Szkarlatyna

Szkarlatyna - co to jest?

Szkarlatyna to zakaźna choroba wywoływana przez bakterie paciorkowca, która najczęściej atakuje dzieci. Choć występuje stosunkowo rzadko (w Polsce co roku na każde 100 000 mieszkańców przypada około 150 zachorowań), to jest chorobą o nieprzyjemnym przebiegu i niestety grozi powikłaniami. 

Szkarlatyna, nazywana płonicą przenoszona jest drogą kropelkową. Można się nią zarazić mając kontakt z zainfekowanymi przedmiotami lub zupełnie zdrowymi osobami, które przeniosły chorobę np. na brudnych dłoniach. Zdarza się też, że przyczyną zachorowania na szkarlatynę jest kontakt dziecka z osobą chorą na anginę wywoływaną również przez paciorkowce. Przed II wojną światową szkarlatyna u dzieci miała bardzo ostry przebieg. Aż 25% przypadków kończyło się śmiercią. Współcześnie śmiertelność wynosi poniżej 1%. Liczba zachorowań na płonicę wzrasta w okresie jesienno-zimowym, a przejście choroby w przeszłości nie zapewnia pełnego uodpornienia organizmu.

Szkarlatyna - objawy

Etap pierwszy: pierwsze objawy szkarlatyny u dzieci pojawiają się po 2-4 dniach od kontaktu z chorym i są to:

• silny ból gardła
• zaczerwienione migdałki
• wysoka temperatura do 40°C
• język pokryty białym nalotem, który po 2-3 dniach nabiera koloru malinowego
• niekiedy występują bóle głowy, brzucha oraz wymioty

Etap drugi: następne objawy pojawiają się po 2-3 dniach od wystąpienia symptomów pierwszego etapu choroby:

• na skórze dziecka pojawia się wysypka (najpierw na piersiach i szyi): drobne, czerwone kropki wielkości główki od szpilki
• wysypka przypomina aksamit i może być swędząca, a najintensywniejsza jest w okolicach pachwin i pod pachami
• skóra nabiera płomienisto-czerwonego koloru
• charakterystyczny dla szkarlatyny jest biały trójkąt bez wysypki wokół ust

Etap trzeci: 

Po ustaniu wysypki (mniej więcej po 10 dniach) skóra zaczyna się łuszczyć. Najpierw na twarzy, potem na tułowiu, a następnie na dłoniach i podeszwach stóp.

Szkarlatyna - jak wygląda leczenie

Szkarlatynę można zdiagnozować na podstawie klinicznych objawów lub po wykonaniu szybkiego testu na paciorkowca. U chorego na szkarlatynę musi zostać zastosowana antybiotykoterapia (penicylina i jej pochodne lub makrolidy) i to przez 10 do 14 dni. Chore na szkarlatynę dziecko powinno dużo odpoczywać. Gdy silnie gorączkuje, należy podawać paracetamol lub ibuprofen, stosować chłodne okłady i podawać dużo płynów do picia. Łuszczącą się skórę należy natłuszczać. Po skończonej kuracji antybiotykowej konieczna jest też wizyta kontrolna, gdyż niedoleczona szkarlatyna u dzieci może wywołać groźne powikłania.

Szkarlatyna - powikłania

• zapalenie mięśnia sercowego i stawów
• zapalenie nerek
• ropnie około migdałkowe
• zapalenie ucha środkowego
• ropne zmiany na skórze
• gorączkę reumatyczną

Jeżeli po krótkiej przerwie dziecko zachoruje ponownie, to albo antybiotyk był podawany niezgodnie z zaleceniem, albo prawdopodobnie ktoś z otoczenia malucha jest nosicielem paciorkowca. Wówczas należy pobrać wymaz z gardła wszystkich członków rodziny. Dorośli po kontakcie z dzieckiem chorym na szkarlatynę mogą zachorować na anginę. Te dwie choroby wywołują te same bakterie, ale infekcja w przypadku szkarlatyny jest silniejsza i rozleglejsza. Wysypka jest skutkiem zatrucia organizmu przez toksyny wydzielane rzez paciorkowce. 

Zdjęcia: Fotolia © by Joanna Zielinska