Histerosalpingografia - badanie HSG

Jedną z najczęstszych przyczyn niepłodności u kobiet jest niedrożność jajowodów (dotyczy około 30% przypadków). Zablokowany jajowód (a czasem obydwa) skutecznie uniemożliwia przemieszczanie się komórki jajowej w kierunku macicy, a także blokuje plemnikom drogę do jaja, w rezultacie uniemożliwiając naturalne zapłodnienie. Histerosalpingografia to badanie, które pomoże w ustaleniu, czy to właśnie niedrożność jajowodów jest przyczyną Waszych niepowodzeń z zajściem w ciążę. Sprawdź na czym polega. 

Czasem, nawet gdy jeden z jajowodów działa prawidłowo, ale drugi jest niedrożny, zajście w ciążę, choć możliwe, jest mało prawdopodobne. Dlatego, w diagnostyce niepłodności bardzo ważne jest sprawdzenie drożności jajowodów, a to właśnie umożliwia badanie HSG. 

Czym jest histerosalpingografia?

• ocenę kształtu jamy macicy,
• wykrycie zmian w budowie macicy (np. guzy, zmiany rozwojowe, etc.),
• ocenę stanu endometrium (np. pod kątem obecności zrostów, czy polipów),
• ocenę przebiegu, drożności, kształtu jajowodów.

Wskazania do wykonania HSG

Badanie drożności jajowodów jest wskazane w przypadku:

• diagnostyki przyczyn niepłodności,
• podejrzenia niedrożności jajowodów,
• podejrzenia zmian patologicznych w jamie macicy,
• obserwacji skuteczności leczenia niedrożności jajowodów
• podejrzenia niewydolności szyjki macicy,
• podejrzenia gruźlicy narządu rodnego.

Jakie mogą być przyczyny niedrożności jajowodów?

• zamknięcie światła jajowodów przez czopy śluzowe,
• zrosty powstałe w wyniku zmian zapalnych jajników i jajowodów,
• aktualne lub przebyte zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, zwłaszcza chlamydią,
• infekcje dróg rodnych spowodowane poronieniami,
• zapalenie wyrostka robaczkowego,
• przebyte operacje jamy brzusznej,
• ciąża pozamaciczna,
• operacje na jajowodach,
• endometrioza.

Przygotowanie do badania HSG

• dzień przed HSG należy zjeść lekkostrawną kolację, a w dniu badania lekkie śniadanie, jeśli badanie będzie po południu  (najlepiej być na czczo na 6 godzin przed zabiegiem), 
• przed badaniem należy się wypróżnić i opróżnić pęcherz,
• około 20 minut przed badaniem można przyjąć środek rozkurczowy w czopku.

Uwaga: ponieważ podczas badania HSG używa się promieni RTG, można je wykonywać jedynie w pierwszej połowie cyklu menstruacyjnego, po zakończeniu krwawienia, a przed owulacją. Gdyby badanie zostało wykonane w II połowie cyklu, czyli po owulacji, mogłoby pojawić się niebezpieczeństwo wykonania go we wczesnej ciąży. 

Przebieg badania:

HSG wykonywane jest w pracowni rentgenowskiej i trwa zazwyczaj około 15-20 minut. Pacjentka leży, jak podczas zwykłego badania ginekologicznego, ma wprowadzony wziernik, który rozsuwając ściany pochwy uwidacznia szyjkę macicy. Następnie, do szyjki macicy wprowadza się cewnik, przez który wstrzykuje się widoczny podczas prześwietlenia kontrast. Zazwyczaj wykonywane są dwa - trzy zdjęcia rentgenowskie lub nagrywany jest film dokumentujący przebieg badania.

Swobodne przedostanie się kontrastu do jamy brzusznej świadczy o drożności jajowodów, a wszelkie zaburzenia jego przepływu mogą wskazywać na nieprawidłowości. W celu dalszej diagnostyki i leczenia, lekarz może zaproponować wykonanie histeroskopii lub laparoskopii.

Choć sam zabieg jest krótki, zazwyczaj zaleca się, by pacjentka jeszcze przez 2 godziny pozostała pod obserwacją lekarza. 

Czy histerosalpingografia boli i jakie mogą być powikłania po badaniu?

Dla niektórych kobiet badanie jest nieprzyjemne, a nawet bolesne (szczególnie, gdy jajowody są niedrożne, zwiększenie ciśnienia spowodowane podaniem kontrastu może wywołać dyskomfort), dlatego, niekiedy, HSG wykonywane jest w znieczuleniu miejscowym (a czasami nawet ogólnym). Znieczulenie nie jest jednak konieczne, a niemiłe dolegliwości można złagodzić stosując przed badaniem i w jego trakcie leki przeciwbólowe.

HSG jest badaniem inwazyjnym i choć na szczęście zdarzają się one rzadko, istnieje ryzyko powikłań. Mogą to być:

• omdlenia, czy uczucie oszołomienia po zabiegu,
• reakcje alergiczne na środek kontrastujący,
• infekcje pochwy,
• zapalenie przydatków,
• plamienia (mogą się pojawiać do 2 dnia po badaniu).

Przeciwskazania do badania HSG

Podstawowym przeciwskazaniem do histerosalpingografii jest miesiączka. Gdyby badanie było wykonywane w jej trakcie, istniałoby ryzyko przedostania się kontrastu do naczyń błony śluzowej, natomiast wykonanie zabiegu tuż przed krwawieniem menstruacyjnym mogłoby skutkować nieprawidłowym wynikiem, w związku ze zmianami hormonalnymi i ich następstwami w Twoim ciele.

Inne przeciwwskazania to:

• uczulenie na środek kontrastowy (w tym wypadku alternatywą jest badanie Sono-HSG),
• podejrzenie ciąży (albo ciąża),
• ostre stany zapalne narządu rodnego.

Koszt badania drożności jajowodów

W placówkach mających podpisaną umowę z NFZ badanie jest refundowane. W pozostałych przypadkach wykonywane jest odpłatnie, a ceny wahają się od 200 -1000 zł.

Sono-HSG - alternatywa dla HSG

Aby dokonać oceny jamy macicy i drożności jajowodów można także wykonać  histerosalpingografię ultrasonograficzną, znaną Sono-HSG. Od standardowej wersji zabiegu ten różni się tym, że nie używa się do niego promieni RTG, a badania USG, oraz faktem, że kontrast zastępuje sól fizjologiczna.

Zdjęcie: Fotolia

Autor

Autor