Przepuklina pachwinowa i mosznowa

Przepuklina pachwinowa to przemieszczenie się zawartości jamy brzusznej (najczęściej jelit) przez kanał pachwinowy. Przepuklina u dziecka jest dość częstym zjawiskiem, ale naprawdę groźna może być gdy dochodzi do jej uwięźnięcia. Zazwyczaj ujawnia się jeszcze przed pierwszym rokiem życia i dotyka częściej chłopców niż dziewczynek. Jak ją rozpoznać, kiedy udać się do lekarza i czy konieczna będzie operacja? Wszystkiego dowiecie się z poniższego artykułu.

Kiedy mówimy o przepuklinie?

Przepukliną nazywa się patologiczne uwypuklenie zawartości jamy ciała. Głównie takie uwypuklenie dotyczy jamy brzusznej, w której następuje nieprawidłowe przesunięcie się narządów wewnętrznych lub ich części w miejsca, w których nie powinny się one znajdować. Narządy wciskają się przez otwór lub słaby punkt w otaczającym je mięśniu lub tkance łącznej i uwypuklają się pod skórą w postaci guzka. Przepukliny można podzielić na wiele rodzajów:

• zewnętrzne/wewnętrzne,
• wrodzone/nabyte,
• odprowadzalne/nieodprowadzalne.

Czym się charakteryzuje przepuklina pachwinowa?

Proces powstawania przepukliny pachwinowej najłatwiej jest wytłumaczyć na przykładzie chłopców. W okresie życia płodowego ich jądra przez pewien czas znajdują się w brzuchu, a następnie schodzą do moszny przez kanał pachwinowy. Szczelina, którą jądra przedostają się na właściwe miejsce powinna zarosnąć. Gdy tak się nie dzieje powstaje przepuklina.

Przepuklina pachwinowa to zdecydowanie najczęstsza wada wrodzona u dzieci. Dotyka głównie chłopców, a według statystyk może pojawić się u od 3 do 4% wszystkich niemowląt. Warto zaznaczyć, że zdecydowanie częściej przepuklina występuje u wcześniaków, co jest wynikiem niedokończonego zamykania się uchyłka pochwowego otrzewnej u dzieci przedwcześnie urodzonych.

W jaki sposób możemy ją rozpoznać?

Najczęstszym objawem przepukliny pachwinowej jest pojawienie się miękkiego guzka powyżej pachwiny. Często przepuklina u dziecka ma tak niewielkie rozmiary, że rodzice dowiadują się o niej podczas rutynowych badań lekarskich. Gdy guz jest większy, zazwyczaj do jego odkrycia dochodzi podczas przewijania. Szukać go powinniśmy u chłopców na granicy wzgórka łonowego i moszny, a u dziewczynek w obrębie wzgórka łonowego w kierunku wargi sromowej większej. Guzek zachowuje się w bardzo charakterystyczny sposób:

• przy płaczu, krzyku lub  kaszlu dziecka, guzek powiększa się (mamy do czynienia ze zwiększeniem ciśnienie w obrębie jamy brzusznej),
• a w stanie spokoju (na przykład podczas snu) - zmniejsza się.

UWAGA! Badanie przepukliny pachwinowej powinno odbywać się na stojąco.

Przepuklina pachwinowa dzieli się na skośną, która przechodzi przez kanał pachwinowy oraz prostą, która przez taki kanał nie przechodzi. W przypadku zejścia worka przepuklinowego do moszny będziemy mówić o przepuklinie mosznowej.

Jak widzicie guzek może pojawiać się i znikać. Jednakże jego chwilowy brak nie oznacza wyleczenia. Natura sama nie naprawi swojego błędu, a szczelina w pachwinie nie zrośnie się samoistnie.

Uwaga na groźne skutki uwięźnięcia przepukliny!

• Najgroźniejszym powikłaniem przepukliny pachwinowej jest jej uwięźnięcie. Każda przepuklina posiada wrota, kanał, worek oraz zawartość. U chłopców do worka przepukliny dostają się najczęściej pętle jelita cienkiego i to może mieć bardzo groźne skutki. Nagromadzenie zawartości powoduje bowiem powiększenie się worka przepuklinowego, a napięty pierścień kanału pachwinowego może uniemożliwić cofnięcie się zawartości worka do jamy brzusznej.

Uwięźnięta przepuklina spowoduje objawy niedrożności jelita wynikające z jego ucisku i niedokrwienia – dziecko będzie niespokojne, może wymiotować, w badaniu guzek będzie twardy i bolesny.

• U dziewczynek stwierdza się sprężysty guzek na granicy wzgórka łonowego i wargi sromowej większej. W worku przepukliny może znaleźć się również jajnik, a w przypadku dłuższego uwięźnięcia przepukliny, może dojść nawet do jego martwicy.
• Innym groźnym skutkiem u obu płci jest sepsa (infekcja uogólniona) z wszystkimi jej następstwami, ze zgonem włącznie – dochodzi wtedy do martwicy uwięźniętej części jelita.

Jak widzicie konsekwencje przepukliny pachwinowej mogą być bardzo poważne, dlatego w takich sytuacjach nie ma na co czekać! Konieczna jest natychmiastowa wizyta u chirurga dziecięcego. Jeśli się do niego wybieracie, ważna rzecz. Pamiętajcie aby przed wizytą nie podawać dziecku jedzenia i czy picia ponieważ może dojść do aspiracji treści żołądkowej do płuc.

Mamy diagnozę - przepuklina pachwinowa - i co dalej?

Rozpoznanie przepukliny pachwinowej stanowi wskazanie do leczenia operacyjnego. Pilnego leczenia wymagają dzieci z przepukliną uwięźniętą. Pozostałe zabiegi można wykonać w trybie planowym, również w ramach „chirurgii jednego dnia”. Obecnie stosuje się dwie alternatywne metody leczenia operacyjnego. Pierwsza z nich polega na nacięciu skóry w pachwinie, otwarciu kanału pachwinowego, następnie wypreparowaniu worka przepuklinowego, który się przecina i zaszywa w miejscu wyjścia z jamy brzusznej. Druga to metoda laparaskopowa, stosowana głównie u dzieci powyżej 6. miesiąca życia.

Tuż po operacji zaleca się nie moczyć rany przez 3. dni, a aktywność fizyczną zmniejszyć przez okres 1.-2. tygodni. W razie bólu po operacji należy podać leki przeciwbólowe.

Dobrą informacją dla rodziców jest fakt, że nawrót przepukliny u operowanych dzieci jest bardzo rzadki i na ogół nie przekracza 5% przypadków.

Zdjęcie: Fotolia by © Podfoto All rights reserved