Alergia pokarmowa u niemowlaka. Objawy i leczenie

U niemowląt dość często diagnozowane są alergie pokarmowe – szacuje się, że cierpi na nie nawet 5% dzieci poniżej 1. roku życia, przy czym najczęściej występującą alergią jest ta na białko krowiego mleka. Sprawdź, jakie są objawy alergii pokarmowej u niemowlaka, w jaki sposób diagnozuje się taką przypadłość i jak się ją leczy.

Czytaj również: Profilaktyka w alergii u dzieci

Czym jest alergia pokarmowa u niemowlaka?

Potencjalna alergia pokarmowa u noworodka czy niemowlaka spędza sen z powiek wielu rodzicom. Nie każdy jednak wie, że przypadłość ta nie musi mieć bardzo poważnego charakteru – wszystko zależy bowiem od jej rodzaju.
Zasadniczo alergia to niewłaściwa reakcja układu immunologicznego, która pojawia się wkrótce po zjedzeniu pokarmy zawierającego alergen. Warto jednak wiedzieć, że nie każda alergia pokarmowa u niemowlaka to rzeczywiście typowa alergia – znacznie częściej u dzieci diagnozowane są nietolerancje pokarmowe. Różnica polega między innymi na stopniu wrażliwości. W przypadku nietolerancji malutkie porcje danego pokarmu nie wywołują znaczących reakcji, w przypadku alergii – jak najbardziej tak.

Alergia u niemowlaka – najczęstsze alergeny

Do najczęściej występujących alergenów (odpowiadających za około 90% reakcji alergicznych u niemowląt) należą: białko mleka krowiego, jajka, orzechy ziemne oraz inne, ryby, gluten i soja.

Alergia u niemowlaka a karmienie piersią – czy to możliwe?

Uczulenia pokarmowe występują przede wszystkim u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Nie oznacza to jednak, że alergia pokarmowa u niemowlaka karmionego piersią nie ma „prawa bytu” – szacuje się, że u od 0,5% do 1% maluszków karmionych piersią występują symptomy uczulenia lub nietolerancji. Jest to możliwe z uwagi na fakt, że wiele składników, które spożywa matka, przenika do jej mleka.
Należy zaznaczyć, że wystąpienie objawów alergii w żadnym razie nie jest przesłanką do zakończenia naturalnego karmienia. W zupełności wystarczającym rozwiązaniem jest przejście matki na dietę eliminacyjną. O tym, czy i które składniki pożywienia powinna ograniczyć młoda mama, zawsze powinien decydować lekarz pediatra.

Objawy alergii pokarmowej u niemowlaka

Zastanawiasz się, jak objawia się alergia pokarmowa u niemowląt? Oto najczęstsze jej objawy:

• Wysypka

To jeden z głównych objawów uczulenia. Najczęściej symptomy alergii mają postać atopowego zapalenia skóry. W jego przebiegu pojawiają się czerwone, połyskujące plamy o wyraźnych granicach lub wysypka. Najczęstsza lokalizacja zmian to skóra policzków, głowy, czoła, okolice za uszami, zgięcia rąk i kolan.

• Biegunka

Alergia pokarmowa u niemowlaka bardzo często objawia się biegunką, w kale można również zaobserwować krew lub/i śluz.

• Katar i sapka

Oddechowe objawy alergii pokarmowe u niemowlaka zdecydowanie najczęściej pojawiają się u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Katar i sapka są skutkiem obrzęknięcia śluzówki nosa. Poza powyższymi, najczęściej występującymi objawami alergii, u części dzieci można zaobserwować również nasilenie się kolek lub ich występowanie po długiej przerwie, objawy refluksu (częstsze i mocniejsze ulewanie, odbijanie się dziecku, niechęć do leżenia) oraz swędzenie w jamie ustnej – dziecko może z dużą intensywnością ocierać dziąsła o zabawki.

Alergia pokarmowa u noworodka/niemowlaka – diagnoza

Alergia pokarmowa u noworodka czy niemowlaka nie jest łatwa do zdiagnozowania. Dlatego część lekarzy pediatrów szuka alergenów na zasadzie „prób i błędów (tzw. „próby eliminacyjne”), eliminując z diety matki/dziecka te najbardziej prawdopodobne – co najczęściej oznacza przejście matki na dietę eliminacyjną albo zmianę mleka modyfikowanego bądź przejście na preparat mlekozastępczy.
W niektórych przypadkach lekarz może zadecydować o konieczności przeprowadzenia odpowiednich testów. Zazwyczaj alergia pokarmowa u niemowlaka wykrywana jest dzięki badaniom alergicznym z krwi. W pobranej próbce oznacza się stężenie alergenowo-swoistych przeciwciał IgE – to białka, które łączą się z cząstką alergenu, co wzbudza cały proces reakcji alergicznej.

Warto wiedzieć, że w laboratoriach są dostępne tzw. panele pediatryczne. To badanie, które obejmuje nie jeden czy dwa, ale aż 28 alergenów (nie tylko te pokarmowe, ale również oddechowe).
Dzięki takim badaniom można wykryć u dziecka między innymi alergię na białka mleka, kurze jaja, orzeszki ziemne, niektóre ryby, produkty zbożowe i soję. Ponadto wyniki wskazują, czy dziecko ma alergię na sierść kota, psa czy konia, czy jest uczulone na pyłki roślin, roztocza kurzu domowego oraz zarodniki grzybów.
Popularnymi badaniami, dzięki którym można wykryć alergię u dziecka, są skórne testy punktowe. Należy jednak pamiętać, że tego typu testów zazwyczaj nie przeprowadza się u niemowląt, a dopiero u dzieci powyżej 4. roku życia.

Alergia pokarmowa u niemowląt – leczenie

To, w jaki sposób będzie leczona alergia pokarmowa u niemowlaka, w dużej mierze zależy od tego, w jaki sposób dziecko jest karmione. Maluchy z alergią na białko mleka krowiego, które karmione są mlekiem modyfikowanym, muszą przejść na specjalne mieszanki, które zawierają białka hydrolizowane. Jeśli natomiast dziecko karmione jest piersią, to – jak to zostało już wspomniane, należy wyeliminować składniki uczulające z diety matki.
Uwaga! Warto pamiętać, że bardzo duża część dzieci „wyrasta” z alergii pokarmowych, których objawów doświadczały w niemowlęctwie. Stąd też lekarze zalecają, aby po jakimś czasie (najczęściej po kilku miesiącach) „wystawić” dziecko na działanie alergenu, podając mu jego niewielką ilość. W wielu przypadkach okazuje się, że objawy uczulenia są bardzo delikatne albo że nie występują wcale.

Jak zapobiegać alergiom pokarmowym?

Czy alergia pokarmowa u niemowlaka to przypadłość, które można zapobiec? Nie do końca, zważywszy na fakt, że znaczna część takich alergii ma podłoże genetyczne. Z drugiej strony – istnieją pewne działania profilaktyczne, które zmniejszają ryzyko wystąpienia takiej przypadłości u maluszka. O tym warto pamiętać:
• jak najdłużej karm dziecko piersią; mleko matki zawiera cenne przeciwciała,
• jeśli nie możesz karmić dziecka w sposób naturalny, podawaj mu specjalne, hipoalergiczne mleko modyfikowane (oznaczone symbolem HA), • nigdy nie rozszerzaj diety dziecka w sposób gwałtowny; każdy nowy składnik włączaj stopniowo, zwiększając jego ilości co 2-3 dni,
• nie podawaj dziecku produktów zbożowych wcześniej, niż jest to zalecane,
• unikaj podawania dziecku produktów, które mają silne działanie uczulające (zrób to dopiero gdy lekarz pediatra wyrazi na to zgodę i poda ci kilka wskazówek).

Alergia pokarmowa a ryzyko wstrząsu anafilaktycznego

Wielu młodych rodziców zadaje sobie pytanie, czy alergia pokarmowa u niemowląt może być przyczyną wstrząsu anafilaktycznego. Choć ryzyko wystąpienia tego zagrażającego życiu stanu jest bardzo małe, to rzeczywiście istnieje. Dlatego też do stopniowego rozszerzania diety maluszka rzeczywiście należy podchodzić z należytą powagą – zwłaszcza gdy chodzi o produkty, które należą do grupy uczulających.