Baza imion Obliczanie terminu porodu Kalkulatory Kalendarz ciąży Rozwój dziecka Siatki centylowe Grupa Facebook
Data modyfikacji:

Zaparcia nawykowe

Autor: Tomasz Nęcki - Lekarz

Zaparcia nawykowe stanowią najczęstszą postać dziecięcych problemów z wypróżnianiem. Co stanowi przyczynę zaparć nawykowych? W jaki sposób można pomóc naszemu maluchowi wtedy, kiedy ma zaparcia nawykowe? Jakie oddziaływania można podjąć w warunkach domowych, a jakie sposoby leczenia  może wdrożyć lekarz?

 

zaparcia u dzieci, zaparcia nawykowe, ból brzucha u dziecka

 

Kiedy mówimy o zaparciach?

Tematem, który jest często poruszany przez rodziców małych dzieci, są kupki ich maluszków. U noworodków i niemowląt świeżo upieczeni rodzice nierzadko dokładnie analizują przecież zarówno kolor kupek, jak i ich konsystencję. Opiekunowie zwracają także uwagę na to, jak często dziecko oddaje stolec – ich niepokój mogą wzbudzać zarówno za częste, jak i za rzadkie wypróżnianie się ich pociechy.

Z drugą z wymienionych sytuacji związany jest termin zaparć. Zaparcia u dzieci nie są wcale sytuacją rzadką – ogólnie na całym świecie z zaparciami borykać się może nawet 1 na 10 dzieci. Większość zaparć, które pojawiają się u dzieci, to zaparcia nawykowe (zwane również czynnościowymi). Zdecydowanie rzadziej natomiast do zmniejszonej częstości oddawania stolców przez pociechy doprowadzają występujące u nich schorzenia, takie jak np. choroba Hirschprunga, czy niedoczynność tarczycy.

 

Po czym poznać, że dziecko ma problem z wypróżnianiem?

O zaparciach u dzieci mówi się wtedy, kiedy dziecko oddaje stolec rzadziej niż dwa razy w tygodniu oraz wtedy, kiedy wypróżnianiu towarzyszą dolegliwości bólowe albo dyskomfort. Innymi objawami, które mogą przekonać o tym, że nasze dziecko cierpi na zaparcia, są:

  • brudzenie bielizny (związane z tym, że malec może popuszczać stolec, ale i z tym, że podczas wydostawania się gazów z odbytnicy, wraz z nimi mogą być porywane fragmenty zalegającego tam kału),
  • oddawanie przez dziecko bardzo obfitych, a nierzadko również i wyjątkowo twardych stolców (co wynika z dość prostej sytuacji – jeżeli dziecko oddaje stolec rzadziej, to kiedy już dochodzi do wypróżnienia, to wtedy ilość kału jest najzwyczajniej w świecie większa niż standardowo),
  • występowanie u dziecka bólów głowy, drażliwości i niepokoju, czy uczucia pełności w jamie brzusznej (oczywiście wymaga tutaj podkreślenia, że nie każde dziecko będzie umiało nazwać tego typu dolegliwości, jednakże rodzice sami będą zapewne w stanie stwierdzić, że ich podopieczny jest rozdrażniony, czy wyjątkowo niespokojny).

Z zaparciami nawykowymi u dzieci mogą być powiązane pewne specyficzne zachowania naszych pociech. Otóż co jakiś czas mogą one przerywać wykonywane w danym momencie czynności (np. zabawę), zastygać w bezruchu, przykucać, krzyżować nogi i jednocześnie zaciskać pośladki. Taka sytuacja występować może wtedy, kiedy dziecko doświadcza parcia na stolec – maluch zazwyczaj powraca do wykonywanego wcześniej zajęcia wtedy, kiedy przestanie odczuwać taką potrzebę. Wspominane wyżej zjawisko sugerowałoby więc, że dziecko celowo wstrzymuje się z oddaniem kupy – dlaczego jednak miałoby ono to robić?

 


Przyczyny zaparć nawykowych u dzieci

Na pojawianie się zaparć nawykowych wpływ ma przede wszystkim psychika dziecka. Ta postać zaparć występować może w pewnych szczególnych sytuacjach, takich jak np. zaprzestanie korzystania z pampersa i rozpoczęcie korzystania z nocnika. Przyczyną zaparć nawykowych u dzieci mogą być również silne emocje – przeżywanie rodzinnych konfliktów, czy też obawy związane z rozpoczęciem nauki w szkole mogą prowadzić właśnie do zaburzeń związanych z oddawaniem stolca.

Z zaparciami nawykowymi mogą borykać się także te dzieci, które rozpoczynają naukę w szkole, a jednocześnie – np. z powodu wstydu – nie chcą one załatwiać swoich potrzeb fizjologicznych poza domem. Zdarza się również sytuacja, kiedy dziecko celowo unika oddawania stolca w związku z obawami przed potencjalnym bólem, który mógłby towarzyszyć defekacji.

 


Jak pomóc dziecku z zaparciami – domowe metody

Zaparcia nawykowe, szczególnie wtedy, kiedy dziecko doświadcza ich przez dłuższy czas, mogą stanowić naprawdę poważny problem. Ciągły ból brzuszka może przecież stanowić nie tylko bolączkę doświadczającego go maluszka, ale i prowadzić do znacznego niepokoju u jego rodziców. 

W przypadku zaparć nawykowych rodzice muszą pamiętać o cierpliwości. Poganianie malucha czy też wielokrotne, nerwowe nakłanianie go do pójścia do toalety raczej nie pomoże w rozwiązaniu problemu. Podłożem zaparć nawykowych jest przecież przede wszystkim doświadczanie różnych stresów i w sytuacji, kiedy rodzice będą wywoływać dodatkowe zdenerwowanie u dziecka, problem z wypróżnieniami może się wręcz nasilać.

Wśród domowych sposobów na zaparcia u dziecka znaczenie ma przede wszystkim dieta. Warto jest zadbać o to, aby spożywane przez malucha pokarmy były bogate w błonnik – ta znajdująca się przede wszystkim w owocach, warzywach i pełnoziarnistych pokarmach substancja ma niebagatelny wpływ na czynność przewodu pokarmowego. Błonnik zmniejsza bowiem zwartość stolca, czyniąc go zdecydowanie luźniejszym i przez to łatwiejszym do wydalenia z organizmu.

 

 

Ważne jest również to, aby dziecku podawać dużą ilość płynów – spożywanie odpowiedniej ilości wody również korzystnie wpływa na czynność przewodu pokarmowego i na defekację. Pomaga także ruch, dlatego należy zachęcać malucha do różnych rodzajów regularnej aktywności fizycznej.

Ostatni z domowych sposobów na zaparcia nawykowe skupia się bezpośrednio na samych wizytach w toalecie. Otóż warto jest nauczyć dziecko tego, aby odwiedzało ono toaletę w krótkim czasie po spożyciu posiłku. Wtedy właśnie najbardziej nasilone są fizjologiczne odruchy związane z oddawaniem stolca, dlatego też bezpośrednio po jedzeniu maluchowi może być najłatwiej się wypróżnić.

 


Farmakologiczne leczenie zaparć nawykowych

Czasami domowe sposoby na zaparcia nawykowe okazują się niewystarczające – wtedy zdecydowanie rodzice powinni odwiedzić ze swoją pociechą lekarza. Pediatra, czy też lekarz rodzinny będzie mógł zalecić odpowiednie preparaty, które to będą wpływać na rozluźnienie konsystencji stolca, czyniąc jego wydalenie łatwiejszym. Wśród stosowanych w leczeniu zaparć nawykowych preparatów wymienia się m.in. parafinę, laktulozę, czy makrogole, rzadziej stosowane są z kolei środki o działaniu drażniącym, takie jak np. bisakodyl. Czasami (szczególnie u najmniejszych dzieci) korzystne efekty osiąga się poprzez stosowanie wlewek doodbytniczych.

Rodzicom raczej niezalecane jest samodzielne dobieranie preparatów na zaparcia dla ich dzieci. Powodem takiej sytuacji jest to, że w różnych grupach wiekowych wykorzystywane są inne środki – np. u niemowląt raczej nie stosuje się parafiny. To właśnie dlatego najkorzystniej jest, przed zastosowaniem jakichkolwiek specyfików na zaparcia, zapytać się o radę specjalisty.

 

Zdjęcie: Fotolia.pl

Autor

Tomasz Nęcki - Lekarz

Jestem absolwentem Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Spośród wszystkich medycznych specjalności najbardziej interesują mnie aspekty związane z pediatrią i psychiatrią – planuję specjalizować się w psychiatrii dzieci i młodzieży. Wolne chwile spędzam na czytaniu (nie tylko medycznych pozycji ) oraz staram się jak najwięcej czasu spędzać na świeżym powietrzu – jazda na rowerze czy spacery najlepiej mnie relaksują.

Komentarze
08-01-2021
Ocena:
Przy zaparciach nawykowych suplementy i zdrowa dieta na nic ... Jakis czas temu miałam taką sytuację z dzieckiem. Pomogły nam wtedy czopki musujące, które działają miejscowo już kilka minut po aplikacji. Są naturalne i bezpieczne
21-10-2020
Ocena:
Problem z zaczął się kiedy pojawił się nocnik. Córka za nic w świecie nie chciała na nim usiąść.Po jakimś czasie robiła już siku, ale kupa to było coś strasznego. Bałam się czopków , ale na jakimś forum mama polecała evaqu bambini.Stosowaliśmy je bardzo doraźnie i przyniosły dużą ulgę mojemu dziecku.
31-05-2020
Ocena:
U mnie bardzo pomogło to, że właśnie sadzałam dziecko na nocniczek i tłumaczyłam, jak spokojnie zrobić kupkę. Czasem to długo trwało, ale w sumie to się opłaciło, bo za którymś razem dziecko tę kupkę zrobiło. Niemniej jednak w przypadku, jak są jakieś problemy to od razu trzeba działać
31-05-2020
Ocena:
Trzeba jak najczęściej sadząc dziecko na nocnik, rozmawiać z nim, zachęcać, aplikować czopki które wywołują naturalne wypróżnienie. U nas to pomogło :)
31-03-2020
Ocena:
Przy zaparciach nawykowych problemem nie jest właściwe jedzenie i ograniczenie słodyczy, tylko niechęć przed wypróżnieniem z powodu zmiany miejsca robienia kupy. Czopki wtedy pomogą, są bezpieczne dla zdrowia, u mojego dziecka bardzo się sprawdziły.
26-02-2020
Ocena:
Sama zaczełam podawać ten probiotyk. Uważam, że wraz z odpowiedniądietą pomagają przezwyciężyć problem zaparć. Nigdy nie stosowałam czopków, starałam się dużo rozmawiać z dzieckiem i poprzez zabawę tłumaczyć dlaczego wszyscy regularnie chodzimy do toalety.
02-11-2019
Ocena:
Skończyliśmy z czopkami. Dużo dała zabawa i książeczka, o kuie w roli głównej. Serio, jest taka i akurat mojemu dziecku bardzo się podoba. Podajemy mu probiotyk acidolac i zwiększyliśmy ilość błonnika. Cukier ograniczony do minimum. Działa.
30-09-2019
Ocena:
Tymi czopkami można szybko uporać się z zaparciem, mojej córci podawałam kilka razy i po 10-15 minutach była w stanie zrobić kupę.
30-07-2019
Ocena:
Środki doustne na zaparcia działała po kilku kilkunastu godzinach i tak naprawdę nie wiadomo kiedy dziecku zachce się kupę, czopki działała po kilkunastu minutach i można zapanować moment wypróżnienia. Ja jestem za czopkami :)
14-07-2019
Ocena:
Nam pediatra zalecił czopki, jestem z nich zadowolona, bo są skuteczne i nie przeczyszczają tak jak środki doustne.
30-06-2019
Ocena:
Napiszę to, co mówię w rozmowie z innymi mamami, są metody lepsze i gorsze na zaparcia, ale najważniejsza jest oczywiście profilaktyka, a zaraz za nią czas reakcji na problemy zgłaszane przez dziecko
30-06-2019
Ocena:
Ja daję dziecku probiotyki i staram się aby piło więcej wody. Kilka dni temu wypróbowałam czopki, posmarowałam oliwką i wprowadziłam, po około kwadransie wreszcie była kupka.
29-04-2019
Ocena:
~Mama Justynki, zgadzam się z tobą, czopki są najlepsze, też używam tych evaqu.
27-03-2019
Ocena:
dla dziecka najlepsze są czopki, nie przeczyszczają tylko działają miejscowo , a do tego są bardzo skuteczne. Moje dziecko po podaniu, zawsze robi kupę po 10-15 minutach.
25-03-2019
Ocena:
U mnie tak, również pomogły probiotyki. Starałam się zacząć od acidolac, żeby usprawnić pracę jelit. Robiłam również ćwiczenia wspomagające perystaltyke jelit i całkowicie zmieniłam dietę dziecka. Zero czekolady i słodyczy.
28-02-2019
Ocena:
Marika, te czopki zaczęłam podawać dziecku, bo nie mogę patrzeć jak się męczy. One są rzeczywiście całkowicie bezpieczne dla zdrowia, bo wytwarza się tylko dwutlenek węgla i woda. Woda zwiększa objętość kupki, a gaz powoduje fizjologiczne wypróżnienie.
30-01-2019
Ocena:
Mój maluszek miał kłopoty z brzuszkiem i faktycznie kupa była za rzadko. Wprowadziłam mu kropelki acidolac i pomału wszystko się unormowało. Dzięki temu jego brzuszek jest mniej napięty.
29-09-2018
Ocena:
Ja już nie wiem co mam robić z tymi zaparciami u syna. Wypróbuję te czopki, jeżeli pomagają waszym dzieciom to mam nadzieję że mojemu dziecku też pomogą.
31-08-2018
Ocena:
Szczerze powiem czytając komentarze, że problem jest powszechny. NIe słyszałam jednak o tym, aby dziecku (zwłaszcza mniejszemu) podawać ogórki kiszone. Coś mi się to nie widzi. Lewatywa też odpada, dobre czopki są zbawieniem
24-06-2018
Ocena:
Próbowałem picia siemienia lnianego, jedzenia ogórków kiszonych, suszonych śliwek - niestety wszystko na darmo, w moim przypadku pomagają tylko czopki eva/qu
31-05-2018
Ocena:
Pediatra polecił dla syna te czopki Eva qu Bambini. Jestem bardzo z nich zadowolona. Działają bardzo szybko, bo już po kilku minutach następuje wydalanie. Są skuteczne i można zaplanować czas kiedy dziecko się powinno załatwiać.
27-04-2018
Ocena:
a ja szukam właśnie rozwiązania, znam te czopki ale w wersji dla dorosłych, bo stosowałam w ciąży i czasem po, ale że są dla dzieci tez to nie wiedziałam, zwykłe te glicerynowe przeczyszczają, ale te drugie z własnego doświadczenia wiem, że działają skutecznie ale delikatnie..musze wypróbować i zaaplikować córce.
29-03-2018
Ocena:
Kasia – te czopki Eva/qu Bambini są bardzo dobre i łatwe w użyciu. Mam bliźniaki 4 latki które właśnie jedzą wszystko (co mnie bardzo cieszy), ale często mają kłopot z zaparciami. W kryzysowych sytuacjach sięgam po te czopki i problem jest rozwiązany
25-03-2018
Ocena:
zdecydowanie mojemu synkowi w walce z zaparciami pomagają czopki eva/qu - działają łagodnie i nie przeczyszczają co jest b. ważne
23-02-2018
Ocena:
U nas trzeba było eliminować ilość słodyczy, a na ich miejsce wprowadzić cukry proste w postaci owoców. Korzystałam również z błonnika, którym posypywałam kanapki, oraz probiotyku acidolac, żeby poprawić pracę jelit. Kuracja przyniosła duże skutki.
16-12-2017
Ocena:
Zgadzam się z tulipanem, u nas stanowczo za dużo było cukru w diecie i potem dziecko miało kłopoty z jelitami. Kupa kojarzyła się z czymś nieprzyjemnym, dlatego ją wstrzymywał. Pomagała ciepła kąpiel, delikatny masaż, wspomniana dieta i kropelki acidolac. Poprawiło się i nareszcie dziecko dobrze się czuje.
08-05-2017
Ocena:
Agnes pisze: "Syn od miesiąca załatwia się sam". Sam? Czy z pomocą MOVICOLU? Jeśli coś mu się podaje, to nie załatwia się sam i sytuacja się nie zmieniła,w dalszym ciągu jest zaparcie nawykowe. Jeśli po odstawieniu specyfiku będzie załatwiał się sam, to wtedy mozna powiedziec, że jest zdrowy.
12-03-2017
Ocena:
Czy orientuje sie ktoś przez ile czasu należy podawać ten movicol ?
08-02-2017
Ocena:
Najważniejsze jest znaleźć przyczynę zaparć. To podstawa przy leczeniu i wprowadzaniu zmian. Dopiero po szczegółowej analizie możemy wprowadzać zmiany w diecie, stylu życia, podejściu do załatwiania się w miejscu publicznym. Niby zwykła czynność a potrafi ściągać sen z powiek. Warto zacząć od prostych czynności, wprowadzenia błonnika, probiotyku typu acidolac, który poprawi pracę jelit. Żeby zmienić dietę na zdrową trzeba około trzech tygodni, aby weszła nam ona w nawyk. Z dziećmi bywa gorzej, bo mają swoje upodobania smakowe i dostęp do tysięcy fast foodów na rynku i dodatkami cukru w składzie.
19-02-2016
Ocena:
Ja tez z tym walcze mala ma 2,5 roku dzisiaj wlasnie zamowilam Movicol Junior z niemieckiej apteki prowadzonej chyba przez polakow podam link moze ktos skorzystawww.apo-discounter.pl/movicol-junior-czekoladowy-proszek-w-saszetkach-p-35054.html?utm_source=skapiec.pl&utm_medium=referral
15-02-2016
Ocena:
Kochane piszę bo może posłużę komuś radą.Z zaparciami nawykowymi borykami się od urodzenia dosłownie(syn obecnie ma 4 lata).zjezdzilismy szereg lekarzy,syn przeszedł szereg badań w tym u psychologa.Faszerwowany chyba wszystkimi lekami dostępnymi na rynku lactusoza,makragolem w różnych postaciach,sztucznym blonnikiem +dodatkowo na specjalnej diecie. ..I nic...4 lata raz trochę lepiej ale przede wszystkim bardzo źle...z zatrzymywaniem kału nawet na ponad 10 dni i popuszczaniem w sytuacjach gdy wychodzilismy na rower na spacer.Miliony tłumaczeń później zmiana i zakaz rozmowy o kupie i nic...aż w koncu zjawia się koleżanka ze specyfikiem z Niemiec(w Polsce nie ma,tam jest bez recepty) i strzał w 10! Po tylu latach działa !Syn od miesiąca załatwia się sam.MOVICOL polecam
18-12-2015
Ocena:
Zdrowa dieta to podstawa, dla tego nie miałam nic przeciwko jak w szkoła zabroniono sprzedawać drożdżówki itp. Nie mówię że dziecko nie ma prawa jeść takich rzeczy, ale powinno się to po prostu ograniczyć. Mój syn miał straszne zaparcia jak się przejadł czymś słodki w takim momencie podawałam mu dicopeg. Ale lepiej zapobiegać niż potem leczyć, dlatego wprowadziłam mu dietę.
24-07-2015
Ocena:
To prawda że dzieci trzeba uczyć zdrowego stylu życia.Zdrowa dieta to podstawa.Ja staram się by moje dzieci tak się odżywiały.J.
24-07-2015
Ocena:
Warto stosować takie same zasady jak u dorosłych, nie można ulegać maluchom i kupować wszystkiego czego zapragną, jeśli sami dajemy dobry przykład dzieciom nie grozi nadwaga i zaparcia, a z nadwagą walczy się latami, zwykle bezskutecznie.
choroba lokomocyjna u dzieci

Choroba lokomocyjna u dzieci – jak pomóc maluchowi przetrwać podróż?

2024-11-20
Choroba lokomocyjna, inaczej kinetoza, to problem, który dotyka wielu dzieci podczas podróży samochodem, autobusem czy statkiem. Nudności, zawroty głowy i ogólne złe samopoczucie potrafią skutecznie zepsuć rodzinny wyjazd. Jak sobie z tym radzić i co robić, by podróż z dzieckiem była jak najbardziej komfortowa? O tym opowiemy w poniższym artykule.
ochrona uv

Czy słońce naprawdę szkodzi dzieciom? Jak skutecznie chronić maluchy przed promieniowaniem UV?

2024-09-30
Słońce jest naturalnym źródłem witaminy D, ale jego promieniowanie może być niebezpieczne dla dzieci. Skóra maluchów jest delikatna i bardziej podatna na szkodliwe działanie słońca. Czy naprawdę słońce szkodzi dzieciom, czy może są sposoby na bezpieczne korzystanie z jego dobrodziejstw? Sprawdź, jak skutecznie chronić najmłodszych przed promieniowaniem UV i co warto wiedzieć o zdrowej opaleniźnie
zatrucie pokarmowe u dziecka

Co na zatrucie pokarmowe u dziecka? Poradnik

2024-03-25
Zatrucie pokarmowe to zespół objawów ze strony układu pokarmowego, które występują po kontakcie z wirusem bądź na skutek spożycia pokarmów zawierających szkodliwe bakterie lub toksyny. Zatrucie pokarmowe u dziecka jest dość częstą przypadłością, ponieważ młody układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni wykształcony. Sprawdź, jakie są objawy zatrucia pokarmowego, jak radzić sobie z nim przy pomocy domowych metod i kiedy należy szukać pomocy lekarskiej.
niska temperatura u dziecka

Co na niską temperaturę u dziecka?

2024-03-22
Infekcjom u dziecka zazwyczaj towarzyszy podwyższenie temperatury ciała, czyli stan podgorączkowy lub gorączka. Nie jest tak jednak zawsze – może się zdarzyć, że to, co będzie martwiło rodziców, to zbyt niska temperatura u dziecka. Z czego może wynikać takie ochłodzenie się organizmu i kiedy należy skonsultować tę przypadłość z lekarzem?
rumień u dziecka

Rumień u dzieci: jak wygląda i jak leczyć?

2024-03-19
Rumień zakaźny to choroba, która najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym. Wywoływana jest przez parwowirus B19, a głównym jej objawem są wysypka oraz charakterystyczne, czerwone plamy na twarzy. Jak długo trwa rumień u dzieci i w jaki sposób się go leczy?
acerola dla dzieci

Jaka acerola dla dziecka będzie najlepsza? Zalecenia i stosowanie

2024-01-22
Nie jest tajemnicą, że dla wzmocnienia odporności warto podawać dzieciom witaminę C. Nie każdy jednak wie, że jednym z najlepszych jej źródeł jest acerola, czyli wiśnia z Barbados. Sprawdź, jaka acerola dla dzieci jest szczególnie polecana i co warto o niej wiedzieć.
krostki wokół ust u dziecka

Co na krostki wokół ust u dziecka? Skąd się biorą? Poradnik i polecane produkty

2024-01-10
Krostki wokół ust u dziecka mogą mieć wiele przyczyn. Najbanalniejsza to podrażnienie skóry przez nadmiernie wytwarzaną ślinę, do czego dochodzi w okresie ząbkowania. Rzadziej taki objaw jest oznaką alergii, atopowego zapalenia skóry albo infekcji grzybiczej. Sprawdź, czym smarować takie zmiany i kiedy warto skonsultować się lekarzem dermatologiem.