Już od kilku lat niania może zostać zatrudniona i rozliczona przez rodziców dziecka. Jednak dopiero od 1 października 2011 roku ich składki społeczne i zdrowotne sfinansuje budżet państwa za pośrednictwem ZUS. Zgodnie z ustawą żłobkową dotyczy to niań opiekujących się małymi dziećmi (które nie ukończyły 3. roku życia) i których kwota wynagrodzenia nie przekroczy 1386 zł, czyli kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Jeżeli nie chcesz posyłać dzieci do żłobka i chcesz zatrudnić nianię, to podpisz z nią umowę. Umowa uaktywniająca musi mieć formę pisemną. Powinna ona określać strony, cel i przedmiot umowy, czas i miejsce sprawowania opieki, liczbę dzieci powierzonych opiece, obowiązki niani, wysokość wynagrodzenia oraz sposób i termin jego wypłaty. W umowie należy zawrzeć czas, na jaki została ona zawarta oraz warunki i sposób zmiany, czy rozwiązania umowy.
Opiekunka do dziecka zatrudniona na podstawie umowy uaktywniającej podlega obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Należy pamiętać, że w przypadku przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego składkę finansuje niania we własnym zakresie, w całości z własnych środków, a opłaca do ZUS rodzic.
W pierwszej kolejności jeden z rodziców zgłasza do ZUS siebie jako płatnika składek na formularzu ZUS ZFA, jeżeli do tej pory nie był płatnikiem. Następnie rodzic – płatnik składek, w celu zgłoszenia niani do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego wypełnia formularz ZUS ZUA. W przypadku gdy niania podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, rodzic dokonuje zgłoszenia na druku ZUS ZZA.
Bezrobotny rodzic nie może zatrudnić niani do pomocy w opiece nad dziećmi i skorzystać z finansowania jej składek przez państwo. Aby móc skorzystać z takiego świadczenia, rodzic zatrudniający nianię sam musi pozostawać w zatrudnieniu, prowadzić własną działalność lub świadczyć usługi na podstawie umowy cywilno prawnej stanowiącej tytuł do ubezpieczeń społecznych. Dotyczy to także matek przebywających na urlopie macierzyńskim oraz sytuacji, gdy jedno z rodziców pracuje, a drugie nie.
Jako opiekunkę do dziecka można zatrudnić babcię lub siostrę, która ukończyła 18 lat. Nie ma żadnych przeszkód prawnych dotyczących pokrewieństwa pomiędzy nianią a rodzicami. Umowa uaktywniająca może zatem zostać zawarta z pełnoletnimi członkami rodziny np. rodzicami lub rodzeństwem.
Autor: Zofia Ślepowrońska
Zdjęcie: Fotolia by © Viktor Pravdica