Tokofobia - lęk przed ciążą

Tokofobia, (toko, z greckiego poród, fobia – strach, lęk) inaczej zwana parturifobią, to patologiczny strach przed ciążą i porodem. Tokofobia zaliczana jest do zaburzeń lękowych. Kobiety z powodu patologicznego strachu przed naturalnym porodem, wybierają cesarskie cięcie, by uniknąć bólu i zapewnić sobie komfort rodzenia. Czym jest ta przypadłość i jak sobie z nią radzić?

Tokofobia pierwotna

Gdy pojawia się w wieku nastoletnim, u kobiety, która nie była jeszcze w ciąży, rozpoznaje się tokofobię pierwotną. U części kobiet silny strach przed porodem powoduje odsunięcie w czasie lub całkowitą rezygnację z ciąży. Kobiety z tokofobią pierwotną stosują kilka różnych metod antykoncepcyjnych równocześnie, lub rezygnują ze współżycia do czasu uzyskania gwarancji lekarza położnika na wykonanie cesarskiego cięcia. Tokofobia bywa również przyczyną proszenia o wasektomię (metoda antykoncepcyjna dla mężczyzn) i sterylizację. Niektóre z cierpiących kobiet pomimo chęci posiadania dziecka, decydują się nawet na usunięcie ciąży.

Co można zrobić gdy kobieta chce mieć dziecko ale się boi? W niektórych przypadkach zagwarantowanie przeprowadzenia cesarskiego cięcia pomaga kobietom podjąć decyzję dotyczącą macierzyństwa. Szansą jest również adopcja.

Tokofobia wtórna

Kiedy w wyniku traumatycznego przebiegu porodu pojawia się patologiczny strach dotyczący kolejnego porodu, rozpoznaje się tokofobię wtórną. Zespół ten może również wystąpić po normalnym porodzie, poronieniu, terminacji ciąży lub narodzinach martwego dziecka. Według niektórych badaczy silne obawy dotyczące narodzin mogą być też objawem depresji okołoporodowej.

Czym objawia się strach przed porodem?

Lęk przed porodem jest zjawiskiem normalnym, ale nie jest stały podczas 9 miesięcy ciąży. Wzmaga się w trzecim trymestrze i jest obserwowany zarówno u kobiet, które będą rodziły po raz pierwszy, jak również u tych, dla których jest to kolejna ciąża. 

• Objawy lękowe pojawiają się początkowo w postaci koszmarnych snów, nawracającego niepokoju i w miarę narastania mogą prowadzić do dysfunkcji zawodowej, a nawet trudności w codziennym funkcjonowaniu. Patologiczny strach może pociągać za sobą dodatkowe objawy psychosomatyczne. U kobiet ciężarnych doświadczających tokofobii częściej stwierdza się bóle brzucha, oraz obserwuje się niepowściągliwe wymioty ciężarnych.
• Strach przed porodem dotyczy wielu jego aspektów, przede wszystkim bólu, ale również przejawia się obawą przed utratą kontroli, przed utratą sił potrzebnych do rodzenia oraz przed śmiercią własną lub dziecka, a także brakiem zaufania do zespołu świadczącego opiekę. Ważną rolę u kobiet z tokofobią odgrywają obawy przed urodzeniem dziecka upośledzonego fizycznie lub psychicznie.

Lęk przed ciążą - leczenie

Rozpoznanie tokofobii, jako rodzaju zaburzenia psychicznego z kręgu fobii powinno być stawiane przez lekarza psychiatrę. Leczenie i prowadzenie cierpiącej kobiety powinno być oparte o współpracę psychiatry, psychologa, lekarza położnika oraz położnej.

Najważniejsze jest jednak zapobieganie tokofobii poprzez prowadzenie odpowiedniej edukacji przedporodowej, która oprócz dostarczania kobietom rzetelnej wiedzy powinna zawierać elementy pracy z emocjami, nauki radzenia sobie z bólem oraz metod relaksacji. Ciężarna powinna móc zadać położnej wszystkie dręczące ją pytania i wyjaśnić wszystkie obawy. Tokofobii wtórnej można zapobiegać dbając o jakość narodzin, uwzględniając podmiotowość kobiety rodzącej i zapewniając jej szacunek i bezpieczeństwo.

Zdjęcie: Fotolia by © Leah-Anne Thompson