Prawidłowy przyrost wagi i wzrostu u dzieci

Wszyscy rodzice chcą, by ich dzieci rozwijały się zdrowo, dobrze jadły, rosły i przybierały na wadze. Przyrost wagi oraz to, jak dziecko rośnie, świadczy (między innymi) o prawidłowym rozwoju malucha. Dlatego przy każdym badaniu kontrolnym sprawdzany jest jego wzrost oraz waga. Jednak nie zawsze wyniki pomiarów wskazują na to, że wszystko jest w porządku. Jeśli nasza pociecha nie przybiera na wadze we właściwym tempie, może być to pierwszy sygnał, że zaczyna dziać się coś niedobrego. Co w sytuacji, kiedy dziecko, zamiast przybierać masę ciała chudnie albo rośnie zbyt wolno?

Powszechnie wiadomo, że dziecko w pierwszych dniach (głównie po 48 lub 72 godzinach) po urodzeniu traci masę ciała. Czasami jest to nawet do 10% wagi urodzeniowej. Jeśli więc Twoje dziecko nieco schudło w pierwszych dobach, pamiętaj, że jest to normalne, zwłaszcza u niemowląt karmionych piersią. Tempo wzrastania dzieci karmionych wyłącznie piersią jest inne niż dzieci karmionych sztucznie. 

Wzrost i waga a rozwój dziecka

Według obowiązujących norm dziecko powinno podwoić swoją masę urodzeniową w 5-6 miesiącu życia, a potroić ją w 12 miesiącu. Średnio niemowlak powinien przybywać na masie średnio o 26-31 g/dobę w okresie 0-3 miesięcy życia, następnie 17-18 g/dobę w okresie 3-6 miesięcy życia, potem średnio 12-13 g/dobę w wieku od 6 do 9 miesięcy, 9 g/dobę w okresie 9-12 miesięcy. 

Oczywiście są to wartości uśrednione. Pamiętajmy, że domowy pomiar masy ciała u niemowlęcia nie jest łatwy, z uwagi na ruchliwość dziecka, ciężar jego ubrania czy też niedokładność wagi (którą zwiększyć może na przykład ustawienie jej na miękkim podłożu). Dlatego rozwój dziecka pod względem parametrów ciała jest sprawdzany podczas każdej wizyty u pediatry (na wadze do tego przeznaczonej), a wynik zapisuje się w książeczce i odnotowuje na siatkach centylowych. 

W okresie późniejszym, czyli między trzecim a jedenastym rokiem życia przyrost wagi jest w zasadzie stały. W praktyce oznacza to, że w ciągu każdego roku dziecko staje się mniej więcej 2-3 kg cięższe i 5-7 cm wyższe. Należy także pamiętać, że istnieją dość istotne różnice w rozwoju chłopców i dziewczynek. We wczesnym dzieciństwie chłopcy są wyżsi i ciężsi. Jednak tendencja ta zdecydowanie zmienia się między jedenastym a trzynastym rokiem życia dziecka. Wówczas dziewczynki wkraczają w okres dojrzewania i stają się większe od chłopców.

Pomiar należy przyrównać do siatek centylowych

Przy ocenie dokonanych pomiarów korzystamy z siatek centylowych. Wartości w normie to miedzy 3 a 97 centylem dla każdego pomiaru z osobna (masa ciała, wzrost, obwód głowy). Najlepiej, żeby waga, wzrost i obwód głowy dziecka znalazły się między 10 a 90 centylem. Czym są centyle? Pozwalają one sprawdzić, jak wymiary naszego dziecka wyglądają wobec wymiarów rówieśników o tej samej płci, w tym samym wieku i pochodzących z tej samej populacji (np. kraju). Oznacza to, że jeśli nasza córka ma masę ciała na poziomie 25 centyla, to 75% dziewczynek w jej wieku ma masę ciała większą od niej.

Ważne też jest zwrócenie uwagi na wymiary. W ciągu pierwszego roku niemowlęta zwiększają swoją długość o 50% w stosunku do długości przy urodzeniu, natomiast o 33% zwiększają obwód głowy. W późniejszym wieku niedobór masy ciała i wzrostu definiuje się, jeśli waga dziecka i jego wzrost mieści się poniżej 3. centyla na siatce centylowej. Niedoborowi masy ciała towarzyszy też często niechęć do jedzenia. 

Należy również zwrócić uwagę na to, ile ważą i mierzą rodzice. Można spodziewać się przecież, że jeśli obydwoje ważą po 55 kg i mierzą 155 cm, to ich dziecko również będzie drobne.

Czynniki wpływające na wzrost i wagę dziecka

Musimy pamiętać, jak ważne od samego początku jest dbanie o właściwe odżywianie dziecka. Nie chodzi jedynie o to, żeby dziecko nie chodziło głodne, tylko żeby zapewnić właściwą proporcję białek, węglowodanów i tłuszczy. Pozostałe czynniki, które mogą wpływać na wzrost i wagę malucha:

• genetyczne uwarunkowanie budowy ciała,
• stan zdrowia,
• kondycja fizyczna,
• konstrukcja psychiczna.

Przyczyny niewłaściwego przybierania na wadze

Przyczyn może być wiele. Najczęściej spotykane to:

• zakażenie układu moczowego,
• zakażenie pasożytnicze,
• celiakia,
• złe warunki socjalne,
• nowotwory,
• niedokrwistość,
• niewydolność nerek,
• alergia pokarmowa,
• złe nawyki żywieniowe (w tym anoreksja i bulimia),
• zakażenie Helicobacter pylori,
• mukowiscydoza,
• nadczynność tarczycy. 

Diagnostyka niedoboru masy ciała nie jest łatwa, zwykle w jej ramach należy skierować dziecko do poradni gastroenterologicznej dla dzieci. Do badań mogących pomóc w postawieniu diagnozy należą: morfologia z rozmazem, jonogram, wskaźniki stanu zapalnego, poziom żelaza, enzymy wątrobowe, parametry nerkowe, badanie kału na obecność pasożytów, przeciwciała przeciwko transglutaminazie tkankowej, przeciwko pasożytom, Helicobacter pylori, hormony tarczycy, IgE swoiste, badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, radiografia klatki piersiowej, czasami również konieczna jest gastro-, kolonoskopia lub konsultacja psychiatryczna. 

Sprawdź czy Twoje dziecko prawidłowo przybiera na wadze

Zdjęcie: Fotolia by © Kurhan