Jak pomóc dziecku w pionizacji języka? 12 skutecznych ćwiczeń

Autor: Aleksandra Bartczak - Logopeda

Z pozoru jakże prosta rzecz, a może sprawiać wiele problemów - mowa o prawidłowej pozycji spoczynkowej języka czyli o jego pionizacji. Spionizowany język jest bardzo ważny podczas mówienia, połykania czy oddychania! Jeśli na tym polu coś nie gra, dziecko może mieć spore trudności. Oprócz wad wymowy, czy problemów z mówieniem w ogóle, nieprawidłowa pionizacja może prowadzić do powstania lub pogłębiania się wady zgryzu, problemów z oddychaniem czy częstszymi infekcjami górnych dróg oddechowych. Dlatego wiele dzieci po wizycie u logopedy dostaje zalecenia pionizowania języka. Co to oznacza i w jaki sposób ćwiczyć z dzieckiem, aby było dobrze?

Ćwiczy język aby wspierać pionizację języka

O co chodzi w pionizacji języka?

Pionizacja języka jest niczym więcej niż umiejętnością unoszenia czubka języka do punktu za zębami i przyklejania go do podniebienia. Często możecie usłyszeć inne sformułowanie: prawidłowa pozycja spoczynkowa języka. To taka, w której ten mięsień znajduje się, gdy śpimy czy oddychamy - przy tych czynnościach język jest spionizowany, czyli uniesiony ku podniebieniu. Po przełknięciu śliny nasz język również powinien przykleić się do podniebienia, czyli powrócić do pozycji spoczynkowej.

Pionizacja języka jest szczególnie ważna dla logopedów. Dlaczego? A no dlatego, że jeśli nie mama jej u dziecka, to de facto nie ma ono możliwości artykulacji wszystkich dźwięków, a co za tym idzie mówi słabo lub w ogóle nie mówi. Co ciekawe nie tylko dźwięki "sz", "rz", "cz", "dż", "l", "r", "s", "z", "c", "dz" potrzebują pionizacji języka. Właściwie większość polskich głosek wymaga tego uniesienia. Dla przykładu: "t", "d", "n" to głoski, które powinniśmy wymawiać z czubkiem języka przy górnych zębach, a zatem również one wymagają pionizacji.

Co powoduje złą pionizację języka

Sporo dzieci ma problemy z właściwą pozycją języka. Jedne mniejsze i szybciej wypracują prawidłową pionizację, z innymi trzeba pracować dłużej. Wszystko zależy od dziecka i tego jak szybko zauważymy problem. Najczęstsze przyczyny leżenia języka na dnie jamy ustnej to:

zbyt długie ssanie smoczka,
częste, długotrwałe przeziębienia i oddychanie przez usta,
słabe napięcie mięśniowe na twarzy,
skrócone wędzidełko.

Kiedy warto ćwiczyć z dzieckiem pionizowanie języka?
Zawsze i wszędzie, nawet, jeśli nasze dziecko nie ma problemów z mową. Im bardziej wyćwiczony mięsień, a nim właśnie jest język, tym lepszą będziemy mieli dykcję. Poza tym niećwiczony mięsień rozleniwia się.

Jak ćwiczyć język?

Oto 12 ćwiczeń, które z powodzeniem możecie trenować w domu. Potraktujcie je jako zabawę, a dziecko samo będzie Was prosiło o jeszcze :)

Udawajcie konika - kląskajcie. Najpierw powoli, potem coraz szybciej. Następnie konik się zatrzymuje - tu ważna sprawa - trzymamy przyklejony do podniebienia język, po kilku sekundach znowu rusza.
Wyobraźcie sobie, że jesteście malarzami. Ale nie takimi zwyczajnymi. Udawajcie malarza, którego pędzlem jest czubek języka, a płótnem podniebienie. Malujcie na podniebieniu fale i kropki.
Teraz język zamienia się w szczotkę. Sprzątajcie nim kropki. Najpierw po prawej stronie podniebienia, potem po lewej.
Liczcie zęby. Ważne aby nie liczyć ruchem posuwistym. Język dotyka każdego zęba oddzielnie. Nie śpieszcie się.
Spróbujcie nakarmić zęby. Na czubku języka połóżcie drażetki ryżowe i do dzieła.
Posmaruj dziecku podniebienie czymś słodkim, na przykład miodem. Niech dziecko spróbuje zlizać słodycz.
Udawajcie krowę, pieska lub kotka, który oblizuje się po posiłku.
Zróbcie konkurs na najdłuższy język. Sprawdźcie, które z Was dotknie językiem nosa: rodzic czy dziecko?
Niech Wasze języki będą teraz piłką, która odbija się od dna jamy ustnej, potem od podniebienia, od policzka i na zmianę. Niech odbija się w różnej kolejności.
Miód możecie wykorzystać także do posmarowania talerzyka. Gęsty będzie ciężki do zlizania. Niech dziecko próbuje go jeść jak kotek.
Otwórzcie szeroko buzię i huśtajcie językiem - zupełnie jak dziecko na placu zabaw.
Myjcie językiem zęby - dolne i górne, w środku buzi i na zewnątrz - od strony policzków.

W zależności od możliwości dzieci, ćwiczenia, które Wam proponuję można wykonywać już u trzylatków. Polecam je szczególnie tym, którzy korzystają z pomocy logopedy, ale również wszystkim dzieciom. Dzięki nim macie przyjemne z pożytecznym - fajna trochę niecodzienna zabawa, a dodatkowo spora dawka gimnastyki dla języka. Ciekawa jestem, które z wyżej wymienionych ćwiczeń najbardziej przypadnie do gustu Waszym maluchom?

Przeczytaj również:

Kiedy do logopedy - czyli co Cię powinno zaniepokoić >>>