Data publikacji:

Celiakia. Badania i leczenie

Autor: Katarzyna Chmielewska-Walas

Nazywana chorobą trzewną, celiakia to choroba, która występuje u jednej na sto osób. Najczęściej diagnozowana jest u dzieci i kobiet rasy białej. Aby potwierdzić diagnozę należy wykonać specjalistyczne badania u gastroenterologa. Na szczęście leczenie celiakii nie jest trudne.

zboża z glutenem

Spis treści:

Podejrzenie celiakii

Badania na celiakię

Kiedy wykonać badania w kierunku Celiakii

Objawy celiakii

Gluten - co to jest i gdzie występuje

Dieta bezglutenowa

Celiakia jest autoimmunologiczną chorobą trzewną. Charakteryzuje się trwałą nietolerancją glutenu. Nietolerancja jest tak daleko posunięta, że spożywanie glutenu prowadzi do trwałego uszkodzenia kosmków jelitowych u chorego. Z tym wiązać się może zaburzenie wchłaniania w jelicie cienkim składników odżywczych z pożywienia. 

CZYTAJ TAKŻE: Celiakia a ciąża

Co więcej, przy celiakii, gluten może działać na organizm w sposób toksyczny i wpływać na funkcjonowanie wielu układów. W tym także układu rozrodczego. Udowodniono, że nieleczona celiakia może wpływać negatywnie na płodność i być przyczyną bezpłodności. 

Podejrzenie celiakii

Każdy, kto podejrzewa u siebie celiakię powinien poprosić lekarza rodzinnego lub lekarza pierwszego kontaktu o skierowanie do gastroenterologa. Objawów przypominających celiakię nie należy bagatelizować. Bo choroba ta dotyka jedną na 100 osób w Polsce. W dodatku często występuję w postaci skąpoobjawowej, a mimo to powoli czyni spustoszenie w organizmie o co gorsza – wypływa na funkcjonowanie innych układów.

Zanim udamy się do gastroenterologa nie powinniśmy stosować diety bezglutenowej. Jeśli nie będziemy spożywać glutenu, organizm przestanie wysyłać przeciwciała i realne zdiagnozowanie problemu może być trudne.

Celiakia u dzieci przebiega zwykle w na tyle ostry sposób, że nie ma problemów z jej zdiagnozowaniem. Charakterystycznym objawem celiakii u dzieci jest wysypka. Wiadomo natomiast, że opóźnianie wprowadzania glutenu do diety nie zapobiega celiakii. Gluten wprowadza się od początku rozszerzania diety u niemowląt - po 6 miesiącu życia.

Badania na celiakię

Diagnoza celiakii to badania krwi, ale także badanie wycinka jelita. W ten sposób lekarze sprawdzają czy doszło do charakterystycznych dla celiakii uszkodzeń kosmków jelitowych jelita cienkiego. Pobranie wykonuje się endoskopowo, czyli prze niewielkie nacięcie powłok brzusznych podczas gastroskopii. Pacjent musi połknąć sondę z małą kamerą. A lekarz wykonuje zabieg przez powłoki brzuszne – przez niewielkie nacięcie wprowadza endoskop. W przypadku podejrzenia celiakii u dzieci zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym.

CZYTAJ TAKŻE: Nowe możliwości diagnostyczne celiakii

Proces diagnozy wcale nie jest prosty. W badaniach krwi szuka się kilku rodzajów przeciwciał. O tym, które konkretnie będą wymierna w danym przypadku, decyduje lekarz. Zwykle do pełnej diagnozy należy wykonać badanie, krwi, biopsję jelita, a dla pewności pacjent przechodzi jeszcze na dietę bezglutenową. Jeśli współwystępują przesłanki w wynikach badania krwi, zmiany w kosmkach jelitowych, a  także następuje złagodzenie objawów, można mówić o pewnej diagnozie.

Kiedy wykonać badania w kierunku celiakii

Objawy celiakii mogą być różne u osób w różnych wieku. Objawy celiakii u dorosłych mogą być bardzo niejednoznaczne, często są bagatelizowane. Dodatkowo choroba ta, nazywa chorobą trzewną (od choroby trzewi – celiakia powoduje zmiany w jelicie cienkim) może mieć trzy typy. Dzieli się ją ze względu na charakterystykę objawów na: celiakię pełnoobjawową, skąpoobjawową oraz utajoną. Pierwsza występuje przede wszystkim u dzieci i kobiet w ciąży.

Objawy celiakii (celiakia pełnoobjawowa):

  • Bóle brzucha
  • Biegunki
  • Obniżenie nastroju
  • Niedobory np. anemia
  • U dzieci zaburzenia wzrostu lub rozwoju
  • Utrata masy ciała
  •  

Celiakia skąpoobjawowa nazywana utajoną. To najczęściej występująca postać celiakii. Wskazówką i najczęściej występującym objawem są afty w ustach, zajady, stany zapalne jamy ustnej, pękające kąciki ust.

Objawy celiakii utajonej

  • Niedobór żelaza
  • Podwyższony poziom cholesterolu
  • Stany zapalne w jamie ustnej
  • Zmęczenie
  • Bóle głowy
  • Depresja
  • Problemy skórne
  • Uszkodzenia szkliwa zębowego

 

Celiakia ukryta zwykle nie jest zdiagnozowana, ale zostaje wstecznie rozpoznana w momentach nasilenia objawów. W czasie choroby, ciąży lub silnego stresu objawy choroby nasilają się do formy utajonej i wówczas pacjent orientuje się, że pewne symptomy występowały już wcześniej. Są to zwykle okresowe biegunki po spożyciu większej ilości glutenu, stany zapalne jamy ustnej, bóle kostne.

Gluten – co to jest i gdzie występuje

Celiakia to skrajna, uwarunkowana genetycznie nietolerancja glutenu. Gluten jest to białko występujące w zbożu. Gluten występuje przede wszystkim w pszenicy oraz jej wszystkich odmianach (orkisz, durum), ale także w życie oraz w jęczmieniu. W zbożu występuje źródłowo, ale sprawą wysokiego przetworzenia żywności, gluten znajduje się obecnie w ogromnej ilości produktów spożywczych. To właśnie za sprawą glutenu wypieki są puszyste, a ciasto, z którego są wykonane jest elastyczne. Gluten tworzy w cieście struktury, lepką sieć, która dodaje wypiekom lekkości.

Dieta bezglutenowa

Jedyną skuteczną metodą na leczenie objawów celiakii jest wyeliminowanie glutenu z diety. Dieta bezglutenowa nie powinna zawierać pszenicy ani żadnej z jej odmian, żyta oraz jęczmienia. Niestety wyeliminowanie tych zbóż w formie oczywistej – pieczywa, ciast, makaronów, kasz nie wystarczy. Należy analizować składy wszystkich produktów spożywczych. Gluten może nas zaskoczyć nawet w wędlinach czy jogurtach. Szczęśliwie wielu producentów już oznacza swoje produktu jako bezglutenowe lub „gluten free”. Dieta bezglutenowa może być w pełni zbilansowana i zdrowa. Istnieją zboża bezglutenowe, jak ryż, kukurydza, komosa ryżowa, kasza jaglana, gryka, owies, amarantus.


Autor

Katarzyna Chmielewska-Walas

z wykształcenia kulturoznawczyni, z zawodu dziennikarka i redaktorka o niecodziennym hobby: doradczyni noszenia dzieci w chustach i nosidłach miękkich. Współautorka książki "Notatki z rodzicielstwa bliskości" (Wyd. Harmonia 2018). Mama Hani i Zosi, redaktorka portalu Dzidziusiowo.pl w latach 2018-2020.

jak ubrać dziecko do snu

Jak ubrać dziecko do snu? Niemowlak i starsze dzieci

2024-12-11
Jak ubrać dziecko do snu to pytanie, które często zadają sobie rodzice, szczególnie noworodków i niemowląt. Właściwy strój do spania ma ogromny wpływ na komfort malucha, jakość jego snu oraz zdrowie. Zbyt ciepłe ubranie może prowadzić do przegrzania, z kolei zbyt chłodne – do wychłodzenia i dyskomfortu. Dostosowanie ubioru do temperatury w pokoju i pory roku jest kluczowe, aby zapewnić dziecku spokojny, bezpieczny sen. W artykule omówimy, na co zwrócić uwagę, ubierając niemowlęta oraz starsze dzieci do snu, a także przedstawimy najważniejsze wskazówki, które ułatwią podjęcie decyzji. A więc  jak ubrać dziecko do snu? Zapraszamy do lektury!
dysplazja stawu biodrowego

Bioderka pod kontrolą – jak zadbać o zdrowie stawów biodrowych dziecka?

2024-11-04
Zdrowie bioderek dziecka to niezwykle ważny aspekt jego rozwoju, który warto monitorować od pierwszych dni życia. Wczesne wykrycie problemów, takich jak dysplazja stawu biodrowego, może zapobiec poważnym powikłaniom. Z tego artykułu dowiesz się, na czym polega USG bioderek, co to jest dysplazja bioderek oraz jak przebiega jej leczenie.
atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry u dzieci – jak rozpoznać i leczyć AZS?

2024-10-25
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba skóry, która dotyka zarówno niemowlęta, jak i dorosłych. Charakteryzuje się intensywnym swędzeniem, suchością skóry oraz stanami zapalnymi. Objawy mogą być bardzo uciążliwe, ale odpowiednie leczenie, w tym stosowanie emolientów, może przynieść ulgę. W tym artykule omówimy, jak rozpoznać AZS u dziecka oraz jakie metody leczenia są najskuteczniejsze.
prosaki u noworodka

Prosaki u noworodka czy są niebezpieczne?

2024-10-11
Gdy na delikatnej skórze noworodka pojawiają się drobne, białe grudki, wielu rodziców może czuć zaniepokojenie. Prosaki, bo o nich mowa, to dość powszechne zmiany skórne, które wyglądają niepokojąco, choć w rzeczywistości są całkowicie nieszkodliwe. Skąd biorą się prosaki? Czy wymagają leczenia? I jak właściwie pielęgnować skórę maluszka, aby zapewnić mu komfort? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w naszym artykule, który rozwiewa wszelkie wątpliwości związane z tym zjawiskiem.
aspirator do nosa elektryczny

Elektryczny aspirator do nosa – jaki wybrać model?

2024-10-09
Aspiratory do nosa to nieodzowny element wyprawki dla rodziców niemowląt oraz małych dzieci. Zatkany nosek maluszka może powodować dyskomfort, a także utrudniać oddychanie, co bywa szczególnie niepokojące w nocy. Jednym z najwygodniejszych i najskuteczniejszych rozwiązań jest elektryczny aspirator do nosa. Sprawdź, jaki model warto wybrać, na co zwrócić uwagę przy zakupie oraz jakie funkcje mogą okazać się kluczowe.
asymetria u niemowlaka

Czym jest asymetria u niemowlaka i jak ją rozpoznać?

2024-09-20
Czym jest asymetria u niemowlaka i jak ją rozpoznać?
śluz w kupie niemowlaka

Co oznacza śluz w kupie niemowlaka?

2024-01-17
FRAZY: śluz w kupie niemowlaka, jak wygląda śluz w kupie niemowlaka, śluz w kupie u niemowlaka, śluz w kupie niemowlaka karmionego piersią, śluz z krwią w kupie niemowlaka, biały śluz w kupie niemowlaka, śluz w kupie niemowlaka jak wygląda, co oznacza śluz w kupie niemowlaka