Pierwsze miesiące po porodzie to okres, w którym mama skupia się przede wszystkim na potrzebach dziecka. Należy jednak pamiętać, aby z czasem, gdy sytuacja nieco się unormuje, powrócić do troski o własne zdrowie i wykonywania regularnych badań kontrolnych. Jednym z nich jest cytologia. Wyjaśniamy, kiedy cytologia po porodzie jest wskazana, jakie są rodzaje tego badania i co jeszcze warto sprawdzić u lekarza lub w laboratorium.
Przypomnijmy – cytologia to badanie, które polega na pobraniu próbki z tarczy pochwowej szyjki macicy w celu sprawdzenia, czy nie znajdują się w niej komórki rakowe albo czy nie rozwija się stan zapalny.
Cytologia jest badaniem kontrolnym, któremu każda kobieta powinna się poddawać regularnie. W ramach NFZ można wykonać cytologię co trzy lata, jednak specjaliści radzą, by robić to częściej – co roku. Koszt badania jest niewielki (30–40 zł), więc nie powinien stanowić tutaj specjalnej przeszkody.
Większość kobiet zdaje sobie sprawę, że omawiane badanie należy wykonywać regularnie. Pytanie jednak: kiedy cytologia po porodzie? Czy należy odczekać miesiąc, dwa, sześć czy może rok?
Idealnie byłoby, aby cytologia po porodzie została przeprowadzona od razu po zakończeniu połogu, czyli po 6–8 tygodniach od wydania na świat dziecka. To właśnie wtedy młoda mama powinna też udać się na wizytę kontrolną celem oceny skurczenia macicy, blizny po cesarskim cięciu lub nacięciu krocza, a także sprawdzenia ogólnego stanu narządów rodnych. Jeśli lekarz nie podejmuje decyzji, aby pobrać materiał do badań, to pamiętaj, że możesz go o to poprosić. Bardzo ważne jest, aby pamiętać o odebraniu wyników – zazwyczaj są one dostępne w ciągu dwóch tygodni od pobrania próbki. Jeśli wyniki będą prawidłowe, tj. jeśli na wyniku miałaś zaznaczone „I” albo „II”, to na kolejne badanie możesz zgłosić się po upływie czterech do sześciu miesięcy.
Uwaga! Cytologia po porodzie powinna być przeprowadzona w pierwszym tygodniu po miesiączce. U pacjentek, u których menstruacja jeszcze nie wróciła, próbkę można pobrać w dowolny dzień.
Do badania nie musisz się szczególnie przygotowywać – pomijając oczywiście umycie okolic intymnych. Poza tym pamiętaj jedynie, że w ciągu trzech dni poprzedzających badanie nie powinnaś przeprowadzać sobie żadnych irygacji i stosować globulek dopochwowych. W ciągu 24 godzin przed pobraniem próbki nie podejmuj też współżycia.
Świeżo upieczone mamy nierzadko zapominają o potrzebach swojego organizmu, w pełni skupiając się na dziecku. Należy jednak pamiętać, że w okresie połogu oraz w późniejszym czasie nie jesteś chroniona przed nowotworem czy chorobami (a nawet jesteś bardziej narażona na rozwinięcie się infekcji). Dlatego też tak ważna jest cytologia po porodzie. To badanie, które wykryje nieprawidłowe, potencjalnie nowotworowe komórki, a także zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze.
Czy wiesz, że znaczenie ma nie tylko to, kiedy cytologia po porodzie zostanie przeprowadzona, ale również to, jaką metodą?
Istnieją dwa rodzaje omawianego badania. Pierwsze to cytologia klasyczna, stosowana w ramach NFZ i w wielu prywatnych gabinetach. Polega ona na pobraniu wymazu z szyjki macicy i przeniesieniu go na suche szkło. Taka próbka trafia do laboratorium, gdzie zostaje oceniona pod mikroskopem.
Drugi rodzaj badania to cytologia na podłożu płynnym (LBC). W tym przypadku wymaz pobierany jest przy pomocy specjalnej szczoteczki, która zostaje umieszczona w pojemniku z płynem. Dzięki płynowi żadna komórka nie zostaje uszkodzona, a wynik jest znacznie bardziej wiarygodny.
„Zła cytologia po porodzie”, czyli nieprawidłowy wynik badania cytologicznego, może przerazić każdą kobietę. Należy jednak pamiętać, że zły wynik badania nie musi oznaczać najgorszego, czyli złośliwego nowotworu. Należy próbować zatem zachować spokój i postępować według zaleceń lekarza.
W przypadku nieprawidłowego wyniku cytologii pacjentka musi być poddana kolejnemu takiemu badaniu oraz testowi HR HPV. W niektórych przypadkach przeprowadza się również kolposkopię, czyli oglądanie szyjki macicy w dużym powiększeniu.
Jakie badania są równie ważne jak cytologia po porodzie? Oto przydatna lista:
W osiem tygodni po porodzie powinnaś poddać się badaniu krwi, czyli morfologii. Badanie wykonaj tym bardziej, jeśli podczas porodu straciłaś sporo krwi albo jeśli często stwierdza się u ciebie anemię.
Do badania podejdź na czczo, rano. Jeśli przed ciążą i w czasie jej trwania miałaś kłopoty z tarczycą, wykonaj badania, które zleci ci endokrynolog (w tym również badanie USG).
Bardzo istotne jest również, abyś poddała się badaniu moczu – z uwagi na ciążę, poród i połóg jesteś bardziej narażona na infekcje bakteryjne i wirusowe.
Jeśli w ciąży ani razu nie miałaś wykonanego badania USG piersi, to najwyższy czas się mu poddać. Pamiętaj – ciąża i karmienie piersią nie chronią, niestety, przed rakiem piersi.
Ciąża i poród to ogromne wyzwanie dla organizmu. Dlatego bardzo ważne jest, abyś sprawdziła, jak „mają się” twoje stałe przypadłości oraz choroby przewlekłe. Obowiązkowo udaj się do diabetologa, jeśli zachorowałaś na cukrzycę ciążową, odwiedź okulistę, jeżeli masz poważną wadę wzroku i rodziłaś naturalnie, ważne jest także, abyś odwiedziła chirurga naczyniowego, jeżeli cierpisz na żylaki.