Prokalcytonina – czym jest i kiedy warto sprawdzić jej poziom?

Prokalcytonina to badanie krwi (PCT), które pomaga sprawdzić, czy w organizmie rozwija się poważne zakażenie bakteryjne. Jest szczególnie przydatne w szpitalu, np. gdy lekarze podejrzewają sepsę lub inne groźne infekcje. Dzięki temu można szybciej zacząć leczenie, zadecydować o ewentualnym wprowadzeniu antybiotyków i uniknąć powikłań. Czym dokładnie jest, jakie są jej normy i po co ją w ogóle mierzyć? Tego dowiesz się z dalszej części tego artykułu.

Spis treści

Prokalcytonina – co to?
CRP a prokalcytonina – czym się różnią?
Prokalcytonina – norma
Kiedy warto zbadać prokalcytoninę?

Prokalcytonina – co to?

Prokalcytonina to nazwa substancji, która może pojawić się we krwi, gdy w organizmie rozwija się poważne zakażenie bakteryjne. Jeśli lekarz podejrzewa infekcję, np. zapalenie płuc, sepsę albo inne powikłania, może zlecić badanie poziomu prokalcytoniny. To bardzo pomocny wskaźnik, który pozwala szybciej rozpoznać, czy potrzebne są antybiotyki.

Ale czym tak właściwie jest prokalcytonina? To białko, którego poziom rośnie, gdy organizm walczy z bakteriami. W zdrowym ciele praktycznie go nie ma. Jednak gdy rozwija się infekcja bakteryjna – szczególnie groźna – poziom prokalcytoniny może gwałtownie wzrosnąć.

Co ważne, w przypadku infekcji wirusowych (np. grypy, przeziębienia czy COVID-19) prokalcytonina zazwyczaj pozostaje niska. Dzięki temu lekarz może łatwiej odróżnić, czy źródłem choroby są bakterie, czy wirusy.

CRP a prokalcytonina – czym się różnią?

Wielu pacjentów zna już badanie CRP, czyli białka, które rośnie w czasie stanu zapalnego. Ale warto wiedzieć, że CRP i prokalcytonina to dwa różne wskaźniki, które działają nieco inaczej. CRP może wzrosnąć zarówno przy infekcji bakteryjnej, jak i wirusowej, natomiast prokalcytonina najczęściej rośnie tylko przy zakażeniach bakteryjnych. Co więcej, prokalcytonina pojawia się we krwi szybciej – nawet w ciągu kilku godzin – podczas gdy CRP reaguje wolniej, zwykle po 12–24 godzinach.

Dodatkowo, prokalcytonina lepiej odzwierciedla ciężkość infekcji, dlatego jest szczególnie przydatna np. w rozpoznawaniu sepsy. Z tego powodu lekarze często zlecają oba badania jednocześnie – razem pomagają trafniej ocenić stan chorego i dobrać odpowiednie leczenie.

Prokalcytonina – norma

Poziom prokalcytoniny we krwi mówi wiele o tym, czy w organizmie rozwija się infekcja oraz jak poważna może być. Norma prokalcytoniny to mniej niż 0,05 ng/ml – taki wynik oznacza, że nie ma oznak zakażenia. Jeśli poziom wynosi od 0,05 do 0,5 ng/ml, możliwa jest łagodna infekcja. Wartości od 0,5 do 2,0 ng/ml sugerują, że infekcja bakteryjna jest prawdopodobna, natomiast wynik powyżej 2,0 ng/ml może świadczyć o ciężkiej infekcji lub sepsie.

Kiedy warto zbadać prokalcytoninę?

Badanie poziomu prokalcytoniny (PCT) warto wykonać w sytuacjach, gdy podejrzewa się poważne zakażenie bakteryjne. Lekarz może zlecić je, gdy pacjent ma wysoką gorączkę i niejasne objawy infekcji, aby ustalić, czy potrzebne są antybiotyki. PCT pomaga także ocenić, czy zastosowane leczenie działa, oraz czy można je zakończyć. Badanie to jest również przydatne po operacjach – jeśli pojawią się oznaki zakażenia, prokalcytonina może szybko wykazać, czy dzieje się coś niepokojącego.

Prokalcytonina to bardzo pomocne badanie w diagnostyce zakażeń bakteryjnych. Dzięki niemu lekarze mogą szybciej rozpoznać, co dzieje się w organizmie i podjąć trafną decyzję o leczeniu. W połączeniu z CRP daje jeszcze dokładniejszy obraz sytuacji.

Jeśli masz objawy infekcji albo jesteś leczony antybiotykiem i chcesz sprawdzić, czy działa – zapytaj lekarza o oznaczenie prokalcytoniny.

Zdjęcie: Envato Elements