Zapalenie ucha u dziecka – objawy i leczenie

Zapalenie ucha środkowego to jedna z najczęstszych infekcji wieku dziecięcego. Większość rodziców prędzej czy później spotyka się z tym problemem – często niespodziewanie, w środku nocy, gdy maluch budzi się z płaczem i bólem. Mimo że w większości przypadków nie jest to groźna dolegliwość, wymaga uwagi i odpowiedniego postępowania. Poznaj objawy, przyczyny i możliwości leczenia zapalenia ucha u dzieci.

Spis treści

Skąd bierze się zapalenie ucha?
Charakterystyczne objawy
Kiedy udać się do lekarza?
Co na zapalenie ucha u dziecka?
Jak zapobiegać infekcjom uszu?

Skąd bierze się zapalenie ucha?

Zapalenie ucha środkowego najczęściej rozwija się jako powikłanie infekcji górnych dróg oddechowych, takich jak przeziębienie czy wirusowa infekcja nosa i gardła. U małych dzieci trąbka słuchowa (Eustachiusza), która łączy ucho środkowe z gardłem, jest krótsza i bardziej pozioma niż u dorosłych. To ułatwia przedostawanie się drobnoustrojów z nosogardła do ucha i sprzyja zaleganiu wydzieliny. Gdy dochodzi do nadkażenia bakteryjnego lub wirusowego, w uchu zaczyna gromadzić się płyn i powstaje stan zapalny.

Charakterystyczne objawy

U starszego dziecka dość łatwo zauważyć objawy – najczęściej pojawia się silny ból ucha, gorączka i uczucie zatkania ucha. Dziecko może skarżyć się, że „coś mu dudni” lub „piszczy”. U młodszych dzieci, które jeszcze nie potrafią wyrazić swoich dolegliwości słowami, objawy są mniej oczywiste. Maluch może być niespokojny, marudny, mieć trudności z zasypianiem, a także częściej dotykać lub pocierać bolące ucho. Czasami jedynym sygnałem są nagłe napady płaczu i gorączka bez wyraźnej przyczyny. W niektórych przypadkach dochodzi do pęknięcia błony bębenkowej, co może objawiać się wyciekiem ropnej lub krwistej wydzieliny z ucha – paradoksalnie wtedy ból ustępuje, bo ciśnienie w uchu się zmniejsza.

Kiedy udać się do lekarza?

W przypadku podejrzenia zapalenia ucha u dziecka warto skonsultować się z pediatrą lub laryngologiem. Tylko specjalista, oglądając ucho otoskopem, może potwierdzić rozpoznanie. W zależności od wieku dziecka, nasilenia objawów i ogólnego stanu zdrowia, lekarz zdecyduje o dalszym postępowaniu. U dzieci poniżej 2. roku życia oraz w przypadkach ciężkiego przebiegu (wysoka gorączka, silny ból, obustronne zapalenie ucha), leczenie antybiotykiem jest zazwyczaj konieczne. W łagodniejszych przypadkach, szczególnie u dzieci starszych, często stosuje się strategię „uważnej obserwacji” przez 48–72 godziny, podając jedynie leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, takie jak paracetamol czy ibuprofen.

Co na zapalenie ucha u dziecka?

Podstawą leczenia zapalenia ucha u dziecka jest łagodzenie bólu i gorączki. Antybiotyki – jeśli są przepisane – należy podać zgodnie z zaleceniami lekarza, nigdy na własną rękę ani na podstawie poprzednich infekcji. Czasem zaleca się także preparaty obkurczające śluzówkę nosa, aby ułatwić odpływ wydzieliny z trąbki słuchowej i zmniejszyć ciśnienie w uchu. Dziecko powinno dużo odpoczywać i pić odpowiednią ilość płynów. Warto unikać leżenia na bolącym uchu, ponieważ może to nasilać ból.

Zdecydowanie nie należy samodzielnie aplikować żadnych kropli do ucha bez konsultacji z lekarzem – w przypadku perforacji błony bębenkowej niektóre substancje mogą być szkodliwe. Również stosowanie domowych sposobów, takich jak ciepłe okłady czy przykładanie cebuli, jest ryzykowne i może przynieść więcej szkody niż pożytku.

Jak zapobiegać infekcjom uszu?

Nie zawsze da się uniknąć zapalenia ucha, ale istnieje kilka sposobów, by ograniczyć ryzyko. Karmienie piersią przez pierwsze miesiące życia wspiera odporność dziecka. Warto unikać ekspozycji na dym tytoniowy, który zwiększa częstość infekcji dróg oddechowych. Dobrą praktyką jest także unikanie podawania butelki w pozycji leżącej, ponieważ może to sprzyjać cofaniu się płynów do trąbki słuchowej. Szczepienia, szczególnie przeciwko pneumokokom i grypie, również mogą zmniejszyć liczbę zachorowań.

Zdjęcie: Envato Elements