Zdrowy talerz malucha – co powinno się na nim znaleźć?

Specjalistka żywienia dzieci wyjaśnia, jak komponować jadłospis dziecka z uwzględnieniem zbóż i innych ważnych produktów spożywczych. Odpowiednio zbilansowana dieta odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu dzieciom niezbędnych składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego wzrostu oraz rozwoju. Jest to fundament, na którym buduje się ich przyszłe zdrowie i dobre samopoczucie. Niezależnie od wieku, dieta najmłodszych powinna uwzględniać różne grupy produktów spożywczych.

O tym, co powinno znajdować się na talerzu małego dziecka oraz jaką rolę pełnią w codziennym żywieniu przetwory zbożowe, mówi Katarzyna Szulc, dietetyk i ekspertka IV edycji kampanii „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty”.

Jak zmienia się żywienie niemowląt po 6. miesiącu życia

Wraz z rozwojem dziecka jego zapotrzebowanie na składniki odżywcze wzrasta. Szczególnie istotne jest zapewnienie mu odpowiedniej ilości żelaza, którego zapasy zaczynają się wyczerpywać właśnie około 6. miesiąca życia. Do diety malucha należy wprowadzać w tym okresie produkty gęste odżywczo i energetycznie. Gęstość odżywcza i energetyczna oznacza, że dany posiłek dostarcza dużej ilości witamin, składników mineralnych oraz energii w stosunkowo niewielkiej ilości. Do żywności gęstej odżywczo i energetycznie zaliczyć możemy zboża, w tym glutenowe, najlepiej te z pełnego przemiału, kasze i płatki owsiane, orzechy (dla niemowląt w formie zmielonej lub w formie masła orzechowego), pestki i nasiona, jajka, łososia, wołowinę, rośliny strączkowe (np. fasola, ciecierzyca, soczewica), oleje roślinne, masło i owoce suszone.

– Przykładem bogatego w potrzebne składniki posiłku jest zupa warzywna z dodatkiem kaszy, np. jęczmiennej, a także mięsa lub roślin strączkowych i odrobiną oleju roślinnego. Może to być też kromka chleba z pastą z roślin strączkowych z dodatkiem oleju roślinnego oraz warzywami albo płatki pełnoziarniste, na przykład orkiszowe lub owsiane, z owocami i mielonymi orzechami. Posiłki powinny być dostosowane do wieku i umiejętności dziecka, podawane w formie rozdrobnionej lub jako produkty do samodzielnego jedzenia – tłumaczy Katarzyna Szulc.

Zgodnie z obecnymi zaleceniami, wybór pierwszego posiłku dla niemowlęcia nie ma dużego znaczenia i zależy od decyzji rodzica. Można zacząć od dyni, produktów zbożowych, mięsa, ryby czy jabłka – każda z tych opcji jest odpowiednia. Należy jednak pamiętać, by nowe produkty podawać stopniowo, w małych ilościach. W diecie niemowląt należy też unikać soli oraz cukru, nie zaleca się także podawania do picia mleka krowiego.

Ilość posiłków w diecie niemowlaka

- Jako rodzice nie mamy kontroli nad ilością pożywienia, które zjada dziecko. Naszym zadaniem jest jednak regularne podawanie mu pokarmów do wypróbowania. Istotne jest, aby regularnie oferować dziecku różnorodne posiłki, nawet jeśli nie wykazuje ono dużego zainteresowania jedzeniem lub spożywa niewielkie jego ilości – mówi dietetyczka.

Liczba posiłków stałych w zależności od wieku dziecka:

6-8 miesięcy: 2-3 posiłki stałe
9-12 miesięcy: 3-4 posiłki stałe oraz ewentualnie przekąski, jeśli dziecko ma apetyt

Dieta dziecka po 1. roku życia

Po 1. roku życia nadal rozszerzamy dietę dziecka, ale jego posiłki są już bardziej zbliżone do tych z rodzinnego stołu. Niemniej jednak trzeba podkreślić, że dziecko to nie mały dorosły i jego potrzeby żywieniowe wciąż różnią się od potrzeb osób dorosłych.

– Podczas przygotowywania posiłków należy mieć na uwadze, że u rocznego malucha wzrasta zapotrzebowanie szczególnie na wapń. Dlatego warto zadbać o odpowiednią ilość produktów mlecznych. W menu dziecka można uwzględnić mleko krowie, ale nie należy przekraczać jego ilości powyżej 500 ml dziennie (2 szklanki). Pamiętajmy też o produktach fermentowanych, takich jak kefir, jogurt naturalny, maślanka, które dostarczają bakterii probiotycznych, korzystnie wpływających na zdrowie jelit – wyjaśnia ekspertka.

Żelazo nadal odgrywa istotną rolę w diecie dziecka, dlatego ważne jest, aby po ukończeniu 1. roku dieta dziecka zawierała produkty bogate w żelazo.

Jeśli mama nadal karmi dziecko piersią, zaleca się kontynuowanie karmienia tak długo, jak chcą tego obie strony. Mleko matki wciąż zapewnia wiele cennych składników odżywczych i dostosowuje się do rosnących potrzeb dziecka. W przypadku mleka modyfikowanego, po 1. roku życia nie jest już ono konieczne i może być zastąpione innymi produktami (rozważenie kontynuacji karmienia mlekiem modyfikowanym może być uzasadnione w przypadku silnych alergii lub niedoborów w diecie dziecka).

Ilość posiłków w diecie po ukończeniu 1. roku życia

W tym okresie zaleca się, by dzieci spożywały 4-5 posiłków dziennie, obejmujących 3 główne dania oraz 1-2 dodatkowe, takie jak drugie śniadanie i podwieczorek. – Dieta malucha powinna być różnorodna, zbilansowana oraz zawierać żywność z różnych kategorii produktowych. Komponowanie posiłków dla dziecka będzie prostsze, jeśli skorzystamy z modelowego talerza żywieniowego¹. Pozwala on zrównoważyć udział wszystkich grup produktów w codziennym jadłospisie – zaleca Katarzyna Szulc.

Jak komponować posiłek według zasad talerza zdrowego żywienia

Warzywa i owoce (ok. 1/2 talerza)

Powinny stanowić podstawę każdego posiłku. Spożywanie różnorodnych warzyw i owoców, zwłaszcza sezonowych, dostarcza organizmowi niezbędnych witamin, składników mineralnych, błonnika oraz przeciwutleniaczy. W okresie jesienno-zimowym nie zapominajmy o mrożonkach, które również zachowują wysoką wartość odżywczą. Pamiętajmy, aby warzyw było więcej niż owoców.

Produkty węglowodanowe (ok. 1/4 talerza)

Podstawę węglowodanową diety dziecka powinny stanowić różnorodne produkty zbożowe w naturalnej formie: różne rodzaje kasz, płatki zbożowe, pieczywo, makaron. Dostarczają nie tylko energii niezbędnej do codziennych aktywności, ale zapewniają także bogactwo składników odżywczych, w tym witamin z grupy B, składników mineralnych oraz błonnika.

Produkty białkowe (ok. 1/4 talerza)

Sięgajmy po różne źródła białka: jajka (bogate w witaminy, składniki mineralne, cholinę, luteinę oraz antyoksydanty, które korzystnie wpływają na układ nerwowy i wspierają funkcje mózgu), nabiał (zawierający wapń niezbędny dla zdrowia kości i zębów), mięso (dostarczające żelaza), ryby (bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 dla zdrowia serca i mózgu) oraz nasiona roślin strączkowych (obfitujące w błonnik, witaminy z grupy B i składniki mineralne).

Tłuszcze

Do posiłku warto dodać dobre tłuszcze w postaci olejów roślinnych, orzechów, nasion, które dostarczają zdrowych nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz różnorodnych składników odżywczych. Również masło jest wartościowym źródłem tłuszczu. Dodatek tłuszczów do posiłków pomaga w lepszym wchłanianiu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).

Woda

Powinna być elementem każdego posiłku, już od początku rozszerzania diety.

Przekąski

Drugie śniadanie i podwieczorek mogą składać się z trzech lub dwóch grup produktów, np. warzywa i/lub owoce oraz produkt białkowy bądź węglowodanowy.

- Choć modelowy talerz żywieniowy jest ideałem, do którego warto dążyć, nie zawsze jest możliwe jego osiągnięcie. Kluczowa zasada w żywieniu dzieci brzmi: „to rodzic decyduje, co i jak poda, a dziecko wybiera, co zje i czy w ogóle to zrobi”. Odpowiedzialność nas, jako rodziców, polega na przygotowaniu zdrowego i pożywnego posiłku, natomiast to dziecko decyduje, czy zje przygotowane danie oraz w jakiej ilości. Trzeba również pamiętać, że zdrowe nawyki żywieniowe u dzieci kształtują się stopniowo. Dziecko, które dzisiaj nie chce jeść jakiegoś produktu, może go polubić za kilka miesięcy. Kluczem jest cierpliwość oraz dobry przykład z naszej strony – podsumowuje ekspertka kampanii.

Organizatorem ogólnopolskiej kampanii promocyjno-edukacyjnej „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty” jest Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych.

Więcej informacji o kampanii znajduje się na stronie internetowej:

www.glutenowyzawrotglowy.pl

oraz na profilach:

https://m.facebook.com/Glutenowy-zawr%C3%B3t-g%C5%82owy-obalamy-mity-potwierdzamy-fakty-108553361621363/

https://www.instagram.com/glutenowyzawrotglowy/