Uwaga nadchodzi kolka

Kolką niemowlęcą nazywamy zespół reakcji i objawów, w których dominuje napadowy, niedający się ukoić płacz lub krzyk dziecka. Te objawy pojawiają się najczęściej u dzieci w wieku od 3 tygodni do 5 miesięcy. Płacz maluszka utrzymuje się najczęściej co najmniej 3 godziny na dobę (ale nie muszą to być 3 godziny z rzędu), minimum 3 razy w tygodniu, zwykle w godzinach wieczornych lub popołudniowych. Często płacz i krzyk nie są jedynymi objawami. Obserwuje się także zaczerwienienie twarzy, podkurczanie nóżek, wzdęcie brzucha oraz oddanie gazów. Co można zrobić, aby ulżyć dziecku i przetrwać narastający płacz i ból maluszka?

Przyczyny kolki u niemowląt

Atak kolki jelitowej na ogół zaczyna się gwałtownie i powraca codziennie mniej więcej o stałej porze. Maleństwo zaczyna głośno krzyczeć, robi się czerwone, zaciska piąstki i podkurcza nóżki. Karmione piersią po kilku minutach jedzenia staje się niespokojne, wypuszcza ssaną pierś i odwraca główkę. Po posiłku zaczyna przeraźliwie płakać. Dotychczas nie znaleziono jednoznacznej odpowiedzi, jakie są przyczyny kolki jelitowej. Czasami wskazuje się na: niedojrzałość przewodu pokarmowego, nietolerancję pokarmową, nieprawidłową technikę karmienia, nadmierne wytwarzanie gazów jelitowych lub refluks żołądkowo - przełykowy. Niektóre źródła za przyczynę kolki uznają również palenie papierosów przez matkę, depresję poporodową lub karmienie mlekiem modyfikowanym. 

Kolka niemowlęca może występować, bo:

• Układ pokarmowy niemowlaka jest jeszcze niedojrzały. Jego jelita jeszcze nie funkcjonują prawidłowo. Kolka może być też wynikiem zaburzenia ich motoryki.
• Maleństwo nie radzi sobie ze strawieniem niektórych pokarmów. Dlatego jeśli karmisz piersią powinnaś odstawić ciężkie, wzdymające i pikantne składniki.
• Dziecko podczas jedzenia oprócz pokarmu połyka powietrze. Koniecznie przypilnuj, aby maleństwu odbiło się po posiłku. W ten sposób zapobiegniesz także ulewaniu pokarmu.
• Być może niemowlakowi brakuje laktazy. Występuje ona zarówno w pokarmie kobiecym, jak i w mieszankach mlecznych, a jej niedobór jest jedną z głównych przyczyn kolki.
• Czynnikiem powodującym kolkę może być również przekarmianie lub niedokarmianie dziecka.
• Kolka może być także jednym z pierwszych objawów alergii pokarmowej.
• Malutkie dziecko nie lubi dużych zmian. Nadmiar wrażeń i brak stałego rytmu dnia zwiększa ryzyko wystąpienia kolek jelitowych.

Kiedy do lekarza?

Kolkę niemowlęcą rozpoznaje lekarz na podstawie objawów oraz czasu ich trwania. Nie istnieje żadne badanie laboratoryjne lub obrazowe, które potwierdzi jej wystąpienie. Niemniej jednak pediatra może zlecić badania dodatkowe (na przykład morfologię krwi, badanie ogólne i posiew moczu, wskaźniki stanu zapalnego – OB. i/lub CRP, USG jamy brzusznej) celem wykluczenia innych poważniejszych chorób. Wizyta tym bardziej jest konieczna jeśli oprócz płaczu i krzyku u dziecka dołączają inne objawy np. gorączka, wymioty, biegunka, spadek masy ciała czy drgawki. Warto zaznaczyć, że kolka najczęściej ustępuje samoistnie w wieku około 4 miesięcy życia dziecka i nie jest stanem patologicznym. Dużo zdrowych dzieci doświadcza takich samych objawów i potem rozwija się prawidłowo. Budzi ona jednak duży niepokój rodziców, którzy często zgłaszają się z tym problemem do lekarza, szukając pomocy. Zazwyczaj wystarcza fachowa porada i uspokojenie rodziców, że kolka to nic groźnego. 

Jeśli podejrzewamy, że przyczyną kolki jest nietolerancja laktozy lub alergia, należy rozważyć zastosowanie leczenia dietetycznego pod okiem pediatry. U niemowląt karmionych mieszankami mlecznymi w razie wystąpienia kolki stosuje się okresowe leczenie dietą bez mleczną. Ustąpienie objawów w trakcie stosowania diety potwierdza rozpoznanie. Jeśli objawy nie ustąpią może to świadczyć o zakażeniach dróg moczowych, chorobach układu pokarmowego lub zapaleniach dróg oddechowych.

Leczenie kolki niemowlęcej

Nie ma jedynej skutecznej metody, są jedynie sposoby, które mogą łagodzić jej objawy. Warto spróbować ocenić temperaturę w otoczeniu dziecka (czy się nie przegrzewa – optymalna temperatura otoczenia to 20-21 stopni), dziecko też nie może być narażone na dym tytoniowy. Należy ograniczyć również bodźce zewnętrzne (intensywne światło, głośny dźwięk).

Spróbuj delikatnego masażu brzuszka, pleców, łagodnego kołysania czy przyłożenia ciepłej pieluchy na brzuch. Ważny jest kontakt mamy z maleństwem i innymi członkami rodziny, aby jak najmniej czasu zostawało same. Poczucie bezpieczeństwa w przypadku występowania kolki jest bardzo istotne

Czasami pomaga zmiana karmienia dziecka i ograniczenie bądź wyeliminowanie z diety produktów zawierających białka mleka krowiego lub produktów silnie alergizujących (nabiału, jaj kurzych, soi, pszenicy, ryb i orzechów). Skuteczne mogą się okazać  probiotyki zawierające szczep Lactobacillus reuteri. U niektórych dzieci ulgę przynoszą również herbatki zawierające koper, mięte, cukier. Można także wypróbować preparaty z simetykonem (preparat dostępny na rynku w kroplach). W aptekach i w Internecie dostępnych jest wiele „cudownych preparatów” mających leczyć każdy przypadek kolki jelitowej, które bywają intensywnie reklamowane. Jednak rodzice powinni zachować dystans co do ich skuteczności i ewentualny zakup preparatów skonsultować najlepiej z lekarzem, ponieważ czasem mogą przynieść więcej szkód niż pożytku. 

Przepis na masowanie

• Przesuwaj naprzemiennie dłonie od klatki piersiowej w dół - 3 x każdą dłonią
• Zgięte w kolanach nóżki dziecka przyciągaj do brzuszka. Uważaj, aby nie podnosić pupy dziecka do góry. Przytrzymaj je przez 7 sekund.
• Złap maluszka za nóżki pod łydkami i lekko potrząśnij. Doskonale to rozluźni Twoje dziecko.
• Masuj brzuszek zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Prawą dłoń przesuń z góry brzuszka na dół wykonując półkole. Rozpoczynając na dole brzuszka lewą dłonią zatocz koło. – x 6
• Zgięte w kolanach nóżki dziecka jeszcze raz przyciągaj do brzuszka. Przytrzymaj przez 7 sekund
• Kolejny raz delikatnie potrząśnij maleństwem trzymając go za nóżki.