Baza imion Obliczanie terminu porodu Kalkulatory Kalendarz ciąży Rozwój dziecka Siatki centylowe Grupa Facebook

Data modyfikacji: Poniedziałek, 07.11.2022

Rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią

Hipotrofia oznacza niską masę urodzeniową dziecka. Związana jest często z przedwczesnym przyjściem na świat, czyli z wcześniactwem. Zwykle hipotrofikami są również dzieci pochodzące z ciąż mnogich. Czy dzieci urodzone z hipotrofią mają szansę na normalny rozwój?

Co to jest hipotrofia?

Hipotrofik to każde dziecko z masą urodzeniową poniżej 2500 g. Im niższa waga urodzeniowa, tym większe ryzyko problemów rozwojowych u dziecka. Rokowania zależą w dużej mierze od przyczyn hipotrofii. Najtrudniejsza sytuacja występuje, gdy hipotrofia jest związana z wadami genetycznymi płodu. Wcześniactwo w zależności od jego stopnia również może generować szereg problemów rozwojowych i zdrowotnych. Ryzyko jest znacznie większe u dzieci urodzonych przed 34. tygodniem ciąży.

Przyczyny hipotrofii płodu

Lekarze z pewnością jeszcze w ciąży będą próbowali znaleźć przyczynę niskiej wagi dziecka. Poza wadami wrodzonymi, a także infekcjami (także wirusowymi) przyczyną hipotrofii może być zaburzony przepływ krwi między dzieckiem a matką. Problem może tkwić w łożysku lub pępowinie. Łożysko może być z jakichś powodów niewydolne. Pępowina może posiadać jakieś wady. Hipotrofia płodu może być także spowodowana przez stosowanie używek przez matkę – alkohol, narkotyki, palenie papierosów mają negatywny wpływ na rozwój płodu. Rokowania są zależne także od sytuacji okołoporodowej, czy doszło do niedotlenienia, jak przebiegł poród.

Przyczyny hipotrofii płodu najczęściej dzieli się na matczyne, płodowe oraz łożyskowe.

Matczyne – choroby matki, w tym cukrzyca, choroby nerek czy układu krążenia, źle zbilansowana dieta matki, niedożywienie lub problemy z wchłanianiem składników odżywczych skutkujące na przykład anemią lub awitaminozą, zatrucia podczas ciąży, obecność pasożytów w organizmie matki, zażywane leki, stosowanie używek, ciężka praca fizyczna.

Płodowe – wady genetyczne, przedwczesne urodzenie, ciąża mnoga, płeć żeńska.

Łożyskowe – łożysko przodujące, niewydolność łożyska lub jego odklejenie.

Hipotrofia asymetryczna i symetryczna

Istnieje bardzo wiele przyczyn, które mogą prowadzić do zbyt niskiej masy urodzeniowej dziecka. Od powodów zależy, na którym etapie ciąży dochodzi do zahamowania wzrostu oraz jak później będzie wyglądał rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią.

Hipotrofia symetryczna – dochodzi do niej przed 20. tygodniem ciąży, a mają na nią wpływ na przykład zakażenia wewnątrzmaciczne, przyczyny genetyczne lub stosowanie używek przez matkę. W tym przypadku wszystkie części ciała płodu są mniejsze, niż powinny.

Hipotrofia asymetryczna – następuje w II lub III trymestrze ciąży w wyniku chorób matki takich jak cukrzyca, nadciśnienie czy problemy z nerkami. Objawia się zmniejszonym obwodem brzucha płodu, przy zachowaniu odpowiednich wymiarów głowy i kończyn.

Co robić, gdy zostanie stwierdzona hipotrofia wewnątrzmaciczna?

Jedynym sposobem na nadrobienie masy ciała jeszcze wewnątrz macicy jest odpowiednio wczesne zauważenie problemu i znalezienie przyczyn, które za niego odpowiadają, a następnie ich wyeliminowanie. Najczęściej jednak niewiele można poradzić na zaistniałą sytuację.

Dlaczego szybko postawiona diagnoza jest kluczowa dla rozwoju dziecka urodzonego z hipotrofią? Umożliwia stałą kontrolę nad sytuacją. Dzięki świadomości problemu możliwe będzie częste przeprowadzanie KTG oraz badania dopplerowskiego naczyń płodowych, które umożliwia wykluczenie niedotlenienia. Kobieta, która jest powiadomiona o hipotrofii dziecka, powinna mieć nawyk liczenia jego ruchów, by w razie niepokojącej sytuacji zgłosić się do specjalisty. Istotna jest również wyjątkowa troska o witaminy i minerały w jej codziennej diecie.

Po porodzie często konieczne jest umieszczenie noworodka pod promiennikiem ciepła, a niekiedy również w inkubatorze. Jeśli pojawią się zaburzenia poziomu glukozy czy wapnia, konieczne będzie ich wyrównanie.

Hipotrofia noworodka – możliwe powikłania

Chociaż rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią zwykle przebiega prawidłowo, możliwe są powikłania spowodowane zbyt małą masą dziecka i problemami, które do niej doprowadziły.

Możliwe konsekwencje hipotrofii to:

przedwczesny poród,

hipoksja, czyli niedotlenienie okołoporodowe,

śmierć okołoporodowa,

porażenie mózgowe,

zaburzenia krzepnięcia krwi,

niskorosłość,

obniżony lub podwyższony poziom glukozy,

obniżony poziom wapnia,

problemy z termoregulacją,

opóźnienie w rozwoju umysłowym,

zwiększone ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej w późniejszym życiu.

Jak wygląda rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią?

Nie da się ukryć, że niska masa ciała noworodka, a zwłaszcza widmo możliwych powikłań są dla rodziców bardzo niepokojące. Czy rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią może być prawidłowy? Dobra wiadomość jest taka, że jeśli nie wystąpiły problemy okołoporodowe i poważne zaburzenia, zazwyczaj do około 4. roku życia dziecko z hipotrofią dogania swoich rówieśników wzrostem i dalej rozwija się w pełni normalnie.

Każdy przypadek trzeba rozpatrywać indywidualnie, tak jak indywidualna jest historia każdego dziecka – odmienne są przyczyny i typ hipotrofii, przebieg porodu, reakcja organizmu. Dzieci, których dotknęły zaburzenia rozwoju umysłowego czy fizycznego, będą oczywiście rozwijać się inaczej niż ich rówieśnicy.

Ogromne znaczenie ma właściwa opieka nad hipotrofikiem oraz stała kontrola rodziców i sztabu specjalistów nad wszystkimi aspektami, związanymi z jego zdrowiem.

Opieka nad hipotrofikiem

Neonatolog po narodzinach dziecka z pewnością będzie w stanie nakreślić możliwe powikłania, a także aspekty zdrowotne dziecka, na które należy zwrócić uwagę. Kalendarz wizyt kontrolnych u specjalistów należy zawsze skonsultować z lekarzem prowadzącym. Z pewnością potrzebna będzie stała kontrola neurologa, okulisty, kardiologa. Często w pierwszych latach życia zalecana jest rehabilitacja lub regularne wizyty u logopedy czy fizjoterapeuty. Systematyczna praca pozwala pozbyć się problemów i wspomóc rozwój dziecka. Nie warto takich wizyt i kontroli zaniedbywać. Zaniedbania na wczesnym etapie, na przykład opóźnień rozwoju ruchowego czy rozwoju mowy, mogą stanowić poważną przeszkodę w późniejszym etapie – gdy przyjdzie do nauki rysowania, pisania, czytania.

Co może zrobić rodzic, by wspomóc rozwój dziecka urodzonego z hipotrofią?

Oprócz odbywania stałych kontroli u licznych specjalistów, a także podjęcia rehabilitacji, jeśli jest konieczna, rodzice mogą także na co dzień dbać o rozwój dziecka z hipotrofią.

Dieta

Ogromne znaczenie ma dieta bogata we wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Żeby dziecko miało szansę osiągnąć prawidłowy wzrost i masę ciała, codziennie trzeba mu zapewnić optymalną ilość kalorii, niezbędnych witamin, soli mineralnych, białka i kwasów tłuszczowych.

Dla noworodka najlepsze jest mleko matki, a jeśli nie może go otrzymać – dobrej jakości mieszanka. Po 6. miesiącu życia powinno nastąpić stopniowe rozszerzanie diety. Warto wtedy zwracać uwagę na to, by każdy posiłek był wartościowy i gęsty odżywczo, zatem powinno się unikać niepotrzebnych przekąsek takich jak popularne chrupki czy soczki. Zamiast tego warto skupić się na warzywach, owocach, węglowodanach złożonych, źródłach białka i tłuszczu, ze szczególnym uwzględnieniem dobrych źródeł żelaza.

Unikanie infekcji

Układ immunologiczny człowieka kształtuje się podczas walki z kolejnymi chorobami, jednak dla rozwoju dziecka urodzonego z hipotrofią bardzo istotne jest unikanie infekcji w pierwszym okresie życia, zawsze gdy jest to możliwe. Mówiąc najprościej, każda taka sytuacja osłabia organizm i zabiera mu energię oraz zasoby do wzrostu.

Jak ograniczyć ryzyko złapania bakterii czy wirusa? W miarę możliwości najlepiej unikać dużych skupisk ludzi, takich jak pojazdy komunikacji miejskiej czy sale zabaw. Szybkie wysłanie dziecka do żłobka będzie zdecydowanie złym pomysłem. O placówce lepiej pomyśleć, kiedy układ immunologiczny będzie już pracował sprawniej.

Stymulacja rozwoju fizycznego

Dziecko urodzone z hipertrofią potrzebuje dużo ruchu, ponieważ aktywność fizyczna stymuluje układ odpornościowy i pobudza organizm do wzrostu.

Rokowania przy hipotrofii

Warto pamiętać, że dzieci mają ogromne możliwości nadrobienia wszelkich opóźnień rozwojowych. Zwykle mimo kłopotów z napięciem mięśniowym czy powikłań zdrowotnych z upływem czasu zmniejszają dystans do rówieśników. Zwykle na etapie szkolnym różnice między dziećmi zdrowymi a urodzonymi z hipotrofią są już niewidoczne. Fachowa opieka, miłość rodziców i cierpliwość są w stanie zdziałać bardzo wiele. Często jedyną „pamiątką” po trudnym starcie jest tylko niski wzrost lub szczupła budowa ciała.

Zdjęcie: Envato Elements

Polecamy:

Natalia Dymarczyk

Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Miłośniczka bliskich i dalekich wędrówek, po których chętnie zasiada do klawiatury. Lubi pisać o rodzicielstwie, aktywności i życiu codziennym