Małopłytkowość u noworodka. Co to jest małopłytkowość u dziecka?

Niski poziom płytek krwi u noworodka – dla świeżo upieczonego rodzica brzmi to enigmatycznie i przerażająco. Co to jest małopłytkowość i jakie niesie ze sobą konsekwencje? Jakie są objawy małopłytkowości u noworodka? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Co to jest małopłytkowość u dziecka?

Małopłytkowość u noworodka – co to jest?
Małopłytkowość u dziecka – przyczyny
Małopłytkowość u dziecka – jakie są objawy?
Niski poziom płytek krwi u dziecka – jak leczyć?
Małopłytkowość u noworodka – jak zdiagnozować?

Małopłytkowość u noworodka – co to jest?

Jednym z najczęściej zadawanych pytań na forach medycznych dla rodziców jest: „co to jest małopłytkowość u noworodka?”. Małopłytkowość, lub inaczej trombocytopenia, to stan, w którym krew dziecka zawiera nieodpowiednią, zmniejszoną ilość płytek krwi (inaczej trombocytów), które są odpowiedzialne za prawidłowy przebieg procesu krzepnięcia krwi. Odpowiednia ilość płytek krwi zarówno u noworodków, jak i starszych dzieci powinna mieścić się w zakresie 150–450 tysięcy/µl. Wartość poniżej 100 tysięcy/µl określana jest małopłytkowością i wymaga pilnej konsultacji lekarskiej, bowiem niski poziom płytek krwi u dziecka może być sygnałem informującym o groźnej chorobie toczącej się w organizmie.

Małopłytkowość u dziecka – przyczyny

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że mimo iż małopłytkowość to choroba dobrze znana pediatrom – nadal nie do końca scharakteryzowano przyczyny tej dolegliwości u noworodków i starszych dzieci.

Diagnozując małopłytkowość, należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy ma ona charakter wrodzony, czy nabyty. Wrodzony zbyt niski poziom płytek krwi u noworodka wiąże się zwykle z poważnymi powikłaniami zdrowotnymi oraz mutacjami genetycznymi, jest to na szczęście rzadkie zjawisko. Co ciekawe, zdarzają się także przypadki trombocytopenii wrodzonej u noworodków, które mają charakter zupełnie bezobjawowy i towarzyszy dziecku do osiągnięcia dorosłości.

Nieco inaczej jest w przypadku trombocytopenii nabytej. Wyróżnia się siedem przyczyn występowania nabytej małopłytkowości u noworodków i starszych dzieci:

przedwczesny poród wywołany niewydolnością łożyska;

nieprawidłowe funkcjonowanie szpiku kostnego dziecka, który produkuje niewłaściwą ilość trombocytów – może przyczynić się do tego zbyt niska podaż folianów oraz witaminy B12 w diecie;

nieprawidłowa dystrybucja płytek krwi w organizmie;

nadmierna degradacja trombocytów – jest to najczęstszy powód małopłytkowości u dzieci, który zwykle wynika z autoagresji. Organizm nie rozpoznaje własnych płytek krwi, zatem produkuje przeciwciała, których zadaniem jest zniszczenie trombocytów. Inną przyczyną nadmiernej degradacji płytek może być chorowanie na toczeń rumieniowaty, HIV, HCV, zespół hemolityczno-mocznicowy, a także jako skutek toczącej się sepsy;

przyjmowanie leków takich jak heparyna, penicyliny, acyklowir;

przetaczanie krwi;

produkcja przeciwciał przez organizm matki w trakcie ciąży w odpowiedzi na antygeny ojcowskie.

Małopłytkowość u dziecka – jakie są objawy?

Płytki krwi odpowiadają za prawidłowy przebieg procesu krzepnięcia, zatem zbyt niska ilość trombocytów wiąże się z krwotokami oraz wybroczynami, które są często określane jako skaza krwotoczna. U dziecka z małopłytkowością obserwuje się częste krwawienia z nosa, dziąseł, rzadziej z układu moczowego, pokarmowego (w wymiocinach lub stolcu) lub dróg rodnych, a także liczne siniaki na ciele. W ekstremalnych sytuacjach u 0,2% dzieci dochodzi do krwawienia wewnątrzczaszkowego, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. W większości przypadków u noworodków i starszych dzieci małopłytkowość objawia się wyłącznie skórnie.

Niski poziom płytek krwi u dziecka – jak leczyć?

Sposób leczenia małopłytkowości u dzieci jest uzależniony od wieku malucha, przyczyny dolegliwości (wrodzona czy nabyta?) oraz stopnia zaawansowania choroby. U niektórych dzieci małopłytkowość ma charakter ostry, ale zakańcza się samoistnie do sześciu miesięcy od otrzymania diagnozy – dlatego lekarze decydują się na postawę wyczekującą, bez konieczności leczenia. W przypadku pozostałych maluchów choroba przyjmuje charakter przewlekły i wymaga dalszego diagnozowania oraz leczenia farmakologicznego.

Jeśli tocząca się trombocytopenia jest zakwalifikowana jako pośrednie powikłanie toczących się w organizmie chorób (np. tocznia, HCV, zespołu hemolityczno-mocznicowego) – lekarz zadecyduje, jaki przebieg farmakoterapii będzie najkorzystniejszy, aby ograniczyć rozwój dolegliwości, co poprawi parametry krwi. Warto także nadmienić, że nie ma leku, który efektywnie podnosi ilość płytek krwi w organizmie człowieka – lekarz może jedynie wspomagać organizm w produkcji trombocytów. Takim rozwiązaniem jest podanie glikokortykosteroidów lub immunoglobulin, które stymulują szpik kostny. Jeśli małopłytkowość u dziecka wynika z autoagresji, lekarz immunolog może podjąć decyzję o podaniu leków immunosupresyjnych, jednak wiąże się to ze znacznym obniżeniem odporności malucha.

U starszych dzieci lekarz może także zlecić usunięcie śledziony – jest to stosunkowo rzadkie rozwiązanie, jednak skuteczne. To właśnie ten narząd odpowiada za usuwanie z organizmu płytek krwi. Zarówno pacjent, jak i lekarz muszą mieć jednak świadomość, że zbyt pochopne podjęcie decyzji o usunięciu śledziony, zanim wykluczy się wszelkie inne przyczyny małopłytkowości u dziecka, może przyczynić się do nadpłytkowości w przyszłości.

Najbardziej inwazyjnym rozwiązaniem, które jest wykorzystywane w przypadku rozległych krwotoków wywołanych małopłytkowością, jest przetoczenie krwi. Oczywiście jest to typowe leczenie objawowe, ratujące życie, które musi być wspomagane dokładnymi badaniami diagnostycznymi, umożliwiającymi ustalenie przyczyny problemu. Dopiero wtedy lekarz podejmuje decyzję o zastosowaniu leków.

Małopłytkowość u noworodka – jak zdiagnozować?

Jeśli rodzic jest zaniepokojony pojawiającymi się siniakami, wybroczynami lub nawracającym krwawieniem u dziecka, powinien zgłosić się do pediatry, który zleci badania weryfikujące przyczynę problemu. Punktem wyjściowym jest przeprowadzony z rodzicem wywiad medyczny oraz wykonanie pełnej morfologii krwi wraz z rozmazem ręcznym. W przypadku noworodków to zwykle wystarcza aby podjąć pierwsze kroki diagnostyczne i rozpocząć leczenie. Jeśli leki pierwszego rzutu nie przynoszą pożądanych efektów, wówczas lekarz hematolog może zlecić u nieco starszych dzieci badanie szpiku kostnego – jest to badanie dające szeroki zakres informacji na temat produkcji trombocytów w organizmie dziecka.

Zdjęcie: Envato Elements