Data publikacji:

Ile powinna wzrosnąć prolaktyna po obciążeniu? Poradnik

Prolaktyna jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową (gruczoł wewnątrzczaszkowy). Odgrywa on dużą rolę w procesie dojrzewania, a w późniejszych latach pomaga regulować cykl miesiączkowy oraz odpowiada za produkcję mleka u kobiet po porodzie. Niekiedy, w przypadku występowania zaburzeń cyklu miesiączkowego bądź np. pojawiania się nietypowej wydzieliny z piersi, zaleca się przeprowadzenie badania na poziom tego hormonu. W niektórych przypadkach koniecznie jest wykonanie testu z obciążeniem, tj. zbadanie wysokości prolaktyny po uprzednim podaniu metoklopramidu. Ile powinna wzrosnąć prolaktyna po obciążeniu, w jaki sposób przebiega taki test i o czym mogą świadczyć nieprawidłowe wyniki?
ile powinna wzrosnąć prolaktyna po obciążeniu

Czym jest prolaktyna?

Prolaktyna (PRL) to inaczej hormon luteotropowy, który produkowany jest przez przysadkę mózgową. Ma on wiele funkcji: odpowiada między innymi za rozwój gruczołów piersiowych u dziewcząt w okresie dojrzewania, prawidłowy cykl miesiączkowy, produkcję mleka w czasie laktacji, a także za ogólne, prawidłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Hormon ten wydzielany jest również u mężczyzn – wpływa między innymi na erekcję.
Warto wiedzieć, że poziom prolaktyny zmienia się w ciągu dnia, ponadto w niektórych okolicznościach dochodzi do naturalnego wzrostu jej poziomu. Dzieje się tak w okresie ciąży oraz laktacji, na skutek intensywnego wysiłku fizycznego, w stresie, a także w czasie aktywności seksualnej i orgazmu.

Badanie poziomu prolaktyny w organizmie – wskazania

Zanim wyjaśnimy, ile powinna wzrosnąć prolaktyna po obciążeniu – garść informacji na temat wskazań do zbadania jej poziomu. U kobiet test przeprowadza się przede wszystkim w przypadku występowania:
  • zaburzeń miesiączkowania,
  • długotrwałych niepowodzeń podczas starań o dziecko (niepłodność),
  • objawów mogących sugerować obecność guza w okolicach przysadki mózgowej.
U mężczyzn badanie wysokości hormonu zleca się najczęściej w przypadku występowania zaburzeń erekcji oraz w diagnostyce przyczyn niepłodności.
Przed wystawieniem skierowania na badanie lekarz może zadać pacjentce lub pacjentowi pytania o dodatkowe objawy, które mogą sugerować podwyższony poziom omawianego hormonu. Są to między innymi:
  • silne przetłuszczanie się włosów i skóry (łojotok),
  • pojawianie się nadmiernego owłosienia,
  • wydzielanie mleka bez związku z laktacją,
  • przyrosty masy ciała, które nie wynikają ze zmiany diety,
  • zmęczenie i drażliwość, występowanie lęku,
  • zaburzenia widzenia,
  • częste bóle głowy,
  • zaburzenia libido.

Prolaktyna po obciążeniu – normy

Prawidłowe poziomy prolaktyny w organizmie są różne dla kobiet, mężczyzn oraz kobiet w ciąży. Precyzując, u kobiet niebędących w ciąży o prawidłowych wynikach mówi się wtedy, kiedy poziom hormonu wynosi u nich od 4 do 23 nanogramów na mililitr (ng/ml). U mężczyzn prawidłowy wynik to ten, który mieści się między 3 a 15 ng/ml. Oczekiwany wynik u kobiet spodziewających się dziecka to od 34 do 386 mg/ml.
Jeżeli wstępne badanie wskaże na nieprawidłowości, lekarz może zlecić przeprowadzenie kolejnego – tym razem z obciążeniem metoklopramidem. Zasadniczo jest to specyfik o działaniu przeciwwymiotnym i przyspieszającym ruchy jelit. Jednak z uwagi na fakt, że dodatkowo pobudza on wydzielanie prolaktyny, stosuje się go również w testach diagnostycznych.
Ile powinna wzrosnąć prolaktyna po obciążeniu? Jeśli u danego pacjenta czy pacjentki przysadka pracuje prawidłowo, prolaktyna powinna wzrosnąć sześciokrotnie – w porównaniu do poziomu sprzed podania metoklopramidu.

Prolaktyna po obciążeniu – interpretacja wyników

Zbyt wysoki poziom prolaktyny może sugerować różnorodne problemy zdrowotne, takie jak:
  • choroby podwzgórza (ośrodka w mózgu, które reguluje wydzielanie prolaktyny),
  • nieprawidłowości w funkcjonowaniu tarczycy,
  • zaburzenia pracy nerek,
  • zespół policystycznych jajników,
  • obecność guza w czaszce lub poza nią,
  • uciskanie przysadki mózgowej.
Bardzo wysokie wyniki, np. prolaktyna po obciążeniu 20 razy wyższa, mogą nasuwać podejrzenie obecności gruczolaka przysadki, czyli łagodnego guza mózgu. Aby potwierdzić diagnozę, kieruje się pacjenta lub pacjentkę na badania obrazowe (np. rezonans magnetyczny). Leczenie zależy od tego, jaka jest aktywność hormonalna guza. Jeżeli wydziela on prolaktynę, najczęściej stosuje się leki. W przypadku innych guzów konieczna może okazać się operacja wycięcia zmiany.
Należy wiedzieć, że wyniki badań mogą wskazać również na niedobór prolaktyny. Jest to rzadka przypadłość, która wynika z niedoczynności przysadki mózgowej i która może mieć negatywny wpływ np. na karmienie piersią.

Jak przebiega badanie prolaktyny z obciążeniem?

Wiesz już, ile powinna wzrosnąć prolaktyna z obciążeniem. Pozostaje pytanie – jak przygotować się do testu, aby wyniki były miarodajne? I w jaki sposób przebiega badanie?
Przygotowanie do testu nie jest skomplikowane – wystarczy tylko przyjść do laboratorium na czczo, między godziną 8:00 a 12:00. Ważne jest, aby w dzień przed badaniem nie uprawiać seksu, nie podejmować wysiłku fizycznego, nie zaleca się też spożywania obfitej kolacji.
Test z obciążeniem przebiega w dwóch etapach. Najpierw pobiera się próbkę krwi bez obciążenia, po czym pacjent musi przyjąć 1 tabletkę metoklopramidu. Po godzinie pobiera się kolejną próbkę, a następnie – jeśli lekarz tak zalecił, jeszcze jedną po kolejnej godzinie. Wyniki zazwyczaj są do odbioru już następnego dnia i jest to tzw. profil prolaktynemii (przedstawiający poziom hormonu przed podaniem leku oraz po jego zażyciu).
Zdjęcie: Envato Elements
Robert Wojtaś
Robert Wojtaś

Absolwent Akademii Morskiej i pasjonat motoryzacji. W wolnym czasie czyta, tworzy własne meble i podróżuje z dwoma fantastycznymi synami oraz żoną. Uwielbia eksperymentować w kuchni, poznawać nowe miejsca i spędzać wieczory filmowe w gronie stałych przyjaciół.