Data modyfikacji:

Cholestaza ciężarnych

Autor: Maciej Pawłowski - Lekarz

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych jest najczęstszym schorzeniem wątroby występującym jedynie podczas ciąży. Jak objawia się ta choroba, co robić gdy się mamy podejrzenie, że dotyczy właśnie nas i czy może stanowić zagrożenie dla nienarodzonego jeszcze dziecka? 

 

cholestaza w ciąży

 

Wewnątrzwątrobowa cholestaza ciężarnych (w skrócie WCC, czy po angielsku Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy) jest to, na ogół, łagodne schorzenie spowodowane nadwrażliwością na hormony normalnie wytwarzane podczas ciąży, czyli estrogen i progesteron. Co więcej choroba ta nie występuje często i najczęściej ustępuje po rozwiązaniu ciąży. W populacji europejskiej odsetek, zazwyczaj, nie przekracza 1-5% ciąż, jest on natomiast wyższy u kobiet pochodzących z Azji (np. Indie, Pakistan) oraz Ameryki Południowej (głównie Indianki). 

 

Cholestaza - przyczyn

Przyczyną cholestazy ciężarnych jest wewnątrzwątrobowy zastój żółci, który może powodować wzrost poziomu bilirubiny, kwasów żółciowych i enzymów (fosfatazy alkalicznej, gamma-glutamylotransferazy, aminotransferazy alaninowej, asparaginianowej). 

Jak rozpoznać cholestazę u przyszłej mamy?

Głównym objawem cholestazy ciężarnych jest świąd skóry, bez towarzyszącej mu wysypki. Nasila się on zazwyczaj w nocy, ma charakter „rozlany” i może obejmować wewnętrzne powierzchnie dłoni oraz podeszwy stóp. Im ciąża bardziej zaawansowana, tym swędzenie staje się bardziej dokuczliwe. W przypadku intensywnego drapania swędzących miejsc, pojawić się mogą tak zwane przeczosy, czyli dość charakterystyczne, ułożone liniowo ubytki naskórka.

 

Niekiedy, przyszła mama może mieć także inne objawy. Należą do nich:

  • mdłości,
  • wymioty,
  • utrata łaknienia,
  • hepatomegalia - powiększenie wątroby,
  • żółtaczka.

 

Objawy najczęściej pojawiają się w III trymestrze ciąży, ponieważ wtedy występuje największe stężenie hormonów.

 


Cholestaza ciężarnych - diagnoza

Zanim potwierdzimy diagnozę, warto wcześniej wykluczyć zakażenie wirusowym zapaleniem wątroby typu A, B, C, wirusem Ebsteina- Barr, cytomegalii, wykonać badania przesiewowe w kierunku autoimmunologicznych chorób wątroby, a także zrobić USG wątroby.

W przypadku rozpoznania cholestazy ciężarnych zaleca się cotygodniowe wykonywanie pomiarów enzymów wątrobowych.

 

U chorującej na cholestazę kobiety, w badaniu zwanym próbą wątrobową zaobserwować można:

  • podwyższenie poziomu bilirubiny w krwi - norma 17 mmol/L*;
  • wzrost poziomu fosfatazy - norma 132 U/L*;
  • podwyższony poziom ALAT i ASPAT - norma 38 U/L*;

 

* normy mogą nieco różnić się w zależności od laboratorium

 


Komu zagraża cholestaza?

Do grupy osób szczególnie narażonych na zachorowanie należą kobiety, w których rodzinie ktoś na cholestazę chorował (na przykład ich matki), a także kobiety w ciąży mnogiej. Ryzyko jest też większe u pań, które przyjmują niektóre leki (między innymi jod, czy sulfonamidy), albo takich, które w przeszłości miały problemy z nerkami, wątrobą lub drogami żółciowymi.

 


Jak leczyć cholestazę?

Część przypadków schorzenia nie wymaga leczenia. Jeśli występuje uporczywy świąd skóry, czasami podaje się leki zawierające naturalny kwas żółciowy (kwas ursodeoksycholowy), cholestyraminę, czy substancje miejscowo nawilżające skórę oraz leki antyhistaminowe. Ponieważ zaburzona praca wątroby może skutkować upośledzeniem produkcji czynników krzepnięcia, w niektórych przypadkach podaje się także witaminę K.

Jednak w większości przypadków, po stwierdzeniu cholestazy, ciężarna zostaje skierowana na oddział patologii ciąży, gdzie zostaje poddana leczeniu farmakologicznemu. Równolegle z leczeniem, u przyszłej mamy wprowadza się odciążającą wątrobę dietę lekkostrawną.

 


Dieta jako wspomaganie leczenia cholestazy

Wystąpienie cholestazy oznacza przeciążenie wątroby. Warto więc ustalić dietę tak, by dodatkowo tej wątroby „nie męczyć”. Najlepsze, co kobieta może zrobić, to:

  • unikać potraw smażonych, a jeść gotowane i pieczone (nawet warzywa i owoce),
  • unikać produktów surowych,
  • ograniczyć tłuszcze i słodycze oraz gazowane napoje.

 


Powikłania cholestazy ciężarnych

Cholestaza ciężarnych może prowadzić do zagrożenia porodem przedwczesnym, ze względu na zwiększone ryzyko szybkiego starzenia się łożyska, a w bardzo rzadkich przypadkach, do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Stąd przyszłym mamom zaleca się dokładne liczenie ruchów płodu w ciągu doby. Wskazane jest też częste monitorowanie stanu płodu (KTG, ultrasonografia) , a w niektórych przypadkach, wykonywane są inne badania, jak test Manninga, amniopunkcja, czy NST (czyli kardiotokograficzny test akceleracyjno-ruchowy). W wyniku gorszego wchłaniania odpowiedzialnej za krzepliwość witaminy K, może także, w niektórych przypadkach dojść do wystąpienia krwotoku porodowego.

 

 

Gdy pod koniec ciąży spada poziom estrogenów w organizmie, przebieg choroby jest znacznie lżejszy, a całkowicie zanika kilka dni po porodzie. Warto wiedzieć, że kobiety chorujące w ciąży na cholestazę nie powinny stosować doustnej antykoncepcji hormonalnej. Poza tym, trzeba się liczyć z tym, że przy kolejnych ciążach, choroba może się znowu pojawić (dzieje się tak u około 40% kobiet, u których cholestaza wystąpiła w pierwszej ciąży). 

 

Zdjęcie: Fotolia 


Autor

Maciej Pawłowski - Lekarz

Jestem lekarzem w trakcie specjalizacji z pediatrii w Łodzi. Oprócz zagadnień związanych z medycyną interesuję się sportem i językami obcymi.

Komentarze
08-05-2017
Ocena:
czasem powraca ale to nie jest regułą. Niestety przy trójce dzieci jaką urodziłam tylko przy chłopcach miałam cholestazę a przy córce nie.I rzadko konczy sie to az w 36-38tc. Przewaznie rodza sie dzieci szzybko i nie nie przez wczesnyu porod a przed wywolanie porodu badz cc ze wzgledu na ogromne przekroczenia norm a bad. kwasow zolciowych , aspatu czy alatu.Artykuł bardzo zdawkowy.Cholestaza jest ciężka bo nie da się jej unormować ani jej zapobiec. pozdrawiam
badania prenatalne 3. trymestr

Badania prenatalne - 3 trymestr. Wszystko co powinnaś wiedzieć

2023-04-18
Trzeci trymestr ciąży zaczyna się od 28. tygodnia i trwa do momentu porodu. Jest to okres, w którym rozwój płodu nabiera tempa, a kobieta w ciąży doświadcza wielu zmian fizycznych i emocjonalnych. Badania prenatalne 3 trymestr są badaniami koniecznymi w celu monitorowania prawidłowego rozwoju dziecka oraz w wykryciu ewentualnych nieprawidłowości. Nie wiesz na czym polegają badania prenatalne 3 trymestru? Zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem! Na pewno znajdziesz odpowiedź na nurtujące cię pytania!
rotawirus w ciąży

Grypa żołądkowa, rotawirus w ciąży – postępowanie

2022-11-09
Grypa żołądkowa, jelitówka, infekcja rotawirusowa – to wszystko oznacza infekcję układu pokarmowego, która objawia się wymiotami i biegunką. Na szczęście w ciąży ta choroba nie wpływa negatywnie dziecko. Sprawdź, jak postępować, gdy dopadnie cię rotawirus w ciąży oraz w jakich sytuacjach należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Upadek w ciąży: jakie mogą być konsekwencje? Kiedy należy udać się do lekarza?

Upadek w ciąży: jakie mogą być konsekwencje? Kiedy należy udać się do lekarza?

2022-08-04
Upadek w ciąży: jakie mogą być konsekwencje? Uraz brzucha ciążowego może doprowadzić do odklejenia łożyska, a to zawsze stan zagrożenia zdrowia i życia płodu. Nie musi być to nawet mocne uderzenie, ani nawet upadek w ciąży ze znaczącej wysokości. Czasem po prostu uraz jest niefortunny lub łożysko jest bardziej podatne na odklejenie. Szczególnie groźny dla matki i dla dziecka jest upadek w 3 trymestrze ciąży. Kiedy należy udać się do lekarza?
co na zgagę w ciąży

Co na zgagę w ciąży? Domowe sposoby na zgagę

2021-10-31
Zgaga to powszechny problem, który może spotkać każdego. Jeśli pojawia się sporadycznie, nie powinna wzbudzać niepokoju. Na tę dolegliwość bardzo często skarżą się przyszłe mamy. Jeśli zgaga dokucza bez przerwy przez wiele miesięcy, może być bardzo uporczywa, a także prowadzić do komplikacji. Co ją powoduje? I co na zgagę w ciąży sprawdzi się najlepiej?
Łożysko na przedniej ścianie macicy

Łożysko na przedniej ścianie macicy

2021-08-21
Termin „łożysko na przedniej ścianie macicy” określa położenie łożyska – struktury, która odżywia płód w łonie matki. Takie ułożenie nie jest związane z żadnymi nieprawidłowościami, jak to jest w przypadku łożyska przodującego. Wyjaśniamy, czy łożysko na przedniej ścianie wpływa na odczuwanie ruchów płodu i wielkość brzucha oraz czy jest wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu cesarskiego cięcia.
kobieta w ciąży

Jakie leki są groźne w ciąży?

2021-05-01
Wiele kobiet, które dowiadują się, że są w ciąży, rozpoczyna suplementację preparatami mającymi korzystny wpływ na rozwój płodu – czy to za radą rodziny, koleżanek, czy pod wpływem kampanii reklamowych takich preparatów. Jednak niewiele z nich zdaje sobie sprawę z faktu, że istnieją także leki groźne w ciąży. Nawet te, przyjmowane raz na jakiś czas (które można kupić bez recepty w aptece czy sklepie spożywczym), mogą nieść ze sobą niebezpieczeństwo uszkodzenia płodu, a nawet doprowadzić do poronienia.
test ciążowy

Zatrucie ciążowe, czyli gestoza. Czym jest i jak sobie z nią radzić?

2021-04-14
Niedawno odebrałaś cudowną nowinę. Jesteś w ciąży i nie możesz doczekać się chwili, kiedy weźmiesz swoje maleństwo w ramiona. Wiesz doskonale, że powinnaś o siebie teraz dbać, jak nigdy dotąd. A całkiem niedawno usłyszałaś, że jest coś takiego, jak zatrucie ciążowe. Poznaj tę przykrą dolegliwość nieco bliżej.