Progesteron i estradiol

Jednymi z głównych winowajców odpowiedzialnych za problemy z płodnością są produkowane przez jajniki estradiol i progesteron. A starającej się o dziecko parze nieprawidłowe stężenie tych hormonów może mocno pokrzyżować plany, gdyż to właśnie progesteron i estradiol są najważniejszymi hormonami wytwarzanymi przez gonady, czyli jajniki i jądra.

Progesteron

Wytwarzany jest przez ciałko żółte, a w przypadku ciąży przez łożysko. Hormon ten pełni ogromną rolę w procesie zapłodnienia, a jego nieprawidłowe stężenie może poważnie utrudnić starania o dziecko.

W pierwszej fazie cyklu stężenie hormonu jest niskie, lekko wzrasta tuż przed owulacją i osiąga swój szczyt około tygodnia po jajeczkowaniu. Dzięki niemu:

• błona śluzowa macicy zostaje przygotowana na przyjęcie zapłodnionej komórki jajowej
• zostaje wstrzymane dojrzewanie nowych pęcherzyków Graafa
• zostają zahamowane skurcze macicy

Estradiol

Produkowany jest w rozwijających się przed owulacją pęcherzykach Graafa, w korze nadnerczy, a u kobiet w ciąży również w łożysku:

• reguluje popęd płciowy
• wpływa na rozwój gruczołów mlecznych
• wpływa na przemianę materii
• pobudza rozrost błony śluzowej
• pobudza gruczoły szyjki macicy do wydzielania potrzebnego plemnikom w wędrówce do komórki jajowej śluzu

Gdy nie dojdzie do zapłodnienia ciałko żółte zanika, a poziom hormonów zaczyna się obniżać po około tygodniu od owulacji. Błona śluzowa macicy złuszcza się i jest usuwana podczas menstruacji.

Badanie poziomu hormonów

Poziom progesteronu oznacza się w celu:

• ustalenia przyczyny niepłodności
• w ocenie owulacji
• rozpoznaniu ciąży pozamacicznej lub poronienia
• monitorowaniu przebiegu ciąży
• w próbie znalezienia przyczyny nieprawidłowych krwawień z narządów rodnych

Interpretacja wyniku badań jest uzależniona od tego w jakiej fazie cyklu miesiączkowego jest kobieta. Jeśli w czasie cyklu poziom progesteronu nie wzrasta, a następnie nie spada, najprawdopodobniej w ogóle nie doszło do owulacji. Jeśli kobieta jest w ciąży, a poziom hormonu nie przyrasta prawidłowo w przypadku wczesnej ciąży, może to świadczyć o ciąży pozamacicznej lub o utracie dziecka. W późniejszej ciąży niski poziom progesteronu może być związane z zatruciem ciążowym..

Poziom estradiolu zmienia się w ciągu cyklu i dlatego badanie jego stężenia we krwi wykonuje się kilkakrotnie:

• w 3. dniu cyklu - aby oszacować rezerwę jajnikową
• na kilka dni przed spodziewaną owulacją - aby oszacować dojrzewanie pęcherzyków
• po owulacji - aby ocenić czynności ciałka żółtego

W monitorowaniu owulacji badanie estradiolu w połączeniu z badaniem USG umożliwia ocenę rozwoju pęcherzyków, a także określenie odpowiedniego momentu do podania leków powodujących ich pęknięcie.

Zdjęcie: Fotolia fot by © Andy Dean