Data publikacji:

Uwypuklenie na głowie niemowlaka: jakie mogą być przyczyny? Czy należy się martwić?

Chwila, kiedy do rodziny dołącza nowy członek to ogromna radość, ale również obawy o jego zdrowie i prawidłowy rozwój. Każda nieprawidłowość rozwojowa u dziecka może być powodem ogromnego stresu rodziców, który ma negatywny wpływ również na dziecko. Uwypuklenie na głowie niemowlaka to dość często spotykana przypadłość, jednak najczęściej nie ma się czym przejmować. Dowiedz się, jakie mogą być przyczyny nierówności na czaszce u dziecka i jakie rodzaje ich wyróżniamy.
Uwypuklenie na głowie niemowlaka

Uwypuklenie na głowie dziecka, czyli krwiak podokostnowy

Wygląda jak zwykłe podskórne zgrubienie na główce, a jego podstawową cechą jest to, że nie powoduje dolegliwości bólowych w czasie dotyku. Pojawia się samoistnie zarówno w przypadku porodów niepowikłanych, jak i częściej z wykorzystaniem dodatkowych narzędzi np. kleszczy. Jeśli zgrubienie na głowie dziecka to krwiak podokostnowy to zapewne wchłonie się samoistnie wraz z upływem czasu. Zazwyczaj pojawia się po jednej lub po dwóch stronach i znika w ciągu kilku tygodni od porodu.
Jakie objawy powinny budzić niepokój? Ból i nadmierna płaczliwość u dziecka, gorączka, drgawki, bladość i osłabienie, skłonności do siniaków i krwawień. Łatwo można zaobserwować także powiększenie węzłów chłonnych. Jeśli wraz z guzem lub samoistnie zauważymy u dziecka takie symptomy, należy jak najszybciej udać się do lekarza.

Jak wygląda główka dziecka po porodzie?

Główka dziecka naturalnie musi być nieco bardziej elastyczna, niż człowieka dorosłego ze względu na potrzebę pozytywnego przejścia porodu. Kości czaszki niemowlęcia są nieco bardziej giętkie, a czaszka może mieć kształt stożka, który ma ułatwić maluchowi przyjście na świat. Takie uformowanie główki stopniowo zmniejsza się już na kilka dni po porodzie.
W drugim dniu życia często można dostrzec na czubku głowy niewielki guz, który jest skutkiem przeciskania się dziecka przez kanał rodny i gromadzenia płynów, znajdujących się wewnątrz czaszki w jednym miejscu. Guz jest miękki i charakteryzuje się odmiennym kolorem, niż reszta główki jednak może być naturalnym skutkiem porodu i zniknie samoistnie. Dzieci, które przyszły na świat z pomocą cesarskiego cięcia rzadziej dotyczą guzy czy zniekształcenia główki.

Czym jest ciemiączko i jak jest zbudowane?

Za nietypowe uwypuklenie na głowie niemowlaka niektórzy uznają również ciemiączko. To naturalny stan fizjologiczny u dzieci, który cechuje się „miękkimi dziurami” w czaszce niemowlaka. Ciemiączek jest kilka, są elastyczne i jeszcze nie w pełni zrośnięte. Zanim ciemiączka zarosną, główka niemowlaka może wydawać się niekształtna i niesymetryczna. To właśnie one umożliwiają nie tylko ściśnięcie główki podczas przechodzenia przez kanał rodny, ale również dostosowanie się do szybkiego wzrostu mózgu po porodzie. Ciemiączka łatwo zauważyć i wyczuć pod palcami.
Czasami obserwowalne jest również ich pulsowanie, przykładowo w rytm serca niemowlaka. Nie jest to jednak stan, który powinien budzić nasze obawy – to całkowicie normalne. Dzięki nim łatwiejsza jest również diagnostyka potencjalnych nieprawidłowości, ponieważ dopóki ciemiączko nie zarośnie możliwe jest wykonywanie badania ultrasonograficznego przezciemiączkowego. Podczas rutynowych wizyt u pediatry lekarz dokonuje oględzin ciemiączek, by sprawdzić, czy prawidłowo zarastają i czy z dzieckiem wszystko w porządku.

Prewencja i spokój rodziców

Oczywiście działań prewencyjnych nigdy nie jest zbyt wiele i jeśli mimo wszystko niepokoi nas uwypuklenie na głowie niemowlaka, najlepiej będzie udać do pediatry i skontrolować zmianę. Jeśli lekarz zauważy jakiekolwiek nieprawidłowości, z pewnością zleci dodatkowe badania. Niekształtność główki, czyli np. jej spłaszczenia, uwypuklenia czy inne zmiany można przedyskutować również z fizjoterapeutą dziecięcym.
Głowa niemowlęcia rośnie i przybiera swój kształt jeszcze przez wiele miesięcy po porodzie, a wpływ na to mogą mieć nieprawidłowości w życiu płodowym, nieodpowiednie nawyki ułożenia ciała dziecka czy preferencja dziecka obracania się w jedną ze stron. Wśród najpopularniejszych zniekształceń główki u dzieci wyróżniamy:
  • plagiocefalię – czyli prawdopodobnie najczęściej pojawiające się zniekształcenie główki u niemowląt, nazywane również skośnogłowiem. Jej przyczyną często jest ściśnięcie główki podczas porodu lub niesymetryczne zrośnięcie się ciemiączek, jednak na wszelki wypadek warto skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą w celu uniknięcia deformacji twarzy i innych problemów w przyszłości.
  • skafocefalię – kiedy głowa dziecka jest wąska, ale wydłużona do tyłu. Skafocefalia pojawia się w wyniku zbyt wczesnego zrośnięcia się jednego z ciemiączek. W jej przebiegu często obserwowane jest uwypuklenie na głowie dziecka w jej górnej części. W leczeniu takiego kształtu główki sporadycznie wykorzystuje się kask ortopedyczny. Najczęściej jednak koryguje się pozycje ułożeniowe dziecka.
  • brachycefalię – która jest nazywana również krótkogłowiem. Rozpoznajemy ją po spłaszczeniu z tyłu główki niemowlaka. Może powstać w wyniku zbyt długiego leżenia na plecach przez dziecko. W leczeniu stosuje się specjalne poduszki lub kask ortopedyczny.
Jeśli kształt główki dziecka będzie można poprawić, a nie będzie to coś, co wynika z naturalnych stanów fizjologicznych, z pewnością fizjoterapeuta zaleci odpowiednie ćwiczenia, pokaże jak układać dziecko do snu czy nosić je, by jego rozwój przebiegał możliwie jak najkorzystniej. Poinstruuje również odnośnie tego, jak stymulować aktywność dziecka we wczesnym dzieciństwie.
Zdjęcie: Envato Elements
Karolina Grad
Karolina Grad

Książki, muzyka i nowinki technologiczne – to jest to, co daje mi energię bardziej niż poranna kawa! Oprócz tego lubię rysować i tworzyć, a jeśli wystarczy mi dnia, wychodzę na spacer i zabieram ze sobą aparat!