Data publikacji:

Zastój pokarmu: przyczyny i objawy. Jak sobie z nim radzić?

Zastój pokarmu to zatkanie się przewodu mlecznego, które uniemożliwia prawidłowy przepływ mleka. Przypadłość ta występuje u młodych mam dość często, a jej głównymi objawami są zgrubienie piersi, zaczerwienienie oraz bolesność przy dotyku. Sprawdź, jak postępować w takiej sytuacji i jak jej zapobiegać w przyszłości.
zastój pokarmu

Zastój pokarmu w piersiach – przyczyny

Zastój pokarmu to przypadłość matek karmiących. Jego istotą jest zablokowanie się kanalika mlecznego, które skutkuje nieprawidłowym wypływem mleka. Taki zator mleczny może przypominać zapalenie piersi (a nawet do niego doprowadzić), ale nim nie jest.
Miejscowy zastój pokarmu może mieć różne przyczyny, najczęściej jednak wynika z:
  • nawału pokarmu i trudności z opróżnieniem piersi (w pierwszych dobach po porodzie),
  • dopajania dziecka wodą lub mlekiem modyfikowanym, przez co zbyt wiele pokarmu pozostaje w piersiach,
  • niewłaściwego sposobu karmienia, nieopróżniania piersi do końca,
  • urazów mechanicznych – uderzenie w pierś, obrzęk, zgniecenie brodawki,
  • noszenia źle dopasowanej bielizny (zbyt ciasnej),
  • pomijania nocnego karmienia, doprowadzania do przepełnienia piersi,
  • karmienia jedynie jedną piersią,
  • nagłego odstawienia dziecka od piersi,
  • stresu.
  • Zastój pokarmu może nastąpić na każdym etapie karmienia piersią – nawet u mamy, która robi to np. już od roku. Nie zależy od liczby urodzonych dzieci ani od wielkości piersi.

    Zastój pokarmu – objawy

    Zastój pokarmu w piersiach powoduje wystąpienie charakterystycznych objawów. Są to:
  • ból i kłucie w jednym miejscu (stąd też wiele kobiet używa określenia „miejscowy zastój pokarmu”),
  • zwiększenie się wrażliwości jednej piersi,
  • pojawienie się zgrubienia lub guzka; w miejscu zgrubienia skóra jest cieplejsza i zaczerwieniona,
  • pojawianie się nieznacznej ulgi po opróżnieniu piersi,
  • utrudnienie przepływu pokarmu, czego najczęstszym symptomem jest płacz dziecka w czasie jedzenia i niechęć do ssania wybranej piersi; należy jednak zauważyć, że jeśli zatkany jest jedynie jeden kanalik mleczny, mleko może wypływać bez większego trudu.
  • Zastój pokarmu – co robić?

    Co na zastój pokarmu? Jeśli jesteś pewna, że masz do czynienia właśnie z tą przypadłością, możesz próbować ją zlikwidować przy pomocy domowych metod. Są to:
  • jak najczęstsze przystawianie dziecka do piersi (jak w celu „rozkręcania” laktacji); konieczne jest zaprzestanie dopajania niemowlęcia wodą albo mlekiem modyfikowanym,
  • odciąganie nadmiaru pokarmu w przypadku przepełniania się piersi; najskuteczniej i najszybciej pokarm ściąga się przy pomocy elektrycznego laktatora,
  • rozpoczynanie karmienia od piersi, w której pojawił się zastój pokarmu,
  • regularne, delikatne masowanie piersi,
  • polewanie piersi letnią wodą.
  • Zazwyczaj te sposoby wystarczają, aby zastój pokarmu zniknął. Jeśli jednak tak się nie dzieje, należy skontaktować się z doradcą laktacyjnym. W przypadku pojawienia się dolegliwości sugerujących zapalenie piersi (np. gorączka), konieczne jest skontaktowanie się z lekarzem.
    Wiele kobiet zastanawia się, czy istnieją leki na zastój pokarmu. Takie preparaty nie istnieją, można jednak zastosować paracetamol albo ibuprofen w celu złagodzenia bólu. Należy też ostrożnie podchodzić do porad z forów internetowych. Młode mamy nierzadko polecają sobie np. Altaced na zastój pokarmu, choć w ulotce znajduje się informacja, że może on zaszkodzić dziecku.

    Zastój pokarmu – jak długo trwa?

    Kiedy mija zastój pokarmu? Najczęściej już po kilku dniach, o ile młoda mama stosuje się do opisanych wyżej zaleceń. Dopóki problem nie zniknie, można wspomagać się lekami przeciwbólowymi.
    Jeśli zgrubienie i obrzęk nie znikają po kilku dniach, możliwe jest, że zator mleczny przyczynił się do zapalenia piersi. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem.

    Zastój pokarmu – czy może być groźny?

    Zastój pokarmu nie jest groźny, ale może bardzo boleć. Należy mieć też na uwadze, że zwiększa on ryzyko zapalenia piersi. Jego powikłaniami mogą być z kolei zmniejszenie produkcji mleka, a nawet groźny ropień. Zapalenia piersi nigdy nie wolno lekceważyć – wskazane jest leczenie z zastosowaniem antybiotyków.

    Zastój pokarmu w piersiach – guzki

    Czy wiesz, że zastój pokarmu w jednym miejscu może być pomylony z guzkiem? Niestety mamy karmiące nie są „odporne” na choroby piersi. Jeśli więc wyczułaś w piersi guzek – zwłaszcza jeśli nie towarzyszą mu zaczerwienienie, obrzęk czy tkliwość, koniecznie udaj się do lekarza. Karmienie piersią nieco utrudnia przeprowadzenie badania ultrasonograficznego, ale go nie uniemożliwia.

    Zastój pokarmu – jak mu zapobiegać?

    Aby zapobiegać zastojom pokarmu, stosuj się do kilku bardzo ważnych rad:
  • staraj się karmić dziecko jedynie piersią, również latem; dopajanie w upały wskazane jest tylko w przypadku dzieci, które karmione są mlekiem modyfikowanym,
  • pamiętaj o właściwej technice karmienia; jeśli masz wątpliwości co do tego, czy karmisz w prawidłowy sposób, skonsultuj się z doradcą laktacyjnym,
  • karm dziecko naprzemiennie; aby zapamiętać, którą piersią karmiłaś ostatnim razem, nakładaj sobie na daną rękę gumkę do włosów,
  • przystawiaj dziecko do piersi w różnych pozycjach – zwiększa to szanse na całkowite opróżnienie piersi,
  • nigdy nie uciskaj piersi, nie ściągaj też pokarmu ręcznie,
  • upewnij się, że nosisz biustonosz w odpowiednim rozmiarze – w tym celu najlepiej udać się do brafitterki,
  • nie dopuszczaj do bolesnego przepełnienia piersi; jeśli twoje dziecko wciąż śpi, a ty czujesz, że piersi stają się bardzo obrzmiałe, ściągnij trochę pokarmu laktatorem.
  • Zdjęcie: Envato Elements
    Robert Wojtaś
    Robert Wojtaś

    Absolwent Akademii Morskiej i pasjonat motoryzacji. W wolnym czasie czyta, tworzy własne meble i podróżuje z dwoma fantastycznymi synami oraz żoną. Uwielbia eksperymentować w kuchni, poznawać nowe miejsca i spędzać wieczory filmowe w gronie stałych przyjaciół.