Test na HIV w ciąży - dlaczego trzeba go zrobić

Tylko ok. 30 proc. ciężarnych wykonuje badanie na HIV w ciąży, tymczasem to badanie jest obowiązkowe i lekarz prowadzący powinien je zlecić. Tylko wykonując test na HIV w ciąży możemy uchronić noworodka przed zakażeniem. To ważne, bo ponad połowa Polaków zarażonych wirusem HIV o tym nie wie.

       fot. Unsplash.com

Do zakażenia wirusem HIV może dojść na trzy sposoby:

• poprzez kontakt seksualny
• kontakt z zakażoną krwią 
• trakcie porodu i karmienia piersią

Badanie na HIV w ciąży może uchronić dziecko przed zachorowaniem

- Od 1985 roku w Polsce zarejestrowano około 195 zakażeń wertykalnych (odmatczynych - przyp. red.), 15 dzieci zmarło z powodu AIDS. Od czasu obowiązywania standardów opieki okołoporodowej, czyli po 2011 roku, 70 proc. dzieci trafiających do diagnostyki wrodzonego zakażenia HIV otrzymało profilaktykę.  Nadal zdarza się, że zakażenie HIV jest wykrywane dopiero u kilku- lub kilkunastolatków. Dziecko powinno być zdiagnozowane i leczone przed ukończeniem 3 miesięcy życia. Wczesna terapia daje szansę ograniczenia mnożenia się wirusa,  zmniejsza ryzyko uszkodzeń wielonarządowych. Dzieci starsze nadal trafiają do nas już z AIDS – tj. w bardzo zaawansowanym okresie choroby  – tłumaczy Profesor Marczyńska, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM w Warszawie.

W ponad 90 procentach przypadków do zakażenia dzieci HIV dochodzi w czasie ciąży, porodu i karmienia piersią, a można temu  zapobiec. Każda kobieta oczekująca narodzin dziecka powinna zrobić wszystkie badania, w tym test na HIV w ciąży. Ginekolog ma obowiązek zaproponować badanie w kierunku HIV każdej ciężarnej pacjentce. W żadnym wypadku zlecenie takiego badania nie oznacza, że lekarz ocenia pacjentkę jako rozwiązłą czy ma złe zdanieo jej dotychczasowym życiu. To standardowe i proceduralne działanie.

Niestety wciąż za mało kobiet wykonuje badanie na HIV w ciąży. Szacuje się, że tylko 25-30 proc.  kobiet było w czasie ciąży badanych w kierunku HIV i otrzymało pełną profilaktykę. W roku 2017, w ramach Programu profilaktyki zakażeń wertykalnych, leczeniem zostało objętych 46 kobiet ciężarnych zakażonych  HIV. Odbyło się 35 porodów kobiet z tej grupy, wszystkie noworodki, które otrzymały profilaktycznie leki antywirusowe, urodziły się zdrowe. 11 spośród zakażonych kobiet miało poród planowany w 2018 roku

Badanie na HIV w ciąży jest konieczne 

-Zlecenie kobiecie ciężarnej testu w kierunku HIV jest obowiązkiem lekarza prowadzącego ciążę - podkreśla Prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś, Krajowy konsultant w dziedzinie perinatologii, Kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii WUM, Rektor WUM.

Najlepiej badanie to wykonać dwukrotnie: przed 10-tym, a także między 33 a 37 tyg. ciąży. Coraz więcej lekarzy rozumie i akceptuje potrzebę wykonania testu,którymoże uchronić dziecko przed zakażeniem. Lekarz ginekolog mając na uwadze zdrowie rodziny powinien już na etapie planowania ciąży podkreślić konieczność wykonania testu w kierunku HIV przez przyszłą matkę, ale także przez ojca dziecka.

Tylko jedna trzecia ciężarnych miało dwukrotnie, czyli zgodnie ze standardami, wykonane badanie na HIV w czasie ciąży.

Każdy może wykonać badanie na HIV bezpłatnie

„Badanie w kierunku HIV znajduje się w koszyku świadczeń lekarza prowadzącego ciążę w ramach opieki zdrowotnej nad ciężarną, finansowanej z Narodowego Funduszu Zdrowia, zatem jest zupełnie bezpłatne. Wykrycie HIV i włączenie leczenia antyretrowirusowego (ARV) u matki sprawia, że ryzyko zakażenia dziecka jest praktycznie eliminowane. Należy dodać, że leczenie ARV jest w Polsce bezpłatne i finansowane przez Ministra Zdrowia, jako Program polityki zdrowotnej – przypomina Anna Marzec-Bogusławska, dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS, Agendy Ministra Zdrowia.

Niestety badania na HIV wykonujemy ciągle zbyt rzadko. Taki test wykonał, według szacunków, zaledwie co dziesiąty dorosły Polak. Co roku, powinno go wykonywać blisko 400 tys. kobiet ciężarnych i tyle samo mężczyzn, ponieważ badanie na HIV powinien zrobić również przyszły tata. To standardowy element dbania o zdrowie powiększającej się rodziny.

Ojciec dziecka może wykonać test anonimowo i bezpłatnie w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Adresy PKD są dostępne na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS: www.aids.gov.pl/pkd

Kampania zachęca do wykonywania badania na HIV w ciąży

Rozpoczęła się nowa kampanii edukacyjnej Krajowego Centrum ds. AIDS „Mam czas rozmawiać (#mamczasrozmawiac)” promująca dialog międzypokoleniowy o zdrowiu, w tym o chorobach przenoszonych drogą płciową np. AIDS. Żeby wesprzeć lekarzy w edukowaniu pacjentów na temat wirusa, przez  tydzień w telewizji, kinach, komunikacji miejskiej, oraz na portalach informacyjnych emitowane będą spoty z Marią Seweryn w roli głównej. Wpisy zamieszczane przez blogerów – Macademian Girl, Matkę Wariatkę i Zapytaj Położną oraz inne osoby, które przyłączą się do akcji na Facebooku i Instagramie, pomogą zrozumieć dlaczego z bliskimi warto i trzeba rozmawiać o wszystkim. Źródłem rzetelnej wiedzy o HIV/AIDS będzie strona kampanii: mamczasrozmawiac.aids.gov.pl.