Głużenie a gaworzenie. Co to jest? Jaka jest różnica?

Noworodek od pierwszych chwil życia wydaje z siebie dźwięki. Najpierw jest płacz i krzyk, a zaraz po nich, już między drugim a trzecim miesiącem życia, pojawia się głużenie. Chociaż dźwięki wydawane na tym etapie przez dziecko nie są przez nie kontrolowane, to pierwszy ważny etap przygotowujący aparat mowy do przyszłej pracy. Dopiero około 6. miesiąca życia niemowlę zaczyna gaworzyć, powtarzając dźwięki zasłyszane z otoczenia. Co jeszcze musisz wiedzieć o głużeniu i gaworzeniu?

Głużenie a gaworzenie

Głużenie – co to jest?
Czy głużenie jest niezbędne do rozwoju mowy?
Głużenie – od kiedy się pojawia i do kiedy trwa?
Głużenie a gaworzenie – różnice
Gaworzenie i głużenie a rozwój mowy
Kiedy zaczyna się rozumienie mowy?

Głużenie – co to jest?

Niemowlę komunikuje się z otoczeniem poprzez krzyk i płacz. W ten sposób daje znać, że jest głodne, zmęczone lub źle się czuje. Jednak w tym samym czasie przygotowuje się do posługiwania się mową, ćwicząc swój aparat mowy, a pierwszy etap tych przygotowań to głużenie.

Co to jest i jak wygląda głużenie? To wydawane przez dziecko charakterystyczne dźwięki przypominające spółgłoski i samogłoski. Niektóre z nich przywodzą na myśl gruchanie gołębia, ponieważ bazują na dźwiękach tylnojęzykowych i gardłowych, pojawiają się również zbitki samogłosek.

Co ciekawe, głużenie, w przeciwieństwie do gaworzenia, nie polega na powtarzaniu i naśladowaniu dźwięków z otoczenia, jest odruchem bezwarunkowym. Oznacza to, że identycznie głużą dzieci z całego świata, w tym głuche. Wydawane dźwięki są przypadkowe i nie służą jeszcze do komunikowania z otoczeniem. Pojawiają się najczęściej, gdy niemowlę jest zadowolone, wypoczęte i ma zaspokojone wszystkie potrzeby. To odpowiedni czas na ćwiczenia aparatu mowy.

Czy głużenie jest niezbędne do rozwoju mowy?

Skoro głużą wszystkie dzieci na świecie, oznacza to, że odruch ten jest nam niezbędny. To przygotowanie strun głosowych do przyszłej pracy oraz trening oddychania. Podczas tych nieświadomych ćwiczeń niemowlę nie tylko wydaje dźwięki, ale też wyciąga język, ssie, cmoka i otwiera buzię – to prawdziwa gimnastyka buzi i języka. Głużenie jest też wstępem do kolejnych etapów rozwoju mowy.

Głużenie – od kiedy się pojawia i do kiedy trwa?

Rodzice wyczekują z niecierpliwością na pierwsze słowa dziecka, ale zanim je usłyszą, mają szansę przez kilka fascynujących tygodni nacieszyć się głużeniem. To wyjątkowy okres w życiu malucha i warto go docenić, a także uwiecznić na pamiątkę. Urocze gruchanie już wkrótce zamieni się w nieco bardziej uporządkowane gaworzenie.

Możesz spodziewać się, że mniej więcej w drugim, trzecim miesiącu życia usłyszysz pierwsze melodyjne lub gruchające dźwięki wydawane przez niemowlaka – to właśnie głużenie. Kiedy raz się pojawią, będą powtarzały się regularnie aż do okresu gaworzenia. Pojawienie się głużenia jest uzależnione między innymi od tego, czy dziecko jest w stanie stabilniej utrzymać główkę, ponieważ do wydawania takich dźwięków niezbędne jest wyprostowanie się krtani.

Kiedy kończy się głużenie, a zaczyna gaworzenie? Najczęściej następuje to w okolicach 6. miesiąca życia dziecka, ale może zdarzyć się wcześniej lub później. Niekiedy głużenie trwa nawet do 12. miesiąca życia. U głuchych niemowląt etap głużenia może trwać do około 18. miesiąca życia.

Głużenie a gaworzenie – różnice

Jaka jest różnica między gaworzeniem a głużeniem? Głużenie jest nieświadome. To trening narządów artykulacyjnych niezależny od tego, co niemowlę słyszy wokół siebie. Zupełnie inaczej jest w przypadku gaworzenia, które polega na powtarzaniu i naśladowaniu dźwięków wydawanych przez inne osoby oraz samo niemowlę. Gaworzenie jest świadome i stanowi nie tylko doskonały trening narządów artykulacyjnych oraz kontroli mięśni niezbędnych do mówienia, ale też ćwiczenie słuchu. Repertuar gaworzącego dziecka jest bardzo szeroki, dźwięki mają różną wysokość i odmienne natężenie, są melodyjne.

Głużenie dotyczy każdego malucha, ale nie wszystkie niemowlęta gaworzą, nie robią tego dzieci głuche. Przedłużone głużenie, które nie zamienia się płynnie w gaworzenie, jest sygnałem niepokojącym. Żeby maluch mógł powtarzać dźwięki z otoczenia, musi je dobrze słyszeć, dlatego warto zachować czujność w drugim półroczu życia dziecka. Jeśli nie występuje gaworzenie, należy upewnić się, że maluch reaguje na dźwięki otoczenia, a w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem. Warto zauważyć, że niektórzy rodzice mają trudność z określeniem różnicy między głużeniem i gaworzeniem.

Gaworzenie i głużenie a rozwój mowy

Głużenie przygotowuje aparat mowy do pracy, a w okresie gaworzenia pojawiają się już pierwsze proste sylaby takie jak ma-ma-ma-ma czy ba-ba-ba, wypowiadane ciągiem. Nie oznacza to jednak, że są to pierwsze słowa dziecka. Niemowlę nie nadaje im jeszcze znaczenia, po prostu je powtarza, można powiedzieć, że bawi się dźwiękami, ale nie rozumie, że mogą mieć one konkretne znaczenie.

Co warto robić, by wspomóc rozwój mowy w tym czasie? Dobrym pomysłem jest powtarzanie za dzieckiem usłyszanych sylab i czekanie na odpowiedź malucha. Podczas wykonywania codziennych czynności opiekunowie mogą też używać prostych sylab i samogłosek, mówić powoli i wyraźnie, pozwalać dziecku na obserwowanie mimiki i ruchu warg. Pomocne w rozwoju mowy są też książki dla niemowląt z wyraźnymi obrazkami i łatwymi do powtórzenia onomatopejami.

Kiedy zaczyna się rozumienie mowy?

Okres głużenia i gaworzenia jest wstępem do używania mowy. Rozumienie pierwszych krótkich słów pojawia się w okolicy 9. miesiąca życia dziecka, a wkrótce po tym niemowlę zaczyna powoli pojmować, że samo również może budować słowa, które będą niosły ze sobą znaczenie. Z tygodnia na tydzień rozumie coraz więcej słów, a później zdań, stopniowo uczy się również samodzielnie je wypowiadać. Wszystko to zawdzięcza właśnie ćwiczeniom, które podejmuje od pierwszych dni życia.

Zdjęcie: Envato Elements

Polecamy:

Natalia Dymarczyk

Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Miłośniczka bliskich i dalekich wędrówek, po których chętnie zasiada do klawiatury. Lubi pisać o rodzicielstwie, aktywności i życiu codziennym

Głużenie a gaworzenie. Co to jest? Jaka jest różnica?

Głużenie – co to jest?

Czy głużenie jest niezbędne do rozwoju mowy?

Głużenie – od kiedy się pojawia i do kiedy trwa?

Głużenie a gaworzenie – różnice

Gaworzenie i głużenie a rozwój mowy

Kiedy zaczyna się rozumienie mowy?

Polecamy:

Bezpieczne podróże w ciąży. Porady i wskazówki

Spowijanie noworodka. Co warto wiedzieć o owijaniu noworodka?

Jaka będzie najlepsza butelka dla niemowlaka karmionego piersią?

Jak i czym czyścić nosek noworodka?

Najlepsza witamina C dla niemowląt

Komunijne inspiracje 2024 [artykuł sponsorowany]