Cukrzyca u dzieci. Jakie objawy?

Coraz więcej osób choruje na cukrzycę. Dotyczy to nie tylko dorosłych, ale także dzieci. Najmłodszych pacjentów może dotknąć w każdym wieku, choć szczyt zachorowań przypada na okres, gdy mają od 6 do 15 lat. Cukrzyca typu pierwszego - to właśnie ona dotyka dzieci i młodzież - atakuje znienacka, najczęściej zimą. Może pojawić się w rodzinie, w której nikt do tej pory nie miał żadnych problemów tego typu. Jak zatem rozpoznać cukrzycę u dzieci? Jej symptomy są bardzo charakterystyczne, ale i łatwe do przeoczenia. Warto zapamiętać możliwe objawy cukrzycy u dziecka, dzięki czemu w razie ich wystąpienia będzie można szybko zasięgnąć pomocy medycznej.

Cukrzyca u dzieci – zagrożenia

Pierwsze objawy cukrzycy u dziecka pojawiają się najczęściej łącznie. Jednak jeżeli zaobserwowany zostanie choćby jeden z nich i będzie odbiegał od typowego dla dziecka zachowania, należy koniecznie zwrócić się do lekarza. Jeżeli okaże się, że to rzeczywiście cukrzyca typu 1, pozwoli to na szybkie rozpoczęcie właściwego leczenia.

Nieleczona cukrzyca u małego dziecka może prowadzić do rozwinięcia się stanu nazywanego kwasicą ketonową, będącą stanem zagrożenia życia.

Skąd się bierze cukrzyca u dzieci?

Szybko narastające objawy cukrzycy dziecięcej mogą pojawić się i nasilić w czasie od kilku dni do kilku tygodni; najczęściej poszczególne symptomy pojawiają się jednocześnie. Zazwyczaj dzieje się to niespodziewanie, u szczupłych, aktywnych i dotąd całkowicie zdrowych dzieci.

Warto podkreślić, że typ 1 tej choroby nie ma nic wspólnego z nadmiernym spożywaniem słodyczy lub otyłością.

Najczęściej za jej pojawienie się odpowiadają czynniki genetyczne - mutacje wybranych genów lub obciążenie dziedziczone po rodzicach. Wśród przyczyn wystąpienia objawów cukrzycy u niemowląt i dzieci wymienia się także takie czynniki zewnętrzne jak infekcje (bakteryjne lub wirusowe), a także niedobory witaminy D3, jednak wpływają one raczej na czas ujawnienia się choroby, a nie sam fakt jej wystąpienia.

Jak sprawdzić, czy dziecko ma cukrzycę?

Mówiąc o tym, jakie są objawy cukrzycy u dziecka, warto wspomnieć, że wyróżnia się wśród nich symptomy klasyczne, pojawiające się u większości pacjentów, oraz rzadziej spotykane.

Do tych, które można obserwować u prawie wszystkich chorych dzieci, należą:

zwiększone pragnienie,
częste oddawanie moczu i moczenie w nocy,
zwiększony apetyt połączony z utratą masy ciała,
zmęczenie, osłabienie, senność,
problemy z widzeniem wynikające z wysokiego poziomu glukozy we krwi,
charakterystyczna woń acetonu z ust (gdy stan dziecka jest poważny),
stany zapalne narządów płciowych; objawy cukrzycy u niemowląt obejmują także częste zapalenia pieluszkowe.

Spośród mniej typowych objawów może pojawić się utrudnione gojenie się ran, stany zapalne błon śluzowych, bóle brzucha i zapalenie gardła.

Zwiększone pragnienie

Wiąże się to z częstym oddawaniem moczu - aby uniknąć odwodnienia, organizm domaga się dostarczania większej ilości płynów. Jeśli dziecko jest bardzo aktywne fizycznie, opiekunowie mogą nie zwrócić uwagi na wypijanie jednej szklanki wody za drugą. Często jednak pojawiają się tak nietypowe zachowania jak wypijanie wody prosto z kranu, picie napojów, których do tej pory dziecko nie lubiło, wybudzanie się z powodu pragnienia w nocy lub picie dużych ilości wody na raz.

Częste oddawanie moczu

Wydalanie nadmiaru glukozy wraz z moczem jest typowym mechanizmem, za pomocą którego organizm walczy ze szkodliwym wpływem cukru na tkanki. Pierwsze objawy cukrzycy, zarówno u niemowlaka, jak i u dziecka rocznego, 3-latka lub w jeszcze późniejszym wieku, prawie zawsze obejmują bardzo dużą częstotliwość oddawania moczu. Warto tutaj obserwować dziecko, szczególnie starsze. Może ono bowiem wstydzić się problemów z utrzymaniem moczu i próbować je ukryć, na przykład susząc czy samodzielnie zapierając ubrania.

Utrata wagi

Jeżeli poziom insuliny we krwi po posiłku nie jest wystarczający, organizm nie jest w stanie czerpać energii z dostarczanej mu glukozy. Następuje wówczas przełączenie się na produkcję alternatywnego źródła energii, jakim są ketony. W tym celu spalana jest tkanka tłuszczowa i mięśniowa, co prowadzi do zauważalnego, często bardzo gwałtownego spadku masy ciała.

Objaw ten jest łatwy do zauważenia - rosnące dzieci przybierają na wadze. Tymczasem przy rozwijającej się cukrzycy zaczynają chudnąć bez zauważalnego powodu. W dodatku jednocześnie mogą pojawić się napady głodu - dziecko wydaje się mieć wręcz wilczy apetyt i domaga się jego natychmiastowego zaspokojenia ogromnymi ilościami jedzenia.

W poważnych stanach chorobowych może jednak dojść do sytuacji, w której dziecko zupełnie traci apetyt. Może to świadczyć o rozwijającej się kwasicy ketonowej - w takim przypadku dziecko potrzebuje natychmiastowej pomocy medycznej.

Zmęczenie, osłabienie

Glukoza jest źródłem energii dla organizmu. Jednak aby została odpowiednio wykorzystana, musi zostać przeniesiona z krwi do tkanek przez insulinę. Niedobór lub brak tego hormonu sprawia, że organizmowi brakuje paliwa, co objawia się w postaci nietypowego zmęczenia. Dlatego warto zwrócić uwagę na sytuację, w której dotychczas aktywne i ruchliwe dziecko zaczyna wykazywać niechęć do wysiłku lub nawet chodzenia, senność w ciągu dnia lub wyraźne zmęczenie w ciągu godziny lub dwóch po posiłkach, zwłaszcza bogatych w węglowodany.

Kwasica ketonowa

Pierwsze objawy cukrzycy u niemowlaka lub małego bądź starszego dziecka nasilają się z czasem. Poziom insuliny we krwi stopniowo się obniża, a glukozy - wzrasta. To może doprowadzić do bardzo groźnego stanu, jakim jest kwasica ketonowa.

Objawy kwasicy w przebiegu cukrzycy:

słodkawy zapach z ust, przypominający owoce lub aceton - objaw typowy,
suchość w ustach,
wysypka,
intensywne rumieńce,
brak apetytu,
nudności i wymioty,
utrata przytomności.

Dawniej większość przypadków cukrzycy u dzieci diagnozowano właśnie na etapie kwasicy. Dzisiaj już wiadomo, na jakie objawy należy zwrócić uwagę, by do niej nie dopuścić.

Nadal jednak istnieje ryzyko jej wystąpienia. W przypadku zauważenia powyższych symptomów należy bezzwłocznie dzwonić na pogotowie - kwasica ketonowa jest stanem zagrażającym zdrowiu i życiu dziecka.