Data publikacji:

Nowalijki - dobre czy złe?

Autor: Katarzyna Moryc

Wiosną na naszych stołach zaczynają królować nowalijki. To normalne, że po długiej zimie jesteśmy spragnieni witamin i minerałów, a na widok pomidorów, soczystych ogórków, zielonej sałaty i  młodych ziemniaków aż cieknie nam ślinka. Ale czy aby na pewno te pierwsze warzywa są dla naszego organizmu wartościowym źródłem składników odżywczych? Sprawdźmy jak to jest z tymi nowalijkami.

 

nowalijki, zdrowie, odżywianie

 

Nowalijki to nic innego, jak młode warzywa, które „pokazują” się na wiosnę. Należą do nich rzodkiewka, pomidor, sałata, młoda marchewka, ogórek, szczypiorek, rzeżucha, pietruszka naciowa, czy cebula dymka. Możemy podzielić nowalijki na te uprawiane w gruncie, „pod folią” i te, które możemy wyhodować w domowych warunkach.

 

Specyfika uprawiania wczesnych warzyw

Co wyróżnia wczesne warzywa od tych późniejszych? Najczęściej uprawia się je w szklarniach, „pod folią”. A takie rośliny szklarniowe nie muszą walczyć ze szkodnikami. Nie straszne są im przymrozki, upały i gradobicia. Mają zapewnioną odpowiednią temperaturę, oświetlenie oraz wilgotność, dzięki czemu rosną szybko i są wyjątkowo dorodne. Najczęściej uprawia się je na mieszaninie torfu, nawozów i mikroelementów. Popularne są też uprawy hydroponiczne (bezglebowa uprawa roślin na pożywkach wodnych), a hodowane w ten sposób rośliny są zanurzone w roztworze składników mineralnych.

 

Walory smakowe upraw szklarniowych

Choć nowalijki uprawiane są w warunkach szklarniowych, mają zbliżoną zawartość witamin i minerałów do roślin rosnących na polu. Jednak, brak światła słonecznego sprawia, że zawierają one minimalnie mniej  witaminy C i bioflawonoidów. Nie jest to wielka różnica, ale jest. Znaczną różnicę widać dopiero w walorach smakowych. Wczesne warzywa są znacznie uboższe w smaku od warzyw polnych. Niewystarczająca ilość promieni słonecznych sprawia bowiem także, że w nowalijkach wytwarza się mniejsza ilość cukrów. Stąd pierwsze warzywa, choć wyglądają bardzo apetycznie, nie zawsze mają bogaty smak. Mniej smakowite bywają też warzywa, które po zebraniu zostały umieszczone w komorze wypełnionej gazem przyspieszającym dojrzewanie (etylenem). Co prawda gaz ten nie pozbawia ich witamin i składników mineralnych,  ale, na przykład, zaczerwienione przy użyciu etylenu pomidory mogą być po prostu mniej słodkie.

 

Nowalijki, a azotany

Skoro nowalijki faktycznie mają w sobie witaminy i składniki mineralne, to chyba wszystko w porządku?  I tak faktycznie by było, gdyby nie azotany. Otóż, do nawożenia pierwszych warzyw używa się dużych ilości nawozów sztucznych.  Problem z azotanami polega na tym, że rośliny pobierają je nieselektywnie, czyli przyswajają ich tyle ile ich jest, a nie tyle, ile potrzebują. Najwięcej azotanów gromadzi się w korzeniach i liściach warzyw, zatem najwięcej może ich być w rzodkiewkach, marchewce i sałacie. Nadmiar związków azotu może być przyczyną zatrucia, a dłuższe spożywanie azotanów może nawet wywołać raka żołądka.

I to właśnie przez zawartość związków azotu nowalijki nie powinny stanowić podstawy naszej diety. Oczywiście, jedna rzodkiewka, liść sałaty, czy kilka plasterków ogórka dziennie nie powinno nam zaszkodzić. 

 

 

A może czas na własną „uprawę” nowalijek?

Niektóre warzywa (a także kiełki) możemy również wyhodować sami. Zasadzona w doniczce cebula, wysiane pietruszka lub rzeżucha zazielenią się w ciągu kilku dni, ozdobią kuchenny parapet i będą zdrowym oraz aromatycznym urozmaiceniem naszego jadłospisu.

 

Jeść, czy nie jeść?

Jeśli chcecie w pełni cieszyć się wiosną, z jej wszystkimi dobrodziejstwami, z nowalijkami włącznie, pamiętajcie o kilku zasadach:

  • aby mieć pewność, że spożywane przez nas warzywa nie są „azotanową bombą”, najlepiej wybierać te z upraw ekologicznych lub od sprawdzonych dostawców (albo z własnego parapetu),
  • nowalijek powinni unikać alergicy, osoby chorujące na wrzody, czy zespół jelita drażliwego,
  • specjaliści nie polecają podawania nowalijek dzieciom do 3 roku życia, by uniknąć bólu brzuszka, wymiotów i wysypki,
  • od razu po zakupie, nowalijki należy wyjąć z foliowych opakowań i nie przechowywać w nich warzyw w lodówce – wilgoć wytworzona w foliowych opakowaniach przyspiesza przemianę azotanów w rakotwórcze substancje (nitrozoaminy),
  • nowalijek nie powinno się długo przechowywać w lodówce, a przed spożyciem trzeba koniecznie dokładnie je umyć (a najlepiej jeszcze obrać).

 

Smacznego! 

Przeczytaj również:

Dieta nowalijkowa >>

 

Zdjęcia: fotolia.com by zazdravnaya


Autor

Katarzyna Moryc

Jestem pracującą mamą trzech synów i zarazem trzech wcześniaków - Marcela, Maćka i Mateusza, uwielbiam nowe wyzwania, zwłaszcza takie, które pozwalają mi się rozwijać i zdobywać nowe umiejętności. Potrafię szare i nudne zamienić w coś świeżego, uwielbiam wszystko, co kreatywne. Staram się wychowywać dzieci w duchu bliskości, jestem fanką chust i pieluch wielorazowych. Prowadzę blog KreacjoWariacje.pl

Komentarze
20-05-2018
Ocena:
Uwielbiam nowalijki. Teraz mam jazdę na szparagi, uwielbiam, a dawno nie jadłam, więc w tej chwili w każdej postaci się z nimi zajadamy ;) Dzisiaj z makaronem, serem, warzywami, przepis z fanpage'a arrighi polska na fb :)
14-08-2014
Ocena:
mimo tego,że są zdrowe to zawsze czegoś brakuje. dlatego piję soki naturalne ;) nie mają dodatku cukru ani konserwantów i dzięki temu uzupełniam wszelkie braki. no i jest dużo smaków do wyboru.
wigilijne przesądy

Wigilijne przesądy – skąd się wzięły i jakie mają znaczenie?

2024-12-18
Wigilia Bożego Narodzenia to czas pełen tradycji i symboliki, które przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Wśród nich szczególne miejsce zajmują przesądy wigilijne, mające na celu zapewnienie pomyślności, zdrowia i szczęścia w nadchodzącym roku. Skąd się wzięły te wierzenia i jakie kryją w sobie znaczenie?
Dziewczynka wręcza kwiaty na Dzień Matki

Dzień Matki - 26 maja. Jak obchodziliśmy go dawniej? - Dzidziusiowo.pl

2022-05-26
Mama to najważniejsza osoba w życiu praktycznie każdego z nas. 26 maja obchodzimy w Polsce Dzień Matki. Prześledźmy historię tego święta, a także zobaczmy, gdzie jeszcze obchodzi się ten wyjątkowy dzień.
wielkanoc zwyczaje

Wielkanoc - tradycje i obyczaje

2022-04-06
Wielkanocne zwyczaje - co oznacza Wielki Piątek, a co Lany Poniedziałek? Jakie są wielkanocne obrzędy? Sprawdź.
przepisy na jajka

Wielkanoc - przepisy na jajka

2022-04-06
Jajko to niekwestionowany symbol Świąt Wielkanocnych. Na twardo, zapiekane w piekarniku, zasmażane, faszerowane lub pływające w świętecznym żurku na pewno zagoś...
co do koszyczka wielkanocnego

Wielkanocny koszyczek - co powinno się w nim znaleźć

2022-04-05
Tradycyjny koszyczek wielkanocny powinien być wiklinowy i wyłożony w środku białą serwetką, udekorowany bukszpanem, baziami lub wiosennymi kwiatami. Nie powinno...
Basen do ogrodu dla dziecka

Jaki basen dla dzieci do ogrodu?

2022-03-26
Basen ogrodowy zapewnia dzieciom fantastyczną zabawę i umożliwia schłodzenie się w upalny dzień. Aby jednak maluchy były w nim bezpieczne i aby mogły cieszyć się wspaniałą zabawą przez długi czas, przed zakupem należy zwrócić uwagę na kilka ważnych cech produktu. Podpowiadamy, jak wybrać basen dla dzieci do ogrodu i czym różnią się poszczególne modele.
łóżeczko i komoda dla niemowlaka

Jakie łóżeczko i komoda dla niemowlaka?

2021-11-18
Urządzanie pokoju dziecięcego jest przyjemne, ale bywa również źródłem wielu dylematów. Jeden z nich dotyczy tego, jakie łóżeczko z komodą dla niemowlaka wybrać. Czy zdecydować się na mebel „2 w 1”, czy może jednak na dwa oddzielne? A może w ogóle zrezygnować z komody na rzecz wysokiej szafy? Jeśli i ty zadajesz sobie takie pytania – koniecznie przeczytaj ten tekst.