też jako zapalenie zastoinowe, czyli zastój pokarmu. Przyjmuje się, że problem połogowego zapalenia piersi może dotykać około 20% karmiących matek. Ale zapalenie piersi może wystąpić na każdym etapie laktacji. Zdarza się też, że do zapalenia piersi dochodzi u kobiety, która akurat nie karmi. Ten rodzaj zapalenia występuje bardzo rzadko i może być wywołane przez: implanty w piersiach, gruźlicę, kiłę lub sarkoidozę. W takim niepołogowym zapaleniu piersi koniecznie trzeba wykonać badanie histopatologiczne, aby wykluczyć zmiany nowotworowe.

Zapalenie piersi - dlaczego tak się dzieje?

Aby w piersi powstał stan zapalny, muszą się na siebie nałożyć 2 czynniki:

• niedostateczne opróżnienie piersi prowadzące do zastoju pokarmu, który wywołuje ucisk na otaczające przewody mleczne naczynia włosowate. Uciskane naczynia nie mogą zaopatrywać otaczających je mięśni w oksytocynę, której niedobór dodatkowo wzmaga zastój pokarmu.
• kontakt z bakteriami – najczęściej są to bakterie z buzi dziecka (jednym z głównych winowajców jest gronkowiec złocisty) poprzez mikrourazy powstałe podczas karmienia malucha.

Aby zapobiegać zapaleniu gruczołu sutkowego, warto dobrze przygotować się do karmienia piersią. Najważniejsze jest odpowiednie przystawianie dziecka i opróżnianie piersi.

Aby nie dopuścić do powstania zapalenia piersi unikaj:

• nieregularnego karmienia, dokarmiania lub skracania karmień, co powoduje zaleganie mleka,
• niewygodnej, zbyt obcisłej, nie przepuszczającej powietrza bielizny.

Uważaj na technikę przystawiania dziecka do piersi – zła powoduje nieskuteczne opróżnianie piersi. Pamiętaj też, że uszkodzone i krwawiące brodawki stanowią idealną pożywkę dla bakterii i grzybów, a te w połączenie z bakteriami obecnymi w nosogardzieli niemowlaka, mogą przyczynić się do powstania zapalenia piersi.

Dobre efekty daje także natłuszczanie brodawek, na przykład lanoliną. Dzięki temu brodawka będzie elastyczniejsza i mocniejsza. Jeśli masz małe, krótkie brodawki, warto je masować i delikatnie podciągać. Dzięki tym czynnościom uzyskają odpowiednią długość. Dobrze przygotowane piersi i prawidłowe karmienie dziecka, skutecznie chronią przed wystąpieniem zapalenia piersi.

Co powinno Ci zaniepokoić, czyli objawy zapalenia:

• gorączka,
• dreszcze,
• bóle głowy,
• ból i zaczerwienienie piersi,
• stwardnienie i opuchlizna piersi.

Leczenie zachowawcze

Jeśli nie masz gorączki, a Twoje problemy dotyczą jedynie piersi, możesz próbować „ratować się” w następujące sposoby:

• gdy dziecko słabo ssie, opróżniaj pierś odciągając pokarm laktatorem,
• często przystawiaj niemowlę do chorej piersi,
• dziecko przystawiaj w pozycji do karmienia „spod pachy” lub „brzuch do brzucha”,
• między karmieniami stosuj zimne okłady,
• stosuj okłady ze schłodzonych i lekko rozbitych (na przykład tłuczkiem do mięsa) liści białej kapusty,
• noś luźniejszą, przepuszczającą powietrze bieliznę.

Staraj się nie masować i nie uciskać piersi, ponieważ może to pogorszyć sytuację i doprowadzić do zatkania przewodu mlecznego.

Leczenie farmakologiczne

Niestety, czasami domowe sposoby nie wystarczają, a stan zdrowia mamy jest na tyle poważny, że wymagane jest włączenie leczenia farmakologicznego. Lekarz może wówczas zalecić środki przeciwgorączkowe, a nawet antybiotyk. Spokojnie, nie musisz na ten czas rezygnować z karmienia - są antybiotyki, które można przyjmować podczas karmienia piersią, a które nie szkodzą dziecku.

Leczenie chirurgiczne

Zdarzają się też niestety sytuacje, w których konieczne leczenie chirurgiczne, bo powstaje ropień.

Pamiętaj, że odpowiednia profilaktyka piersi i właściwe postępowanie w początkowej fazie choroby pozwala na zahamowanie rozwoju zapalenia i uniknięcie powikłań, takich jak utworzenie ropnia, czy przejście choroby w stan przewlekły.

Zdjęcia: Fotolia fot. by © Forgiss

Autor