Data publikacji:

Krztusiec u dzieci. Objawy, leczenie

Krztusiec, znany również jako koklusz, to choroba, która mimo dostępnych szczepień nadal występuje wśród dzieci – zarówno tych najmłodszych, jak i starszych. Artykuł ten ma na celu przybliżenie rodzicom i opiekunom, czym dokładnie jest krztusiec, jakie daje objawy, jak wygląda leczenie oraz jakie znaczenie mają szczepienia – nie tylko dzieci, ale i kobiet w ciąży. Dowiesz się także, kiedy należy skontaktować się z lekarzem i jakie działania profilaktyczne są najskuteczniejsze.
Krztusiec u dzieci

Co to jest krztusiec?

Krztusiec to wysoce zakaźna choroba bakteryjna wywoływana przez pałeczkę Bordetella pertussis. Najczęściej atakuje dzieci, ale może występować również u dorosłych, którzy nie zostali zaszczepieni lub u których odporność z czasem osłabła. Bakteria ta przenosi się drogą kropelkową, czyli podczas kaszlu, kichania czy mówienia. Choroba ta jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i małych dzieci – może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak zapalenie płuc, drgawki czy nawet zatrzymanie oddechu. Krztusiec przebiega w kilku fazach, a jego charakterystycznym objawem jest napadowy, męczący kaszel, często zakończony charakterystycznym „pianiem” przy wdechu.

Krztusiec u dzieci – objawy

Jak wygląda krztusiec u dzieci? Objawy krztuśca rozwijają się stopniowo i często przypominają na początku zwykłe przeziębienie. Klasyczny przebieg choroby można podzielić na trzy fazy.

Faza nieżytowa (kataralna)

Trwa 1–2 tygodnie. Objawy są niespecyficzne:
  • katar,
  • lekki kaszel,
  • stan podgorączkowy,
  • ogólne osłabienie.
  • W tej fazie krztusiec jest najbardziej zakaźny, choć trudny do rozpoznania.

    Faza napadowego kaszlu

    Może trwać od 2 do 6 tygodni. To właśnie wtedy pojawia się charakterystyczny napadowy kaszel:
  • intensywne serie kaszlu zakończone gwałtownym wdechem („pianie”),
  • możliwe wymioty po kaszlu,
  • sinica twarzy,
  • trudności z oddychaniem.
  • U niemowląt kaszel może nie występować typowo – zamiast tego pojawiają się bezdechy, drgawki, a nawet utrata przytomności.

    Faza zdrowienia (rekonwalescencji)

    Trwa kilka tygodni do kilku miesięcy. Kaszel stopniowo się zmniejsza, ale może powracać przy infekcjach wirusowych.

    Kto jest najbardziej narażony?

    Największe ryzyko ciężkiego przebiegu choroby i powikłań dotyczy:
  • niemowląt poniżej 6. miesiąca życia,
  • dzieci niezaszczepionych lub niedostatecznie zaszczepionych,
  • dzieci z obniżoną odpornością.
  • Powikłania mogą obejmować zapalenie płuc, drgawki, niedotlenienie mózgu, a nawet zgon.

    Leczenie krztuśca

    Leczenie opiera się głównie na antybiotykoterapii i wsparciu objawowym.
    Antybiotyki:
  • najczęściej stosuje się makrolidy (np. azytromycyna, erytromycyna),
  • skracają okres zakaźności, ale tylko w początkowej fazie mogą zapobiec rozwojowi cięższego kaszlu.
  • Opieka wspomagająca:
  • nawodnienie organizmu,
  • odpoczynek,
  • monitorowanie saturacji i stanu ogólnego,
  • w cięższych przypadkach hospitalizacja i tlenoterapia.
  • Szczepienia przeciw krztuścowi

    Szczepienia to najskuteczniejszy sposób zapobiegania krztuścowi. Choć choroba może dotknąć osoby w każdym wieku, to właśnie najmłodsze dzieci są najbardziej narażone na ciężki przebieg i powikłania. Dzięki szczepieniom można nie tylko ochronić dziecko, ale również ograniczyć rozprzestrzenianie się bakterii w społeczeństwie.
    W Polsce szczepienie przeciw krztuścowi jest obowiązkowe i podawane w formie szczepionki skojarzonej DTP:
  • pierwsza dawka: 2. miesiąc życia,
  • kolejne dawki: 3.–4. miesiąc, 5.–6. miesiąc oraz przypominająca w 16.–18. miesiącu życia,
  • przypomnienie w 6. roku życia i następnie w 14. roku życia.
  • Szczepienie kobiet w ciąży

    Od kilku lat rekomenduje się szczepienie przeciw krztuścowi kobiet w ciąży (najlepiej między 27. a 36. tygodniem). Dzięki temu wytwarzane przeciwciała przechodzą przez łożysko i chronią noworodka w pierwszych miesiącach życia, zanim sam otrzyma szczepienie. To szczególnie ważne, ponieważ noworodki są najbardziej narażone na powikłania.
    Zdjęcie: Envato Elements
    Autor: Honorata Pitura