Co może oznaczać ból brzucha u noworodka i niemowlaka?

Dziecko ciągle płacze, podkurcza nóżki, pręży się? W jego brzuchu gra orkiestra, ma silne skurcze lub kłopoty w wypróżnieniem? To tylko niektóre z objawów bólu brzucha, jednego z częstszych problemów wieku dziecięcego. Choć nie wygląda on dobrze, a my rodzice czujemy się mocno bezradni, zazwyczaj, nie wskazuje na nic groźnego. Co robić gdy nasze dziecko boli brzuch? Jak mu pomóc i na co najczęściej ból brzucha może wskazywać?

Trudna diagnoza bólu brzuszka u noworodka

Po pierwsze przyczyn bólu brzucha może być bardzo wiele. Ale z bólem brzuszka u noworodka czy niemowlaka jest jeszcze jeden, dodatkowy problem: pacjent sam nie powie jak i gdzie go boli. To mocno komplikuje sprawę. Z uwagi na wiek, dziecko nie jest przecież w stanie samodzielnie wskazać i opisać lekarzowi czy nawet rodzicom rodzaju dolegliwości. W takiej sytuacji postawienie właściwej diagnozy i zastosowanie odpowiedniego leczenia, może być opóźnione. Ale, nie jest niemożliwe.

Aby diagnoza była trafna ważna jest przede wszystkim uważna obserwacja i notowanie niepokojących objawów w celu uchwycenia wszelkich odstępstw od normy. Jak się domyślacie w dużej mierze liczyć się będzie instynkt rodziców i znajomość dziecka.

Kolka jelitowa - główny powód bólu brzucha

Jedną z najczęstszych przyczyn bólu brzucha u noworodków i niemowląt jest kolka jelitowa. Dziecko jest wtedy niespokojne, nie przesypia nocy, głośno krzyczy – zwłaszcza po jedzeniu – i nieustannie płacze, nawet przez kilka godzin. Przyjmuje się, że przy kolce ból trwa przynajmniej 3 h dziennie, powtarza się przynajmniej 3 razy w tygodniu i występuje przynajmniej od 3 tygodni. Pomimo rozwoju medycyny przyczyn kolki niemowlęcej nie odkryto. W związku z tym – nie ma skutecznego leczenia ale ...

• Z doświadczeń rodziców w miarę skuteczne w przypadku kolki jest noszenie dziecka na rękach, w chustach, bujanie, przytulanie, a także wykorzystanie monotonnych szumów (np. suszarki).
• Niekiedy, podejrzewając alergię na białka mleka krowiego, próbuje się przestawić dziecko karmione mlekiem modyfikowanym na mieszankę o dużym stopniu hydrolizy (takim mlekiem jest na przykład Bebilon pepti). U dziecka karmionego piersią w skrajnie ciężkich kolkach można zalecić mamie próbę przejścia na dietę całkowicie bezmleczną na 1–2 tygodnie i obserwować, czy taka interwencja jest skuteczna.
• Można także spróbować podać dostępne na rynku preparaty bez recepty takie jak Delicol i Espumisan.

Najczęściej najskuteczniejszym lekarstwem jest czas. Dzieci wcześniej czy później wyrastają z tych problemów. 

Biegunka - drugi winowajca

Kupa dziecka może nam wiele powiedzieć o jego kondycji. Czasami przyczyną bólu brzucha jest nieprawidłowa kupa - biegunka. Lekarze mówią o biegunce gdy mają do czynienia z oddaniem przez dziecko 3 lub więcej stolców w ciągu doby lub choćby jednego z domieszką krwi i/lub śluzu. Warto dodać, że ta definicja nie dotyczy noworodków i niemowląt karmionych wyłączenie piersią, gdyż w takim przypadku rytm wypróżnień jest zdecydowanie inny: zarówno kilka stolców dziennie, jak i jeden na kilka dni - są wtedy jeszcze normą. Warto dodać, że bólowi brzucha w przypadku biegunki mogą towarzyszyć wymioty i gorączka.

Biegunka, szczególnie u najmłodszych dzieci, może być niebezpieczna ze względu na duże ryzyko odwodnienia. Na wszelki wypadek, lepiej udać się z dzieckiem do lekarza. W niektórych przypadkach aby dziecko się nie odwodniło, może być wymagane leczenie szpitalne. Do niepokojących objawów (które mogą świadczyć o odwodnieniu) zalicza się następujące sytuacje:

• dziecko jest apatyczne, podsypiające,
• ciemię przednie jest zapadnięte,
• śluzówki jamy ustnej są podsychające,
• dziecko wydziela małą ilość łez,
• po uciśnięciu fałd brzuszny wolno wraca lub nie wraca do swojej pierwotnej pozycji.

Niebezpieczne wgłobienie

Bardzo groźną przyczyną bólu brzucha może być wgłobienie, czyli stan w którym część jelita cienkiego wsuwa się w inną część jelita. Dla wgłobienia charakterystyczna jest triada objawów:

• ostry ból brzucha,
• podbarwiony krwią stolec, nazywany objawem "galaretki malinowej (porzeczkowej)",
• wyczuwalny guz w jamie brzusznej.

Pewnym utrudnieniem może być fakt, że objawy te nie muszą wystąpić razem. Bóle brzucha w przebiegu wgłobienia mają charakter trwających od kilku do kilkunastu sekund napadów, pojawiających się w kilkunastominutowych odstępach, które zgodne są z ruchami perystaltycznymi jelita. U większości dzieci dochodzi do pojawienia się wymiotów oraz zatrzymania stolca i gazów. Konieczna jest natychmiastowa wizyta u lekarza i przekazanie dziecka do chirurga dziecięcego.

Podsumowując, bóle brzucha u noworodków i niemowląt wynikają najczęściej z niedojrzałości układu pokarmowego, gromadzenia się gazów w przewodzie pokarmowych oraz z  nietolerancji pewnych produktów żywieniowych. Niestety w części przypadków, przyczyny mogą być dużo poważniejsze, dlatego zawsze konieczna jest konsultacja z lekarzem pediatrą.

Do dostępnych na rynku leków na ból brzucha  (tych bez recepty) zalicza się popularny paracetamol oraz ibuprofen oraz szereg innych preparatów, występujących w postaci syropu, czopków i kropli. Pamiętajmy jednak o właściwym dawkowaniu (które jest dostępne na ulotce) oraz o przeciwwskazaniach (w tym wiekowych) do podawania leków. Warto również w tym względzie, przed podaniem czegokolwiek dziecku, zasięgnąć opinii lekarza lub farmaceuty.

Przeczytaj również:

5 skutecznych sposobów na płacz niemowlaka >>>

Zdjęcie: Fotolia.pl by S.Kobolt all rights reserved