Data publikacji:

Kwas foliowy przed ciążą – czy warto go przyjmować?

W okresie starań o ciążę każda kobieta powinna przyjmować kwas foliowy, czyli organiczny związek chemiczny witamin z grupy B. To bardzo ważne, ponieważ odpowiedni poziom tego kwasu w organizmie znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia u dziecka wad cewy nerwowej, czyli między innymi przepukliny oponowo-rdzeniowej kręgosłupa. Sprawdź, od kiedy suplementować kwas foliowy przed ciążą i jaki produkt wybrać.
kwas foliowy przed ciążą

Kwas foliowy przed ciążą – dlaczego należy go zażywać?

Kwas foliowy to inne określenie witaminy B9, która odgrywa ogromną rolę w organizmie – wpływa na procesy metaboliczne, reguluje wzrost komórek, chroni przed anemią i wspiera pracę układu nerwowego. Jej odpowiedni poziom w organizmie jest szczególnie istotny w okresie ciąży, ponieważ witamina B9:
  • bierze udział w procesach kształtowania się narządów dziecka,
  • zmniejsza ryzyko wystąpienia u dziecka wad układu nerwowego oraz wad cewy nerwowej,
  • zmniejsza ryzyko wykształcenia się u dziecka rozszczepu wargi i podniebienia,
  • zmniejsza ryzyko poronienia oraz przedwczesnego porodu.
Należy podkreślić, że wady cewy nerwowej to schorzenia niezwykle poważne. Najczęstsze to bezmózgowie oraz rozszczep kręgosłupa. Pierwsze jest wadą śmiertelną, drugie powoduje, że dziecko jest sparaliżowane, do tego często okazuje się być niepełnosprawne intelektualnie.

Kwas foliowy – ile przed ciążą?

Wady cewy nerwowej u płodu wykształcają się bardzo szybko – w pierwszych czterech tygodniach po zapłodnieniu. To wyjaśnia, dlaczego dla zdrowia dziecka tak ważne jest, aby zażywać kwas foliowy przed ciążą – kiedy kobieta dowiaduje się o swoim odmiennym stanie, nie jest już w stanie uchronić potomka przed wadami cewy nerwowej poprzez suplementację.
Według aktualnych wytycznych kobieta, która planuje dziecko, powinna rozpocząć zażywanie kwasu foliowego przynajmniej na 12 tygodni, czyli 3 miesiące, przed zapłodnieniem. Po tym czasie poziom witaminy B9 będzie już na tyle wysoki, żeby ryzyko wystąpienia groźnych wad u płodu zostało znacznie zredukowane.
Oczywiście należy mieć na uwadze, że znaczna część kobiet zachodzi w nieplanowane ciąże. Z tego względu wielu lekarzy zaleca stałą suplementację kwasu foliowego wszystkim kobietom w wieku rozrodczym – aż do 45. roku życia.

Planowanie ciąży a kwas foliowy. Jak długo zażywać witaminę B9 po zapłodnieniu?

Wiele kobiet zastanawia się nie tylko nad tym, jak długo zażywać kwas foliowy przed ciążą, ale również – jak długo suplementować go już po zapłodnieniu. Według aktualnych wskazań witaminę B9 należy przyjmować aż do dnia porodu.

Kwas foliowy przed ciążą a zdrowa dieta

Nie każda przyszła mama chętnie sięga po suplementy diety, zwłaszcza że specjaliści często podkreślają, iż najlepszym źródłem ważnych składników odżywczych jest zdrowa dieta. Czy zatem nie wystarczy zdrowo się odżywiać, aby pokryć zapotrzebowanie na witaminę B9?
Rzeczywiście, kwas foliowy znajduje się w pożywieniu. Znajdziesz go między innymi w:
  • surowych zielonych warzywach (brokułach, szpinaku, szparagach, sałacie, pietruszce),
  • pełnych ziarnach zbóż,
  • roślinach strączkowych,
  • owocach cytrusowych,
  • wątróbce,
  • drożdżach,
  • serach pleśniowych,
  • orzechach.
Należy jednak wyraźnie podkreślić, że niezwykle trudno jest pokryć zapotrzebowanie organizmu kobiety ciężarnej na kwas foliowy tylko przy pomocy diety. Dla przykładu musiałaby ona zjadać od jednego do dwóch kilogramów szpinaku dziennie. Z uwagi na powyższe bardzo ważne jest, aby suplementować kwas foliowy przed ciążą oraz w czasie jej trwania.

Kiedy zacząć zażywać kwas foliowy?

Jak zażywać kwas foliowy przed ciążą, aby pokryć zapotrzebowanie organizmu i zmniejszyć wystąpienie wady cewy nerwowej u dziecka? Standardowa dawka to 0,4 mg kwasu na dzień. Jeżeli jednak dana kobieta urodziła już dziecko z wadą cewy nerwowej, powinna przyjmować znacznie więcej witaminy B9 – precyzując, aż dziesięciokrotnie więcej, czyli 4 mg. Oczywiście w takich przypadkach o przyjmowaniu i ewentualnym zmniejszaniu dawki kwasu foliowego powinien decydować lekarz.
Uwaga! Nawet jeżeli nie urodziłaś dziecka z wadą cewy nerwowej, i tak powinnaś porozmawiać z lekarzem ginekologiem o odpowiedniej dawce kwasu foliowego. Powinna być ona zwiększona również w kilku innych przypadkach (np. ciąża mnoga czy rodzenie się dzieci z wadą cewy nerwowej w rodzinie partnera).

Jaki kwas foliowy przed ciążą?

Liczba dostępnych na rynku preparatów zawierających kwas foliowy może wywołać zawrót głowy. Na co zwracać uwagę, aby wybrać ten najlepszy?
Przede wszystkim sprawdź, czy wybrany produkt ma status leku – jeśli tak, to oznacza, że jest dokładnie przebadany pod kątem składu oraz dawki witaminy B9. Przykładowe leki zawierające kwas foliowy to Folacid, Acidum folicum Hasco, Acidum folicum Richter czy Folik. Niektóre z nich – te zawierające wyższe stężenie kwasu foliowego – sprzedawane są na receptę.

Kwas foliowy przed ciążą – również dla mężczyzn

Kwas foliowy odgrywa ważną rolę nie tylko w organizmie kobiet, ale również mężczyzn. Badania naukowe wskazują, że niedobór witaminy B9 przekłada się na pogorszenie się jakości nasienia, co może wydłużyć okres starań o dziecko, jak i zwiększyć ryzyko, że wykształci się u niego wada rozwojowa.
Jednocześnie specjaliści wskazują, że mężczyźni pragnący zostać ojcami nie muszą suplementować kwasu foliowego, o ile odpowiednio się odżywiają. Częste jedzenie produktów pełnoziarnistych, warzyw – zwłaszcza zielonych, nasion roślin strączkowych oraz serów pleśniowych wystarczająco poprawia jakość nasienia.
Zdjęcie: kryzhov/Envato Elements
Robert Wojtaś
Robert Wojtaś

Absolwent Akademii Morskiej i pasjonat motoryzacji. W wolnym czasie czyta, tworzy własne meble i podróżuje z dwoma fantastycznymi synami oraz żoną. Uwielbia eksperymentować w kuchni, poznawać nowe miejsca i spędzać wieczory filmowe w gronie stałych przyjaciół.