Data modyfikacji:

Alalia, co to jest, jak pracować z dzieckiem z alalią?

Autor: Aleksandra Bartczak - Logopeda

Alalia (w różnych klasyfikacjach nazywana również afazją rozwojową, rozwojową dysfazją) jest zaburzeniem, w którym, z powodu niedorozwoju struktur mózgowych, dochodzi do opóźnienia rozwoju mowy. Niedorozwój ten pojawił się jeszcze przed nabywaniem mowy - w brzuchu mamy, podczas porodu, czy krótko po nim. W porównaniu do dyslalii, czyli zaburzenia w rozwoju mowy, w alalii nie dochodzi do rozwoju mowy w ogóle, przynajmniej przez pierwsze kilka lat życia dziecka.

dziecko z alalią

fot. Unsplash.com

 

Spis treści:

  1. Najczęstsze przyczyny alalii
  2. Rodzaje alalii
  3. Jak pracować z dziećmi z alalią

W alalii rozwój umysłowy jest dostateczny co znaczy, że nie występuje upośledzenie umysłowe. Rozwój narządu mowy również jest normalny. Są problemy z myśleniem przyczynowo- skutkowym oraz pamięciowym i pamięcią słuchową. U dzieci z alalią mogą występować zaburzenia słuchu fonematycznego. Alalia częściej występuje u dzieci lewo- bądź oburęcznych i w rodzinach, w których były osoby z dyslalią czy innymi zaburzeniami mowy.

W momencie kiedy dziecko z alalią zaczyna mówić, występują liczne neologizmy, potem agramatyzmy. Rozwinięcie prawidłowej mowy jest bardzo trudne, u niektórych dzieci nigdy do tego nie dochodzi.

Najczęstsze przyczyny alalii:

  • silny stres przeżywany przez mamę (zwłaszcza w I trymestrze ciąży)
  • niedotlenienie podczas porodu
  • urazy czaszki około i poporodowe
  • zapalenie mózgu lub opon mózgowych

Co ważne, zanim postawimy diagnozę, musimy wykonać badania słuchu, całościowe badania rozwojowe, sprawdzić czy nie mamy do czynienia z upośledzeniem umysłowym, autyzmem czy mutyzmem wybiórczym.

Rodzaje alalii

Alalia dzieli się na ekspresywną i percepcyjną:

Ekspresywna:

  • Pomimo rozumienia zdań, które wypowiadają do niego dorośli, dziecko nie potrafi się skomunikować
  • Do braku wypowiadania się dochodzi ogólna niesprawność bądź mniejsza sprawność fizyczna. Chodzi tu o motorykę małą, dużą, o równowagę czy radzenie sobie na placu zabaw lub wychowaniu fizycznym
  • Dzieci mogą posługiwać się gestami aby przekazać to, czego nie mogą powiedzieć

Percepcyjna:

  • Dziecko nie rozumie mowy
  • Nie reaguje na imię i zadawane pytania
  • To, co ewentualnie powie, to zasłyszane gdzieś słowa, których nie rozumie, ale echolalicznie je powtarza

 

Ważne, aby, jeśli już stwierdzono u naszego dziecka alalię, nie traktować malucha pogardliwie. Dzieci alaliczne są świadome, że mają problem, a traktowanie ich gorzej niż zdrowego dziecka powoduje, że alaliczny maluch zamyka się w sobie i wypracowanie z nim czegokolwiek jest jeszcze trudniejsze. Pamiętajmy o tym, że dziecko nie mówi nie dlatego, że chce nam zrobić na złość lub nie chce mówić, ale dlatego, że nie potrafi. Alalia jest zaburzeniem bardzo zależnym od jednostki- niektóre dzieci są niesprawne ruchowo a są takie, które zachowują się nadpobudliwie gdyż w ten sposób chcą przekazać myśli i wyrazić się.

 


Jak pracować z dziećmi z alalią?

Alalia jest niedorozwojem mowy, który spowodowany jest zaburzeniami w rozwoju mózgu. Dochodzi do nich kiedy w pierwszym trymestrze ciąży mama przeżywa bardzo stresujące momenty lub krwawienia, kiedy podczas porodu dochodzi do niedotlenienia lub dziecko przeżywa uraz w niedługim czasie po porodzie, jeszcze przed momentem kształtowania się mowy. Dzieci z alalią mogą nigdy nie rozwinąć w pełni prawidłowej mowy.

W terapii dzieci z alalią ważne jest aby nie liczyć tylko na logopedę i innych specjalistów. Jest to tak silnie zaburzająca komunikację wada, że z dzieckiem trzeba ćwiczyć każdego dnia. To, co musimy usprawniać, ćwiczyć i poprawiać to:

  1. Słuch fonematyczny
  2. Lewa półkula mózgu (myślenie, pamięć, wnioskowanie, logika)
  3. Funkcje wzrokowe
  4. Dominacja jednej z rąk
  5. Zmysły (generalnie)
  6. Pamięć
  7. Zachowania społeczne, kontakt
  8. Potrzeba wypowiadania się
  9. Motorykę

Czytaj więcej na temat:

Integracja sensoryczna - jak wspierać jej rozwój u dziecka

Kiedy smartfon i tablet dla dziecka - wpływ nowych technologii na rozwój dzieci

 


Pomocne w terapii afazji rozwojowej (alalii):

  1. Układanki lewopółkulowe: wspierają one myślenie, pamięć, wyciąganie wniosków, analizę wzrokową, naśladownictwo. Można za ich pomocą tworzyć ciągi, wzory, sekwencje.
  2. Historyjki obrazkowe: pomogą dziecku rozumieć ciągi przyczynowo- skutkowe. Poza tym takie obrazki to świetny materiał do prób wypowiadania się.
  3. Wszelkie obrazki i zabawki: owoce, warzywa, ubrania, domki z wyposażeniem, pogoda. To, co otacza dziecko i jest ono w stanie odnieść się do czegoś co zauważa na co dzień. Dodatkowo możemy ćwiczyć segregowanie (pod względem kategorii, koloru, wielkości), odrzucanie tego, co nie pasuje.
  4. Obrazki przedstawiające przedmiot coraz mniejszy lub coraz większy.
  5. Obrazki ze zwierzętami i przedmiotami wydającymi różne dźwięki (pralka, karetka pogotowia, dzwonek do drzwi). Ponownie mamy tu odniesienie do czegoś co dziecko zna. Dodatkowo można pracować na onomatopejach.
  6. Klocki. Potrzebne będą takie o różnych wielkościach i kolorach. Można tworzyć z nich sekwencje, odwzorowywać to, co stworzy rodzic, budować, wykluczać ze zbioru, szukać tego co nie pasuje.
  7. Masa solna, ciecz newtonowska, ciastolina, piasek kinetyczny, masa mydlana, piankolina, ryż, kasze, groch, fasola, guziki, ugotowany makaron: wszystko to, czego można dotknąć, gnieść, złapać ćwicząc przy tym motorykę.
  8. Dziurkacze, spinacze, zszywacze, wycinanki, kolorowanki w różnych formatach, nożyczki zwykłe i wycinające przeróżne wzory oraz duży wybór kredek: jest część dzieci, które nie będą chciały kolorować lub wykonywać prace ręczne dlatego należy szukać jak największej ilości możliwości, próbować co zainteresuje dziecko. Należy również pilnować aby przy wykonywaniu prac plastycznych dziecko pracowało jedną ręką tak, aby miało ustaloną lateralizację.
  9. Misie, pacynki, lalki: wszystko po to aby móc tworzyć scenki sytuacyjne. Należy działać tak, aby dziecko poczuło potrzebę wypowiadania się.
  10. Wszelkie zabawki, gry edukacyjne, wszystko to, co możemy wykorzystać do prostej zabawy: aby dziecko nauczyć bawienia się oraz żeby mogło rozwijać się tak jak maluchy w tym samym wieku.

Terapia alalii trwa latami i należy, w ramach możliwości, zmieniać zabawki i gry tak, aby dziecko było nimi zainteresowane. O wiele pomysłów można także pytać logopedów prowadzących terapię. Każdy używa swojej metody i zna on ją na tyle dobrze, że jest w stanie doradzić rodzicowi. Warto również pamiętać, że na materiały nie trzeba wydawać dużych kwot. Ogromna część zabaw jest możliwa do wykonania samodzielnie w domu, przy pomocy kolorowego papieru i nożyczek.

 

Bibliografia:

"Logopedia", Styczek I., Wyd. Naukowe PWN, 1981

"Neurologia dziecięca", Czochańska J.,Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1985

 

Czytaj również:

3-latek nie mówi, czy to jeszcze norma?

Kiedy dziecko powinno zacząć mówić "r"?


Autor

Aleksandra Bartczak - Logopeda

Od dziecka jestem nianią,  wolontariuszką i nauczycielką, prowadziłam zajęcia umuzykalniające dla maluchów. Dla Dzidziusiowo.pl piszę od połowy 2016 roku. Poza tym jestem logopedą i trenerem umiejętności społecznych. Uwielbiam się uczyć i kocham dzieci.

Komentarze
26-09-2019
Ocena:
Eureka!!! długo czekałam na wyjaśnienie, że słynna afazja u dzieci to alalia, teraz mi wszystko pasuje.
09-01-2019
Ocena:
Dziękuję za ten artykuł!!!!
pokój dla chłopca 4-letniego

Pokój dla chłopca 4 lata: ciekawe aranżacje

2023-06-02
Aranżacja pokoju dla dziecka nie jest łatwą czynnością. Projekt pokoju dla 4 letniego chłopca musi spełniać potrzeby i oczekiwania dziecka, a przy tym być praktyczny i bezpieczny. Jak zatem zaaranżować pokój dla 4 letniego chłopca? Jakie elementy powinny się znaleźć w pokoju? Radzimy na co zwrócić uwagę podczas projektowania i dekorowania pokoju dla chłopca.
2-letnie dziecko budzi się z płaczem

Dlaczego 2-letnie dziecko budzi się w nocy z płaczem? Jak sobie z tym poradzić?

2023-05-30
Świeżo upieczeni rodzice liczą się z tym, że przez pewien czas nie będą przesypiać całych nocy. Mało kto jednak przewiduje, że stan ten będzie trwał dłużej niż kilka miesięcy. Tymczasem jak dowodzą badania, znaczna część dzieci przebudza się w nocy nawet już po ukończeniu drugiego roku życia. Dlaczego 2-letnie dziecko budzi się w nocy z płaczem i co można z tym zrobić?
rozwój motoryczny dziecka

Jak wspierać rozwój motoryczny dziecka?

2023-03-21
Rozwój motoryczny dziecka to inaczej rozwój ruchowy, czyli zwiększanie się sprawności ciała i doskonalenie koordynacji ruchów. Rozwój ten możemy obserwować w zakresie motoryki dużej (np. raczkowanie, chodzenie), jak i małej (np. chwytanie przedmiotów czy układanie dłoni w sposób umożliwiający rysowanie). Najintensywniejszy rozwój motoryczny przebiega w pierwszych trzech latach życia dziecka, ale i później warto go wspierać.
Jaki kask do nauki chodzenia?

Jaki kask do nauki chodzenia?

2022-04-18
Okres, w którym dziecko uczy się chodzić, obfituje w upadki. Aby uchronić malca przed ich groźnymi skutkami, wielu rodziców decyduje się na zakup specjalnego kasku dziecięcego. Czy jednak kask do nauki chodzenia to rzeczywiście dobry pomysł? I jak wybrać ten najlepszy?
jak nauczyć dziecko literek

Jak nauczyć dziecko literek?

2022-04-16
Kiedy jest odpowiedni wiek, by nauczyć dziecko alfabetu? Czy od razu uczyć też cyferek? A może jednak najpierw cyfry, a potem litery? W artykule znajdziesz odpowiedź na pytanie: „jak nauczyć dziecko literek?”. Będą podpowiedzi pomocy dydaktycznych, sprytne sposoby na poznawanie alfabetu i zabawki, które wspierają proces poznawania literek przez dziecko.
logopeda

Kiedy z dzieckiem udać się̨ do logopedy?

2022-03-16
Pytanie, czy i kiedy z dzieckiem udać się̨ do logopedy, jest zagwozdką niejednego rodzica i opiekuna dziecka. Zazwyczaj do gabinetu specjalisty zmartwiona mama i tata udają się dopiero, gdy jakiś objaw zaczyna ich niepokoić w zachowaniu dziecka. Sprawdzamy, co powinno być iskrą zapalną w rezerwacji wizyty u specjalisty. Nie ma jednak żadnych przeciwskazań, aby do logopedy udać się z dzieckiem profilaktycznie.
jaki nocnik dla dziecka

Jaki nocnik dla dziecka wybrać?

2022-03-15
Zdaniem specjalistów większość dzieci jest gotowa do podjęcia nauki korzystania z nocnika między 18. a 24. miesiącem życia. Jeśli więc twoja pociecha ma już co najmniej półtora roku, możecie zacząć „lekcje”. Najpierw jednak przeczytaj, jaki nocnik dla dziecka warto kupić.