Data modyfikacji:

Co oznacza gorączka połogowa i co zrobić?

Połóg to czas, w którym temperatura ciała nie powinna odbiegać od normy. Jedynie w pierwszych godzinach po porodzie, w wyniku nadmiernego zmęczenia i odwodnienia organizmu, temperatura ciała może być nieznacznie podwyższona. Wysoka temperatura może być objawem zapalenia piersi lub niegroźnej infekcji, ale może również świadczyć o zakażeniu połogowym. Co robić, kiedy wystąpi gorączka połogowa?
gorączka połogowa

Zapalenie piersi

Gorączka w następnych dobach połogu może świadczyć o pojawieniu się powikłań. Najczęściej wzrost temperatury wywołany jest prowadzącym do zapalenia piersi zastojem pokarmu i (o ile szybko go wyeliminujemy) nie stanowi zagrożenia. Jeżeli temperatura nadal się utrzymuje i występuje ból oraz obrzęk piersi, może to świadczyć o początku ropnia gruczołu piersiowego.
Zapalenia piersi nie sposób pomylić z innymi przyczynami gorączki w połogu. Ból piersi jest bardzo silny, a miejsce, w którym zlokalizowany jest stan zapalny, staje się rozgrzane i zaczerwienione. Dla własnego spokoju i komfortu warto od razu skonsultować się ze specjalistą, który oceni stan młodej mamy i ewentualnie zleci konkretne leczenie. Wśród domowych sposobów radzenia sobie z początkami zapalenia są rozgniecione, schłodzone liście kapusty oraz ciepłe lub chłodne okłady. Chorą piersią wciąż można, a nawet trzeba karmić, podając ją dziecku w pierwszej kolejności.
Do kogo zgłosić się z zapaleniem piersi? Powinien to być specjalista, który będzie mógł wystawić receptę, czyli położna z tytułem magistra i ukończonym odpowiednim kursem wypisywania recept, ginekolog, internista lub pediatra. Jeśli pojawi się ropień, konieczna będzie interwencja chirurga.

Wysoka gorączka

Wysoka gorączka po porodzie jest również jednym z objawów zapalenie błony śluzowej macicy. W przypadku nieprawidłowego gojenia się rany po cesarskim cięciu lub nacięciu krocza również może wystąpić wysoka temperatura ciała. Nie zapominajmy, że gorączka jest najczęściej objawem wielu infekcji, które mogą pojawić się także w czasie połogu, np. grypy, zapalenie oskrzeli lub płuc.

Co to jest gorączka połogowa?

Najbardziej niebezpieczną sytuacją dla organizmu jest gorączka połogowa. Nazywa się tak zakażenie błony śluzowej macicy, ran poporodowych w obrębie pochwy i krocza lub rany po cesarskim cięciu, a także obejmujące drogi moczowe.
W zależności od rodzaju objawia się między innymi wysoką temperaturą ciała, upławami i dolegliwościami bólowymi. Jej przyczyną jest infekcja bakteryjna, z którą osłabiony organizm nie jest sobie w stanie poradzić. Bakterie, które wywołują gorączkę połogową, mogą być tlenowe (na przykład E. coli, paciorkowce, gronkowce) lub beztlenowe (na przykład clostridium lub bakteroides). W wyniku zakażenia i przedostania się drobnoustrojów do krwi może dojść do infekcji uogólnionej.

Gorączka połogowa – objawy

Nie każdy wzrost temperatury występujący krótko po porodzie nazywamy gorączką połogową. Żeby została stwierdzona, termometr powinien wskazywać przynajmniej 38 stopni przez dwa kolejne dni. Pozostałe symptomy zależą od rodzaju zakażenia.
Objawy gorączki połogowej – mogą to być:
  • temperatura ciała powyżej 38 stopni, czasami bardzo wysoka,
  • cuchnące odchody poporodowe,
  • ból brzucha występujący podczas badania,
  • mdłości i wymioty,
  • pieczenie podczas oddawania moczu,
  • złe samopoczucie,
  • obrzęk, zaczerwienienie i ból w okolicach rany,
  • ropa sącząca się z rany.
  • Gorączka w połogu – zapalenie błony śluzowej macicy

    Szybko narastająca gorączka w połogu, złe samopoczucie, lekki ból podbrzusza oraz duża ilość cuchnących odchodów poporodowych, których wydzielanie następnie zanika – to objawy charakterystyczne dla zapalenia błony śluzowej macicy. Zaczynają one być widoczne około 3. lub 4. doby po porodzie. Bardzo ważne jest, żeby nie ignorować symptomów, ale udać się do specjalisty natychmiast po ich zauważeniu.
    Jeśli w porę nie rozpocznie się leczenia gorączki połogowej związanej z zapaleniem błony śluzowej macicy, infekcja może rozszerzyć się na przymacicza i otrzewną, a następnie przekształcić w zakażenie ogólnoustrojowe i doprowadzić do posocznicy. Jeśli lekarz zauważy objawy rozszerzania się infekcji, konieczna będzie jak najszybsza hospitalizacja.

    Kiedy konieczne jest łyżeczkowanie macicy?

    Często przyczyną zapalenia błony śluzowej macicy są pozostawione wewnątrz fragmenty łożyska. W związku z tym po zaobserwowaniu charakterystycznych objawów lekarz wdraża antybiotykoterapię, ale jednocześnie sprawdza swoje podejrzenia i, jeśli się potwierdzą, zleca łyżeczkowanie.

    Gorączka po porodzie – zainfekowana rana

    Rany poporodowe, podobnie jak wszystkie inne, wymagają ścisłego przestrzegania zasad higieny, regularnej dezynfekcji i troski. Nie zawsze jest to jednak łatwe, zwłaszcza jeśli dotyczy tak trudno dostępnych i podatnych na zabrudzenie miejsc jak okolice krocza.
    Gorączka po porodzie, która pojawia się między 4. a 7. dobą, może wiązać się z zainfekowaniem ran poporodowych drobnoustrojami, które zasiedlają skórę i błonę śluzową lub zostały tam przypadkowo przeniesione przez personel medyczny. Podstawowym objawem poza podwyższoną temperaturą jest w tym przypadku obrzęk, ból i zaczerwienienie w okolicach rany. Może się nawet zdarzyć, że rana się rozejdzie.
    W przypadku gorączki połogowej o takim podłożu konieczna może okazać się interwencja chirurga, który oczyści ranę, a następnie zszyje ją ponownie. Jeśli jednak reakcja pacjentki będzie szybka, czasami wystarczy antybiotykoterapia i okłady z Rivanolu.

    Gorączka połogowa a choroba układu moczowego

    Zakażenie układu moczowego pojawia się po porodzie stosunkowo często, a pierwsze objawy można zauważyć już w pierwszej dobie po porodzie. W związku z tym, że pacjentka jest wtedy zazwyczaj w szpitalu, ma szansę zgłosić swój problem personelowi medycznemu, który wdroży leczenie. Błyskawiczna reakcja ma bardzo duże znaczenie, ponieważ można w ten sposób zapobiec bardzo niebezpiecznemu odmiecznikowemu zapaleniu nerek.
    Podstawowe objawy gorączki połogowej związanej z zapaleniem dróg moczowych to oprócz podwyższonej temperatury ciała przede wszystkim ból w podbrzuszu oraz silne pieczenie podczas oddawania moczu. Terapia polega na stosowaniu antybiotyków, piciu dużej ilości wody oraz płynów zakwaszających mocz.

    Czynniki ryzyka wystąpienia gorączki połogowej

    Na gorączkę połogową narażona jest każda kobieta, która niedawno przeszła przez trudy porodu, jednak istnieją czynniki, które zwiększają ryzyko. Należą do nich:
  • konieczność cewnikowania,
  • oddanie stolca podczas porodu,
  • nacięcie krocza,
  • samoistne pęknięcie krocza,
  • poród przez cesarskie cięcie,
  • poród, który się przedłużał,
  • zakażenie ran przez personel medyczny,
  • osłabiona odporność kobiety,
  • obrażenie szyjki macicy,
  • obrażenia sromu.
  • Wysoka temperatura w połogu – co robić?

    Wystąpienie znacznego wzrostu temperatury ciała w czasie połogu zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem. Postawienie odpowiedniej diagnozy i wprowadzenie właściwego leczenia pozwoli ograniczyć ryzyko rozwoju powikłania.
    Leczyć należy nie samą gorączkę, ale jej przyczynę. Rodzaj walki z wysoką temperaturą uzależniony jest od tego, co ją wywołuje i w jaki sposób karmione jest dziecko. Jeżeli kobieta karmi piersią, powinna unikać przyjmowania na własną rękę leków przeciwgorączkowych ze względu na to, iż mogą one przenikać wraz z pokarmem matki do układu pokarmowego dziecka.
    Najlepiej wykorzystać wówczas naturalne metody obniżenia gorączki, jak np. zimne okłady oraz picie dużej ilości płynów. Pamiętajmy także, że w przypadku podwyższonej temperatury kobieta nie powinna rezygnować z karmienia piersią. Jeśli odstawi dziecko, a przyczyną podwyższonej temperatury okaże się np. grypa, działa jedynie na niekorzyść dziecka. W jej mleku maluszek dostaje niezbędne przeciwciała (produkowane teraz w zwiększonej ilości przez organizm matki) do walki z ewentualną infekcją.
    Zdjęcie: Envato Elements
    Natalia Dymarczyk
    Natalia Dymarczyk

    Absolwentka polonistyki na Uniwersytecie Gdańskim. Miłośniczka bliskich i dalekich wędrówek, po których chętnie zasiada do klawiatury. Lubi pisać o rodzicielstwie, aktywności i życiu codziennym