Bożonarodzeniowe kolędy

Nie wiadomo kiedy dokładnie Polska zaczęła kolędować. Próbując ustalić przybliżony termin należy sięgnąć do XIII w kiedy to św. Franciszek z Asyżu wybudował pierwszą szopkę bożonarodzeniową. Dzięki franciszkanom zwyczaj ten szybko dotarł do naszego kraju stając się doskonałą okazją do powstania pieśni opisujących narodziny Jezusa.

Stylistyka kolęd różniła się w zależności od okresu ich powstania. Średniowieczne kolędy były żywe, 'skoczne' i wesołe. Dopiero pod wpływem późniejszych tendencji artystycznych nabrały powagi i dostojeństwa.

Najstarsza zachowana polska pieśń - "Zdrów bądź, Królu Anielski" pochodzi z 1424 roku. Jednakże w XV wieku polskie pieśni bożonarodzeniowe były głównie tłumaczeniami śpiewników czeskich. Znaczny wzrost popularności tego gatunku nastąpił dopiero na przełomie XVII i XVIII wieku i wówczas te utwory o tematyce Bożego Narodzenia nazwano kolędami.

To właśnie wtedy spod pióra Piotra Skargi (do melodii poloneza koronacyjnego króla Władysława IV) wyszła jedna z najważniejszych polskich kolęd 'W żłobie leży'.

Franciszek Karpiński powołał do życia chętnie śpiewaną do dziś kolędę 'Bóg się rodzi'. Innymi, popularnymi twórcami tego gatunku byli: Mikołaj Sęp Szarzyński i Andrzej Morsztyn, później Feliks Nowowiejski, Zygmunt Noskowski, a współcześnie Witold Lutosławski.

Najstarsze , śpiewane do dziś kolędy to:

• 'Anioł pasterzom mówił'
• 'W żłobie leży'
• 'Przybieżeli do Betlejem'
• 'Gdy śliczna Panna'
• 'Jezus malusieńki'
• 'Lulajże Jezuniu'
• 'Bóg się rodzi'

Należy jednak pamiętać, że w polskim dorobku kulturowym zachowało się ponad 500 kolęd i pastorałek. Do dziś artyści chętnie do tych utworów sięgają wydając ich współczesne aranżacje. Kolędowanie to niewątpliwie piękna i łącząca ludzi bożonarodzeniowa tradycja. Kolędnicy jednoczą się przy świątecznych stołach, w Kościołach i na koncertach. Za oknem śnieżnie i mroźno, Święta coraz bliżej i już niebawem zewsząd będą rozbrzmiewać głosy kolędników.

Większość z nas zna teksty polskich kolęd, a przynajmniej ich pierwsze zwrotki. Znamy je jakby mimochodem, słyszymy w radiu i telewizji, śpiewamy w domu, szkole, czy kościele. Jeśli przed świętami chcecie przypomnieć sobie 'jak to leciało' i zabłysnąć podczas Wigilijnej Wieczerzy zajrzyjcie do naszego śpiewnika z  najpopularniejszymi polskimi kolędami.

Autor: Fotolia by © patrykstanisz