Prawdopodobnie najlepiej poznanym hormonem obecnym podczas porodu jest oksytocyna. Zwana jest "hormonem miłości", ponieważ wydziela się w trakcie aktywności seksualnej, w trakcie męskiego i kobiecego orgazmu, a także w czasie porodu i karmienia piersią. To oksytocyna wyzwala w nas uczucie miłości i altruizmu.
Oksytocyna jest produkowana w głębi naszego mózgu, w części zwanej podwzgórzem. Przechowywana jest w tylnej części przysadki mózgowej, głównym gruczole dokrewnym, skąd jest pulsacyjnie wydzielana. Jest kluczowym hormonem w prokreacji i pośredniczy w odruchach wyrzutu: nasienia w trakcie męskiego orgazmu, odruchu wypierania płodu w trakcie porodu. Po narodzinach dziecka oksytocyna odpowiada za odruch wyrzutu łożyska oraz odruch uwalniania pokarmu z piersi matki.
W każdej z tych sytuacji hormon osiąga swój najwyższy poziom sekrecji, ale jest też wydzielana w dużych ilościach w trakcie ciąży, wzmagając wchłanianie substancji odżywczych, redukując stres i pomagając zachować energię przez nasilanie senności. Oksytocyna wywołuje również rytmiczne skurcze macicy w trakcie porodu. Podczas akcji porodowej jej poziom wzrasta dzięki stymulacji receptorów rozciągania w dolnej części pochwy, wraz ze zstępowaniem dziecka w dół. Jej wysoki poziom utrzymuje się po porodzie i szczytuje w trakcie narodzin łożyska, po czym stopniowo opada.
Również dziecko produkuje oksytocynę, której ilość zwiększa się w miarę postępu porodu. W ciągu kilku minut po narodzinach dziecka oboje - matka i dziecko, są "skąpani" w ekstatycznym koktajlu hormonalnym. Dalsze wydzielanie hormonu jest wzmacniane przez kontakt "ciało do ciała" i kontakt wzrokowy, jak również dzięki próbom ssania podejmowanym przez noworodka. Odpowiedni poziom oksytocyny będzie również chronił przed krwotokiem poporodowym przez zapewnienie odpowiednio intensywnych skurczów macicy.
Hormon wyzwala odruch uwalniania pokarmu z piersi i jest wydzielana pulsacyjnie, podczas gdy dziecko ssie. W trakcie miesięcy i lat karmienia oksytocyna nadal działa podtrzymując stan relaksu i dobrego odżywienia matki. W przeprowadzonym eksperymencie zostało dowiedzione, że karmienie piersią przez ponad siedem tygodni sprawiło, że matki były spokojniejsze, gdy ich dzieci miały sześć miesięcy, niż matki, które wcale nie karmiły piersią.
Poza funkcją jaką pełni w obszarze prokreacji, hormon ten odgrywa rolę w sytuacjach, w których pojawia się miłość i altruizm, na przykład podczas jedzenia wspólnego posiłku. Badacze wiążą zaburzenia wydzielania oksytocyny ze schorzeniami takimi jak schizofrenia, autyzm, choroby układu krążenia, czy uzależnienie od narkotyków. Sugerują też, że oksytocyna może wzmagać antydepresyjne działanie leków takich jak fluoksetyna.
Zdjęcie: Fotolia by © mario beauregard