Data modyfikacji:

Padaczka u niemowląt: jak rozpoznać? Jakie mogą być przyczyny?

Padaczka u niemowląt to bardzo poważna przypadłość, która może różnie się objawiać – czasem jest to zaledwie „uciekanie” gałek ocznych w górę albo drżenie rączki, a czasami napad zgięciowy, który „szarpie” ciałem dziecka. Najczęstsze przyczyny występowania takich ataków to niedotlenienie przy porodzie, choroby genetyczne oraz urazy albo guzy mózgu. Bardzo ważne jest, aby rodzice, którzy zauważają objawy padaczkowe u swojego niemowlęcia, jak najszybciej zaczęli szukać pomocy lekarskiej.
padaczka u niemowląt

Padaczka u niemowląt – czym właściwie jest?

Padaczka, czyli epilepsja, jest chorobą neurologiczną, polegającą na gwałtownych, nadmiernych wyładowaniach elektrycznych zachodzących w komórkach nerwowych. W czasie napadu padaczkowego mózg nie odbiera bodźców pochodzących ze świata zewnętrznego.
Typowych objawów padaczki z pewnością nie trzeba nikomu tłumaczyć – u nastolatków i dorosłych napad padaczkowy daje o sobie znać poprzez intensywne drgawki różnych części ciała, w tym również głowy, co bez dostępu do szybkiej pomocy może skutkować poważnymi urazami. Osoby doświadczające napadu padaczki mogą intensywnie się ślinić, a nawet stracić przytomność. Jednak, czy z niemowlętami chorymi na padaczkę jest podobnie?
Warto wiedzieć, że padaczka objawiająca się w wieku niemowlęcym wygląda zupełnie inaczej niż „dojrzała” postać choroby. Pierwsze jej objawy mogą być trudne do dostrzeżenia lub nawet mylone z innymi schorzeniami.

Padaczka u niemowląt – przyczyny

Zdecydowanie najczęstszą przyczyną występowania padaczki u bardzo małych dzieci są uszkodzenia mózgu – zarówno te powstałe w życiu płodowym, jak i podczas porodu. Do takiego uszkodzenia w czasie ciąży może dojść na przykład na skutek niedotlenienia – jeśli ciężarna ma silną, nieleczoną anemię, mózg płodu nie otrzymuje odpowiednich porcji tlenu. Może on ulec uszkodzeniu również z powodu infekcji, jaką przechodzi ciężarna – zwłaszcza w przypadku takich chorób zakaźnych jak opryszczka albo różyczka.
Padaczka u niemowląt może też oczywiście pojawić jako konsekwencja niedotlenienia okołoporodowego, do którego doszło na skutek przedłużania się porodu lub wahań tętna płodu. Oczywiście nie każde niemowlę, u którego doszło do niedotlenienia, będzie cierpiało na padaczkę. Należy jednak mieć świadomość, że im większy uraz mózgu, tym większe ryzyko wystąpienia tej właśnie przypadłości.
Inne, rzadziej diagnozowane przyczyny padaczki u niemowląt to:
  • wady wrodzone mózgu,
  • choroby genetyczne, np. stwardnienie guzowate,
  • uraz głowy (padaczka pourazowa),
  • zmiany w mózgu będące następstwem zapalenia mózgu i opon mózgowych,
  • guzy mózgu.
  • Jednocześnie należy mieć świadomość, że nawet u 60% dzieci cierpiących na padaczkę nie udaje się ostatecznie rozpoznać ustalić jej przyczyn.

    Objawy padaczki u niemowląt

    Sporej części społeczeństwa słowo „epilepsja” wciąż nasuwa obraz człowieka w dużym ataku, miotanego silnymi drganiami. Oczywiście przypadłość ta nie musi wcale tak wyglądać. Pierwsze objawy padaczki u niemowląt mogą być dyskretne – jak np. „uciekanie” gałek ocznych w górę lub na boki z lekkim drganiem ciała.
    To, jak wyglądają objawy padaczki u niemowląt, w dużym stopniu zależne jest od tego, co je wywołuje. Oto najczęstsze zespoły chorobowe przebiegające z padaczką i diagnozowane u niemowląt:
  • Zespół Westa
  • Objawy padaczki u niemowląt cierpiących na zespół Westa to przede wszystkim napady zgięciowe, w przebiegu których dziecko nagle rozkłada ręce na boki, może też przyginać głowę do klatki piersiowej. Takie krótkie ataki u dziewczynki cierpiącej na zespół Westa zauważyć można na poniższym filmie:
    W zespole Westa do ataków może dochodzić nawet kilkadziesiąt razy w ciągu dnia. Objawy najczęściej pojawiają się u niemowląt w wieku od 3 do 6 miesięcy.
  • Zespół Dravet
  • Pierwsze objawy padaczki u niemowląt cierpiących na zespół Dravet zazwyczaj pojawiają się przed 10-11 miesiącem życia. Są to asymetryczne skurcze i drgawki całego ciała lub pojedyncze ruchy kończyn. Zespół Dravet jest ciężką chorobą, która znacząco wpływa na rozwój fizyczny i psychiczny dziecka.
  • Zespół Ontahary
  • Objawy padaczki u niemowląt chorujących na zespół Ontahary występują w pierwszych trzech miesiącach życia, najczęściej w pierwszym miesiącu. Napady mogą mieć różny charakter i różne nasilenie.

    Zespoły padaczkowe u dzieci – rodzaje

    Epilepsja niejedno ma imię: dziecięce padaczki występują w kilku różnych odmianach. Każda z nich może objawiać się inaczej i wiązać z odmiennymi rokowaniami.
  • Padaczka Rolanda – to najczęstsza postać padaczki dziecięcej, dająca o sobie znać między 4. a 13. rokiem życia. Objawia się występowaniem drgawek, ślinotoku i utraty przytomności w czasie snu.
  • Padaczka z zespołem Westa – uaktywnia się między 3. a 9. miesiącem życia niemowlaka. Jej symptomy to przede wszystkim napady zgięciowe, spontaniczne okrzyki, problemy z samodzielnym utrzymaniem główki.
  • Padaczka z zespołem Lennox-Gastaut – rozpoczyna się między 3. a 5. rokiem życia dziecka. Jest to epilepsja o ciężkim przebiegu, związanym z intensywnymi napadami drgawkowymi.
  • Padaczka u niemowląt – diagnozowanie

    Objawy padaczki u niemowlęcia powinny skłonić rodziców do pilnej konsultacji z lekarzem pediatrą bądź od razu z neurologiem dziecięcym. Podstawowym badaniem, który pozwala postawić wstępną diagnozę, tj. wykluczyć bądź potwierdzić występowanie wyładowań w mózgu, jest EEG.
    Należy mieć na uwadze, że padaczkę można pomylić z kilkoma innych schorzeniami. Przypadłością przywodzącą na myśl epilepsję jest między innymi zespół Sandifera, w przebiegu którego dochodzi do zmiany pH w przełyku, co wywołuje nietypowe ruchy niemowlęcia.

    Padaczka u niemowląt – rokowania

    Pytaniem, które najczęściej zadają rodzice chorych niemowląt jest oczywiście to, czy padaczka u dzieci jest wyleczalna. Naturalnie wiele zależy od tego, jaka jest przyczyna przypadłości – inne rokowania są w przypadku guza mózgu, a inne w przypadku silnego niedotlenienia okołoporodowego. Niemniej warto wiedzieć, że u sporej części chorujących na padaczkę dzieci dochodzi do remisji napadów, czyli ich ustąpienia.

    Padaczka u niemowląt – co robić w czasie napadu?

    Wystąpienie padaczki u niemowlęcia to szok i ogromny stres dla rodziców. Negatywne emocje wynikają nie tylko z wielkiego lęku o zdrowie i przyszłość dziecka, ale również z faktu, że ataki i mikroataki powodują u maluszka płacz i wyraźnie sprawiają mu dyskomfort. Niestety jedyne, co można wówczas zrobić, to postarać się zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa poprzez swoją obecność, czułość i bliskość. Na ile to możliwe, nie okazujmy negatywnych emocji – niemowlę wyczuwa negatywne stany emocjonalne rodziców i w reakcji na nie jeszcze bardziej boi się tego, co się dzieje.
    Zdjęcie: Envato Elements
    Robert Wojtaś
    Robert Wojtaś

    Absolwent Akademii Morskiej i pasjonat motoryzacji. W wolnym czasie czyta, tworzy własne meble i podróżuje z dwoma fantastycznymi synami oraz żoną. Uwielbia eksperymentować w kuchni, poznawać nowe miejsca i spędzać wieczory filmowe w gronie stałych przyjaciół.