Krzywa główka u niemowlaka: jakie mogą być przyczyny? Poradnik

Krzywa główka u niemowlaka może niepokoić rodziców, szczególnie tych, którzy doczekali się pierwszego dziecka. W pierwszych miesiącach życia delikatna główka dziecka narażona jest na odkształcenia. Dzieje się tak, ponieważ kości czaszki w pierwszych miesiącach życia są wyjątkowo delikatne i wrażliwe, a szwy czaszki są wówczas bardzo elastyczne. Odkształcenia główki dziecka mogą być wywołane wieloma czynnikami. Można je podzielić na przyczyny prenatalne oraz poporodowe.

Budowa główki niemowlaka

Każde dziecko, które przychodzi na świat, rodzi się z niezwykle elastyczną i miękką główką, co pozwala na swobodne i bezpieczne przejście przez kanał rodny podczas porodu. Miękka główka w takiej sytuacji nie jest narażona na złamania kości lub inne obrażenia. Miękka czaszka przyczynia się także do swobodnego rozwoju mózgu w ciągu pierwszego roku życia. Mózg noworodka nie jest w pełni rozwinięty. Jego intensywny rozwój można odnotować w pierwszych miesiącach życia. Czaszka składa się z dwóch części: twarzoczaszki oraz mózgoczaszki, a ta z kolei z 8 kości połączonych szwami czaszkowymi. Jej główną funkcją jest ochrona mózgowia oraz zapewnienie warunków odpowiednich do rozwoju mózgu. U dziecka, które nie skończyło roku, taka budowa czaszki przyczynia się do powstania spłaszczenia główki oraz innych zmian niefizjologicznych.

Typy spłaszczenia główki u dziecka

Spłaszczona główka u dziecka to efekt deformacji kości, który jest widoczny gołym okiem. Krzywa główka u noworodka nie przybiera naturalnego, owalnego kształtu. Owalny kształt zaburzony jest widocznym spłaszczeniem, które najczęściej znajduje się z tyłu lub z boku główki. Taka deformacja to częsta przypadłość, która dotyka nawet 20% niemowląt. Spłaszczenia główki można podzielić na trzy podstawowe typy:

• plagiocefalia – to najczęściej występujący typ spłaszczenia nazywany także skośnogłowiem. Główka przyjmuje spłaszczony kształt po jednej ze stron, 
• brachycefalia – to deformacja potylicy, czyli tylnej części czaszki. Główka jest wyraźnie spłaszczona i nienaturalnie szeroka, 
• dolichocefalia – nazywana także długogłowością. Ta deformacja dotyczy główki, która spłaszczona jest z obu stron. Kości czaszki w tym przypadku są widocznie dłuższe. Kształt główki w takiej sytuacji zbliżony jest do kształtu jajka.

Przyczyny krzywej główki u noworodka

Przyczyny spłaszczenia główki niemowlaka dzieli się na te prenatalne, czyli przed narodzinami, oraz poporodowe, które wpływają na dziecko w pierwszych miesiącach życia.

• ciąża mnoga, • urodzenie przedwczesne, 
• nieprawidłowa ilość wód płodowych, 
• zła pozycja w brzuchu w trakcie ciąży, 
• zwiększona masa ciała dziecka, 
• blokada stawowa lub mięśniowa, 
• wady budowy odcinka szyjnego, 
• zaburzenia środkowej koordynacji nerwowej, 
• pośladkowe ułożenie dziecka, 
• komplikacje porodowe wpływające na ułożenie główki.

Przyczyny poporodowe:

• przyjmowanie przez dziecko jednej pozycji, 
• niesymetryczne układanie dziecka, 
• układanie dziecka w niewłaściwej pozycji, 
• zbyt rzadkie układanie dziecka na brzuszku, 
• wymuszona pozycja spowodowana blokadą mięśniową.

Jak zapobiec deformacji główki?

Krzywa główka to problem, który często dotyka dzieci. Chociaż zazwyczaj asymetria zanika samoistnie, należy zadbać o to, aby nie odpuścić do jej powstania. Na wiele z przyczyn powstania asymetrii rodzice nie mają bezpośredniego wpływu, ale warto ochronić dziecko przed tym problemem poprzez wykorzystanie sposobów, które zależą głównie od nich. Sprawdzone i polecane metody zapobiegające spłaszczeniu główki to:

• zapewnienie dziecku wystarczającej swobody ruchów. Skrępowane ruchy dziecka mogą sprawić, że główka przyjmie nieodpowiednią pozycję, a to przyczynia się do deformacji czaszki. Dziecko, które śpi oraz leży w łóżeczku lub innym przeznaczonym do tego miejscu, powinno mieć zapewnioną odpowiednią swobodę ruchów, 
• dbanie o to, by podłoże, na którym leży dziecko, było twarde, ponieważ to mobilizuje ciało do poruszania się i znacznie ułatwia ten ruch, 
• częste zmiany pozycji dziecka. Warto pilnować, aby dziecko nie odpoczywało w jednej pozycji. W tym celu należy często zmieniać pozycje dziecka. Chociaż dzieci najczęściej śpią i leżą na plecach, warto zadbać o to, aby w ciągu dnia zagwarantować mu inne ułożenie, na przykład na brzuszku, 
• wykorzystanie odpowiedniej poduszki zapobiegającej deformacji główki. Taka poduszka posiada odpowiednio wyprofilowany kształt oraz dziurkę na środku, gdzie należy położyć główkę. Innowacyjny kształt poduszki niweluje stały nacisk główki na podłoże. Zastosowanie takiego gadżetu zawsze należy skonsultować z lekarzem, 
• dziecko warto układać w łóżeczku naprzemiennie, raz po jednej, a raz po drugiej stronie, 
• aktywne spędzanie czasu z dzieckiem, podczas którego rodzic zachęca maleństwo do obracania główki w obie strony.

Sposoby leczenia krzywej główki u dziecka

Asymetria główki to często problem, z którym rodzice zwracają się do dziecięcego fizjoterapeuty. Lekarz specjalista bada dziecka, określa rodzaj deformacji główki i na tej podstawie podejmuje decyzje o najlepszym sposobie leczenia. Najczęstszą przyczyną spłaszczenia główki dziecka jest asymetria ułożeniowa, dlatego w trakcie takiego badania lekarz powinien skontrolować całe ciało niemowlaka. Zwalczanie tego problemu zazwyczaj polega na leczeniu fizjoterapią, a proces ten uznać można za względnie krótki. Nieleczone spłaszczenie główki może doprowadzić do przykrych konsekwencji. Zaniechanie leczenia tego problemu często prowadzi do asymetrii całego tułowia, asymetrii miednicy oraz nieprawidłowego działania stawów biodrowych.