Czas na cesarskie cięcie

Cięcie cesarskie jest jedną z najbardziej wzbudzających kontrowersje operacji. Część ciężarnych nie wyobraża sobie nawet możliwości, aby miały one rodzić naturalnie i wręcz domaga się zakończenia ciąży drogą właśnie cięcia cesarskiego. Czy takie postępowanie jest słuszne i czy rzeczywiście cięcie cesarskie jest aż tak korzystne?

Kiedy wykonuje się cięcie cesarskie?

Podstawowy aspekt związany z cięciem cesarskim jest taki, że jest to OPERACJA. Każdy zabieg chirurgiczny – nawet najdrobniejszy – jest z kolei związany z ryzykiem wystąpienia pewnych powikłań. Z tego właśnie względu cięcie cesarskie nie powinno być wykonywane „od tak”, a jedynie wtedy, kiedy naprawdę zajdą ku temu jakieś przesłanki.

Cięcie cesarskie może być wykonywane w kilku różnych trybach: może ono być zabiegiem planowanym, jak i zdarza się sytuacja, gdzie nagle pojawia się potrzeba jego przeprowadzenia. Najkorzystniejsza jest sytuacja, w której cięcie cesarskie wykonywane jest właśnie w trybie planowym, umożliwia to bowiem spokojne przygotowanie zarówno samej ciężarnej, jak i personelu medycznego, do jego przeprowadzenia. Wśród wskazań do cięcia cesarskiego w trybie planowym wymienia się m.in.:

• nieprawidłowe położenie płodu,
• niewspółmierność płodowo-miedniczną (wynikającą np. z wad budowy miednicy u matki, ale i pojawiającą się na skutek posiadania przez dziecko zbyt dużej masy ciała – makrosomii),
• istnienie u matki różnych problemów pozapołożniczych (np. kardiologicznych w postaci znacznej niewydolności serca, okulistycznych związanych z ryzykiem np. odwarstwienia siatkówki, czy nawet psychiatrycznych – ogólnie do tej grupy wskazań do cięcia cesarskiego zalicza się różnorodne problemy, przez które poród naturalny mógłby niekorzystnie wpłynąć na stan zdrowia rodzącej).

Wyróżnia się również inne stany, których wystąpienie może spowodować potrzebę wykonania cięcia cesarskiego w bardzo krótkim czasie. Do takowych należą:

• ciężki stan przedrzucawkowy,
• nieprawidłowe położenie główki dziecka,
• stwierdzenie u dziecka powtarzających się epizodów bradykardii (spowolnionej czynności serca),
• występowanie u dziecka deceleracji (późnych lub zmiennych) w KTG, przy jednocześnie nieefektywnej, niezapewniającej właściwego przebiegu porodu, czynności skurczowej macicy,
• poród przedwczesny płodu, dla którego urodzenie siłami natury mogłoby być związane z jakimiś zagrożeniami (np. z ryzykiem wystąpienia jakiegoś urazu u dziecka).

W kolejnej grupie wskazań do cięcia cesarskiego wymieniane są problemy, których wystąpienie związane jest z koniecznością nagłego, natychmiastowego przeprowadzenia tej operacji. Takimi stanami są:

• rzucawka,
• wypadnięcie pępowiny,
• przedwczesne oddzielenie łożyska,
• znaczne zaburzenia rytmu serca u płodu,
• podejrzenie krwotoku u matki, wywołanego pęknięciem macicy.

Wskazania do cięcia cesarskiego

Cięcie cesarskie wykonywane jest stosunkowo często w przypadku ciąż wielopłodowych. Taka sytuacja wynika z tego, że ogólnie ten rodzaj ciąży obarczony jest większym ryzykiem wystąpienia różnorodnych powikłań niż w przypadku ciąż jednopłodowych. W takim przypadku wskazaniem do cięcia cesarskiego może być np. różnica masy pomiędzy dwoma płodami sięgająca powyżej 20%, nieprawidłowe położenie któregokolwiek z płodów, czy wystąpienie zespołu TTTS (zespołu przetoczenia krwi między płodami). Cięcie cesarskie w trybie nagłym może być z kolei wykonywane np. wtedy, kiedy pojawi się ryzyko niedotlenienia u któregokolwiek z dzieci.

Część pacjentek zastanawia się, czy jeżeli w pierwszej ciąży miały one cięcie cesarskie, to czy kolejne ciąże również będą musiały być ukończone w taki sam sposób. Otóż niekoniecznie – rzeczywiście przebycie jednego cięcia cesarskiego zwiększa możliwość, że kolejne ciąże trzeba będzie również rozwiązywać w ten sposób (w celu chociażby zapobiegnięcia rozejścia się blizn po pierwszej operacji), jednakże przebycie cięcia cesarskiego nie wyklucza możliwości porodu siłami natury – decyzja o sposobie ukończenia ciąży w takich przypadkach podejmowana jest wyjątkowo indywidualnie, z uwzględnieniem oceny wszelkich korzyści i zagrożeń zarówno dla matki, jak i dla dziecka.

Jak przebiega poród drogą cięcia cesarskiego?

Wstępnym etapem poprzedzającym wykonanie cięcia cesarskiego jest znieczulenie pacjentki. W przypadku, kiedy zabieg jest planowany wcześniej, zazwyczaj wykorzystywane jest znieczulenie podpajęczynówkowe lub zewnątrzoponowe (w takiej sytuacji pacjentka nie czuje bólu, a jednocześnie zachowuje ona świadomość). Inaczej jest z kolei w przypadku nagłych cięć cesarskich, które przeprowadzane typowo są u pacjentek znajdujących się w znieczuleniu ogólnym.

Przed rozpoczęciem ingerencji chirurgicznej skóra brzucha pacjentki jest dezynfekowana. Potem wykonywane jest cięcie, zazwyczaj przebiega ono podłużnie w obrębie podbrzusza (cięcie pionowe jest rzadko wykorzystywane). Pierwsze cięcie ma na celu pozwolić lekarzom na dostęp do macicy – konieczne później staje się dokonanie kolejnego nacięcia właśnie w obrębie macicy, i to właśnie ono umożliwia wydobycie dziecka na świat. Pacjentki mogą się obawiać – przecież mogą one być świadome podczas cięcia cesarskiego, wobec czego mogą one widzieć, jak przebiega operacja... Tutaj przyszłe mamy można jednak uspokoić – lekarze przeprowadzają zabieg, będąc oddzieleni od pacjentki parawanem, dzięki czemu operowana nie widzi tego, co się z nią dzieje.

Cięcie cesarskie zakańcza zaopatrzenie wytworzonych u pacjentki nacięć – rany zamykane są za pomocą szwów. Ogólnie łączny czas trwania całego zabiegu (wraz z wprowadzeniem pacjentki w stan znieczulenia) sięga typowo około kilkudziesięciu minut.

Czy są jakieś korzyści cięcia cesarskiego?

Podstawową zaletą cięcia cesarskiego jest to, że operacja ta – w razie istnienia do niej wskazań – pozwala zachować zdrowie zarówno matce, jak i dziecku. Zwolennicy zabiegu podkreślają, że dzięki jego przeprowadzeniu kobiecie oszczędzony zostaje ból, który związany byłby z porodem siłami natury. Oprócz tego po cięciu cesarskim pacjentka nie doświadcza problemów ze współżyciem ani zaburzeń dotyczących oddawania kału, czy moczu (a wszystkie z wymienionych problemów mogą się pojawiać po porodzie naturalnym).

A jakie są słabe punkty cięcia cesarskiego?

Ukończenie ciąży drogą cięcia cesarskiego ma kilka różnych wad – nie bez powodu lekarze podkreślają, że operacja ta powinna być przeprowadzana tylko przy istnieniu wskazań. Jako podstawową wadę cięcia wymienić można to, że rekonwalescencja po nim trwa dłużej niż w przypadku porodu siłami natury. Istotne są również różne możliwe komplikacje cięcia cesarskiego, do których zaliczane jest ryzyko:

• zakrzepicy,
• zakażeń,
• krwotoków,
• uszkodzenia narządów sąsiadujących z macicą (np. moczowodów).

Problem wielu położników: cięcie cesarskie „na życzenie”

Niejeden ginekolog spotyka się z pacjentkami, które przed planowym rozwiązaniem oznajmiają, że koniecznie chcą mieć cesarkę. Taka postawa prowadzi do wielu wątpliwości u lekarzy – ogólnie w medycynie nie przeprowadza się przecież zabiegów „na życzenie”, bez istnienia ku temu wyraźnych wskazań. Pacjentki doświadczać mogą jednak znacznego lęku związanego z porodem siłami natury – może więc skoro i tak ciężarna musi podpisać zgodę na zabieg (w którym to dokumencie widnieje informacja o potencjalnych komplikacjach operacji), to warto byłoby uszanować wolę pacjentki i po prostu wykonać u niej cesarskie cięcie?

Jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie nie ma, co więcej – specjaliści przyznają, że jest to zagadnienie po prostu kontrowersyjne. Cięcie cesarskie w końcu z pewnością ma swoje zalety, ma ono jednak również i  wady. 

Zdjęcie: Fotolia.pl

Autor

Jestem absolwentem Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Spośród wszystkich medycznych specjalności najbardziej interesują mnie aspekty związane z pediatrią i psychiatrią – planuję specjalizować się w psychiatrii dzieci i młodzieży. Wolne chwile spędzam na czytaniu (nie tylko medycznych pozycji ) oraz staram się jak najwięcej czasu spędzać na świeżym powietrzu – jazda na rowerze czy spacery najlepiej mnie relaksują.