Nadciśnienie tętnicze może występować u pacjentki jeszcze przed ciążą i problem ten może być obecny w trakcie oczekiwania na dziecko. Możliwe jest także to, że nadciśnienie zostanie rozpoznane u kobiety właśnie w trakcie trwania ciąży. Oba przypadki mogą prowadzić do poważnych zagrożeń i to właśnie dlatego tak istotne jest kontrolowanie ciśnienia tętniczego krwi w trakcie ciąży.
W stanie błogosławionym u pacjentek pojawiać się może wiele różnych problemów zdrowotnych, które mogą stanowić zagrożenie zarówno dla przyszłych mam, jak i dla nienarodzonych dzieci. To właśnie z powodu takiego ryzyka lekarze wciąż podkreślają, jak ważne jest regularne odwiedzanie ginekologa podczas ciąży. Nadciśnienie w ciąży jest niebezpieczne zarówno dl matki jak i dla dziecka. Rzucawka, problemy z nerkami, hipotrofia płodu - to tylko niektóre zagrożenia.
Istotne jest bowiem nie tylko regularne wykonywanie USG ciążowego, ale i innych badań, wśród których wymienia się:
Zmierzyć ciśnienie tętnicze można w prosty i szybki sposób, a pomiar ten jest bardzo cenny, pozwala on bowiem postawić rozpoznanie groźnego dla ciężarnej problemu, którym jest nadciśnienie tętnicze. Ciążowe nadciśnienie tętnicze wikłać może stosunkowo duży odsetek wszystkich ciąż – może on sięgać nawet 10% - i już częstość tego problemu powinna przekonać o tym, że warto jest po prostu o nim mówić.
Nadciśnienie tętnicze u ciężarnej rozpoznawane jest wtedy, kiedy ciśnienie tętnicze krwi u pacjentki przekracza 140/90 mmHg. Wartość ciśnienia jest bardzo istotna w przypadku tego problemu, ale nie jest najważniejsza – bardzo ważne jest także to, jaki dokładnie rodzaj nadciśnienia rozwinął się u ciężarnej.
Nadciśnienie ciążowe może być problemem, z którym kobieta borykała się jeszcze przed zajściem w ciążę. Dość zrozumiałe jest to, że przebieg ciąży u takich pacjentek musi podlegać czujniejszej obserwacji.
W przypadku kobiet, które chorują na nadciśnienie, szczególnie istotne jest również planowanie ciąży – wiele z często stosowanych leków obniżających ciśnienie krwi jest w ciąży przeciwwskazanych, w związku czym u pacjentki, która planuje zajść w ciążę, może zaistnieć konieczność zmodyfikowania listy stosowanych przez nią preparatów hipotensyjnych.
Innym problemem jest natomiast nadciśnienie ciążowe. Rozpoznaje się przy takiej samej wartości ciśnienia tętniczego krwi – czyli wtedy, kiedy ciśnienie przekracza 140/90 mmHg. Odmienność dotyczy tutaj natomiast tego, kiedy stawiana jest diagnoza. Otóż o nadciśnieniu ciążowym można mówić wtedy, kiedy zbyt wysokie ciśnienie stwierdzane jest dopiero po 20 tygodniu ciąży.
U każdej ciężarnej pacjentki, podczas każdej wizyty ciążowej, ciśnienie tętnicze krwi powinno być mierzone, ponieważ tak naprawdę nadciśnienie może wystąpić u każdej kobiety spodziewającej się dziecka.
Wyróżnia się jednak pewne czynniki, które zwiększają ryzyko rozwinięcia się tego problemu. Wśród nich wymieniane są:
Nadciśnienie w ciąży może przebiegać całkowicie bezobjawowo i jedynym odchyleniem, które może sugerować wystąpienie tej choroby u pacjentki, mogą być wykrywane w pomiarach ciśnienia tętniczego nieprawidłowości. U niektórych pacjentek pojawiają się jednak objawy nadciśnienia, np. bóle głowy, obrzęki kończyn dolnych czy nudności.
Nadciśnienie tętnicze ciążowe, szczególnie takie, które można zaklasyfikować jako ciężkie, prowadzić może do wielu różnych zagrożeń i to zarówno dla matki, jak i dla jej dziecka. U pacjentki wystąpić może stan przedrzucawkowy (czyli podwyższenie ciśnienia tętniczego połączone z białkomocz) czy rzucawka (w której, poza objawami stanu przedrzucawkowego, pojawiają się dodatkowo drgawki). Innymi zagrożeniami, które dotyczą ciężarnych z nadciśnieniem, są ryzyko zawału serca czy udaru mózgu, a nawet możliwość wystąpienia niewydolności krążenia.
Nadciśnienie ciążowe nie sprzyja również dziecku. Problem doprowadzić może do hipotrofii wewnątrzmacicznej, ale i do zaburzeń związanych z łożyskiem (takich jak np. przedwczesne oddzielenie się łożyska). W skrajnych sytuacjach, właśnie w związku ze znacząco podwyższonymi wartościami ciśnienia, może dochodzić nawet do obumarcia rozwijającego się płodu.
U pacjentki z nadciśnieniem, jak można się zapewne łatwo domyślić, najistotniejsze jest kontrolowanie wartości ciśnienia tętniczego krwi. W przypadku łagodnych postaci nadciśnienia w ciąży (czyli takich, gdzie ciśnienie nieznacznie przekracza wartość 140/90 mmHg), którym nie towarzyszą żadne dolegliwości, pomiary te można wykonywać (w warunkach domowych) nawet 1-2 razy w tygodniu.
Jeżeli jednak kobieta zmaga się z jakimiś objawami, to wtedy konieczne jest już zdecydowanie częstsze – nawet codzienne – mierzenie sobie ciśnienia.
Ciężarnej z nadciśnieniem zlecane są również różne badania. Mają one na celu szybkie wykrywanie ewentualnych powikłań nadciśnienia ciążowego. Bardzo istotne jest oznaczenie poziomu wydalania białka z moczem (wykorzystywane jest to w diagnostyce stanu przedrzucawkowego), oprócz tego pacjentkom zlecane bywają również i inne różne badania, jak chociażby morfologia krwi czy stężenia elektrolitów we krwi.
U ciężarnych z nadciśnieniem ciążowym konieczne jest również wykonanie USG ciążowego – celem wykonania tego badania jest wykluczenie wystąpienia różnych powikłań nadciśnienia, które mogą wystąpić u rozwijającego się w łonie matki dziecka.
Podstawowe zalecenia, które otrzymują kobiety z nadciśnieniem ciążowym dotyczą niefarmakologicznych sposobów na obniżenie ciśnienia. Pacjentkom zaleca się m.in. unikanie kofeiny (mała czarna w przypadku nadciśnienia po prostu odpada), oprócz tego wskazany jest odpoczynek – aktywność fizyczną, dla bezpieczeństwa swojego i dziecka, należy po prostu ograniczyć.
Łagodne postaci nadciśnienia ciążowego raczej nie stanowią powodu do hospitalizacji. Inaczej jest w cięższych przypadkach tego problemu (ciężkie nadciśnienie ciążowe to takie, gdzie wartość ciśnienia tętniczego przekracza 160/110 mmHg). Ten problem stanowi już wskazanie do skierowania pacjentki do szpitala.
Leczenie nadciśnienia w ciąży przebiega odmiennie niż u tych pacjentek, które nie spodziewają się dziecka. Przede wszystkim odrębności dotyczą podawanych chorym leków – w ciąży stosowane są głównie metylodopa, nifedypina i labetalol.
Nadciśnienie ciążowe to dość specyficzny problem. Jego pewne rozpoznanie można postawić dopiero po pewnym czasie od rozpoznania ciąży. Taka sytuacja wynika z tego, że jednym z kryteriów rozpoznania nadciśnienia ciążowego jest to, że najczęściej problemy z ciśnieniem ustępują w ciągu 42 dni od zakończenia ciąży.
To jednak, że u pacjentki, która miała nadciśnienie ciążowe, po ciąży ciśnienie tętnicze ulegnie normalizacji, nie jest równoznaczne z tym, że można już w pełni odetchnąć z ulgą. U takich kobiet istnieje bowiem zwiększone ryzyko wystąpienia nadciśnienia w przyszłości, w związku czym muszą one regularnie kontrolować wartość ciśnienia tętniczego krwi.
Jestem absolwentem Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Spośród wszystkich medycznych specjalności najbardziej interesują mnie aspekty związane z pediatrią i psychiatrią – planuję specjalizować się w psychiatrii dzieci i młodzieży. Wolne chwile spędzam na czytaniu (nie tylko medycznych pozycji ) oraz staram się jak najwięcej czasu spędzać na świeżym powietrzu – jazda na rowerze czy spacery najlepiej mnie relaksują.