Data publikacji:

Niemowlę – niespokojne machanie rękami i nóżkami. Co to oznacza?

Niespokojne machanie rączkami i nóżkami u niemowlaka martwi wielu rodziców. Na szczęście jednak takie zachowanie zazwyczaj nie wynika z zaburzeń czy chorób, a ze zwykłych emocji. Małe dzieci cieszą się i złoszczą „całym ciałem”, machając kończynami albo mocno się prężąc. Gdy z kolei noworodek niespokojnie macha nogami i rękami, a dokładniej „odrzuca” kończyny na boki, może to wynikać z odruchu Moro. Odruch ten jest naturalny i z czasem zanika.
niemowlę niespokojnie macha rączkami i nóżkami

Niemowlę – niespokojne machanie rękami i nóżkami, czyli odruch Moro

Gdy rodzice wspominają, że noworodek niespokojnie macha nogami i rękami, zazwyczaj chodzi im o odruch Moro. Jest to naturalny odruch wynikający z niedojrzałości układu nerwowego i zarazem reakcja na silne bodźce – takie jak nagły hałas, zmiana pozycji ciała albo ostre światło.
Odruch Moro polega na wykonaniu przez dziecko charakterystycznego ruchu. Maluch nagle wygina plecki w łuk, odrzuca na boki ręce i nogi, a następnie zaciska pięści i wykonuje taki ruch, jakby chciało objąć swoje ciało.
Dla niedoświadczonego rodzica takie niespokojne ruchy niemowlaka mogą wyglądać bardzo niepokojąco. Nie ma się jednak czym martwić – odruch Moro występuje u każdego zdrowego dziecka i zanika do czwartego miesiąca życia.

Niespokojne machanie rękami i nóżkami u niemowlaka podczas napadu kolki

Niespokojne machanie rękami i nóżkami u niemowlaka może występować również w czasie ataku kolki. Kolka, czyli bóle brzucha związane z niedojrzałością układu pokarmowego, najczęściej występuje po trzecim tygodniu życia i stopniowo zanika do czwartego miesiąca.
W czasie ataku kolki dziecko może nie tylko niespokojnie machać kończynami, ale również mocno się prężyć. Zazwyczaj mocno płacze i bardzo trudno jest je uspokoić. Większość dzieci zmaga się z kolką w godzinach wieczornych.
W czasie ataku kolki warto położyć na brzuszek dziecka ciepły (lecz nie gorący) kompres, często sprawdza się również ciepła kąpiel. Jeśli przypadłość jest nasilona, można podać dziecku krople z symetykonem, które łagodzą ból i ułatwiają wydalenie gazów. Pomocny bywa również masaż polegający na delikatnym dociskaniu nóżek dziecka do jego brzucha.
Aby zapobiec atakom kolki w przyszłości lub zmniejszyć ich nasilenie, należy karmić dziecko specjalną butelką z systemem antykolkowym (w przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym) oraz pamiętać, że po każdym karmieniu maluszkowi musi się odbić.

Niespokojne machanie rękami i nóżkami u niemowlaka – wyrażanie radości

Najprostsza odpowiedź na pytanie, dlaczego niemowlę wierzga nogami i macha rączkami, brzmi: z radości. Małe dzieci wyrażają emocje całym swoim ciałem. Kiedy się cieszą, wymachują rączkami i nóżkami, a kiedy się złoszczą – całe się naprężają.
Maluch może wykonywać nieskoordynowane ruchy również w ramach poznawania swojego ciała. Początkowo dziecko nie wie, że to, co przesuwa się przed jego oczami, to jego rączki. Z czasem staje się bardziej świadome i eksperymentuje z ruchami ciała, podziwiając efekty. Wkrótce potem rozpoczyna się etap świadomego chwytania.

Niespokojne ruchy niemowlaka w nocy

Niespokojne machanie rękami i nóżkami u niemowlaka można czasem zaobserwować również w nocy. Niektóre dzieci dodatkowo się prężą, wykonują „mostki”, a wszystkie te ruchy je przebudzają – co jest kłopotliwe zarówno dla samego dziecka, jak i jego rodziców.
Oczywiście takie niespokojne ruchy niemowlaka można skonsultować z pediatrą lub neurologiem, niemniej najczęściej nie mają one związku z zaburzeniami rozwoju. Przyczyną prawdopodobnie jest wysoka wrażliwość dziecka oraz przyzwyczajenie do ciasnoty panującej w brzuchu mamy. U takich dzieci świetnie sprawdza się obwiązywanie otulaczem. Otulone niemowlę nie może wykonywać energicznych, chaotycznych ruchów, przez co jest spokojniejsze i lepiej śpi.

Niespokojne ruchy niemowlaka – objaw nieprawidłowości

Zdarza się, choć rzadko, że niespokojne ruchy niemowlaka mają związek z nieprawidłowościami rozwojowymi, np. z nieprawidłowym napięciem mięśniowym. Układ nerwowy noworodka czy niemowlęcia nie działa perfekcyjnie, dlatego może się zdarzyć, że jego mięśnie będą zbyt zwiotczałe albo zbyt napięte. Powoduje to, że dziecko przyjmuje niewłaściwą pozycję ciała i rozwija się nieharmonijnie, co w przyszłości może przełożyć się na nieprawidłową postawę ciała.
Przez jakiś czas obserwuj swoje niemowlę. Niespokojne machanie rękami i nóżkami, zwłaszcza niesymetryczne (jedna rączka pozostaje napięta, druga nie) może sugerować problemy z napięciem mięśniowym. Inny objawy, które występują u dzieci zmagających się z taką przypadłością, to:
  • bardzo częste napinanie całego ciała,
  • niechęć do unoszenia stópek w czasie leżenia na plecach,
  • płacz w reakcji na układanie dziecka na brzuchu, niechęć do tej pozycji,
  • preferowanie jednej piersi w czasie karmienia,
  • preferowanie jednego ułożenia ciała w czasie karmienia dziecka butelką,
  • częste układanie główki po jednej stronie,
  • układanie ciała w kształt litery C,
  • odchylanie się dziecka do tyłu w czasie jego noszenia.
Nadmierne lub zbyt małe napięcie mięśniowe to zaburzenie, z którym można sobie poradzić – konieczna jest jednak rehabilitacja dziecka.

Niemowlę – niespokojne machanie rękami i nóżkami. Kiedy do lekarza?

Twoje dziecko niespokojnie macha rączkami i nóżkami i nie wiesz, czy jest to objaw nieprawidłowości? W takim przypadku warto umówić się do pediatry, najlepiej do poradni dzieci zdrowych (by nie narażać dziecka na kontakt z wirusami i bakteriami). Specjalista oceni rozwój dziecka i zadecyduje, czy konieczna jest dalsza diagnostyka.
Zdjęcie: Envato Elements
Robert Wojtaś
Robert Wojtaś

Absolwent Akademii Morskiej i pasjonat motoryzacji. W wolnym czasie czyta, tworzy własne meble i podróżuje z dwoma fantastycznymi synami oraz żoną. Uwielbia eksperymentować w kuchni, poznawać nowe miejsca i spędzać wieczory filmowe w gronie stałych przyjaciół.