Baza imion
Obliczanie terminu porodu
Kalkulatory
Kalendarz ciąży
Rozwój dziecka
Siatki centylowe
Grupa Facebook
Data modyfikacji:
Hiperprolaktynemia – czynnik powodujący niepłodność
Autor: Katarzyna MorycProlaktyna (PRL) jest hormonem wydzielanym przez przysadkę mózgową, który pełni szereg różnych funkcji, z pobudzaniem rozrostu gruczołów piersiowych w czasie ciąży i w okresie laktacji na czele. Samą nazwę zawdzięcza właśnie tym procesom pro-laktacyjnym. Prolaktyna odpowiada także za utrzymanie ciąży we wczesnym jej etapie (podtrzymywanie ciałka żółtego). Zarówno nadmiar, jak i niedobór tego hormonu są bardzo częstym czynnikiem powodującym niepłodność. Dziś skupimy się na nadmiarze prolaktyny, czyli na hiperprolaktynemii. Jak się ona objawia i czym może grozić? Sprawdźmy.
Sama hiperprolaktynemia nie jest chorobą, ale może o stanie chorobowym świadczyć. Dlatego niezwykle ważne jest określenie jej przyczyny i w zależności od niej, odpowiednie postępowanie.
Poziom prolaktyny
Wydzielana przez przysadkę mózgową prolaktyna podtrzymuje pracę ciałka żółtego oraz jest jednym z hormonów kontrolujących cykl miesiączkowy i odpowiadających za prawidłową owulację. Zaburzenia jej poziomu mogą powodować:
- problemy z owulacją,
- brak miesiączki,
- problemy z laktacją u kobiet karmiących piersią.
Głównym objawem zaburzeń w ilości produkowanego hormonu są problemy z regularnością cyklu miesiączkowego (częściej, niż co 25 lub rzadziej niż co 33 dni), wrażliwość i bolesność piersi, a nawet mlekotok. Cykle miesiączkowe są zazwyczaj bezowulacyjne, a suchość pochwy znacznie utrudnia współżycie. U zdrowych kobiet stężenie PRL wzrasta podczas ciąży oraz karmienia piersią. Kiedy prolaktyny jest za mało, u szczęśliwej mamy może dojść do zaburzeń w produkcji mleka. Gdy jest jej za dużo, para starająca się o dziecko może mieć ogromne trudności z jego poczęciem.
Hiperprolaktynemia - zespół objawów chorobowych
Sama w sobie, hiperprolaktynamia chorobą nie jest. To bardziej zespół objawów chorobowych wynikający z podwyższonego stężenia prolaktyny we krwi. To dość często występujące zaburzenie endokrynologiczne u kobiet w wieku rozrodczym.
Zakłada się, że prawidłowy poziom prolaktyny u kobiet niebędących w ciąży to 4-23 ng/ml (lub 4-23 mcg/l). U mężczyzn to przedział 3-15 ng/ml (mcg/l). U kobiet w ciąży wynik uznawany za normalny to 34-386 ng/ml (mcg/l). Hiperprolaktynemia pojawia się, gdy poziom hormonu wzrasta powyżej 25 ng/ml (bez testu obciążenia metoklopramidem), a gdy przekroczy 200 ng/ml może świadczyć o guzie przysadki mózgowej*.
* Należy pamiętać, że normy stosowane w różnych laboratoriach mogą się między sobą różnić.
Główne przyczyny hiperprolaktynemii
Nie zawsze podwyższony poziom prolaktyny świadczy o chorobie. Jest to sytuacja prawidłowa w ciąży, podczas pierwszych miesięcy karmienia piersią, a nawet w sytuacjach stresowych. Na wyższe stężenie prolaktyny wpływają także sen, wysiłek fizyczny, czy spożycie posiłku białkowego.
Innymi przyczynami hiperprolaktynemii są:
- choroby przysadki mózgowej, np. guz prolaktynowy.
- ciągły stres,
- leki modyfikujące wydzielanie dopaminy np. antydepresyjne, obniżające ciśnienie,
- urazy klatki piersiowej,
- półpasiec,
- niewydolność nerek,
- marskość wątroby,
- niedoczynność tarczycy.
Jakie objawy mogą wskazywać na hiperprolaktynemię?
Pomijając te najbardziej oczywiste, czyli zaburzenia miesiączkowania i problemy z płodnością, stan ten może mieć jeszcze inne objawy. Na przykład:
- poronienia nawykowe,
- nawał mleka, a także mlekotok polegający na wydzielaniu mleka bez związku z ciążą lub laktacją,
- silny przyrost masy ciała i odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha,
- osteoporoza lub osteopenia,
- łojotok,
- silne przetłuszczanie się włosów i skóry głowy,
- odczuwanie bólu w trakcie stosunku (dyspareunia),
- uczucie ciągłego zmęczenia, niestabilność emocjonalna, drażliwość, stany depresyjne,
- zaburzenia widzenia, zmniejszenie ostrości wzroku,
- częste bóle głowy,
- obniżone libido.
Badanie poziomu prolaktyny
Są różne opinie na temat tego, kiedy najlepiej oznaczać poziom prolaktyny. Niektórzy sądzą, że nie ma znaczenia, w którym dniu cyklu wykona się badanie. Inni wręcz odwrotnie, twierdzą, że najlepiej zrobić je w drugiej połowie cyklu (zwłaszcza przy podejrzeniu hiperprolaktynemii). Tymczasem, jest to uzależnione od diagnozowanego schorzenia, a decyzję o terminie wykonania badania poziomu prolaktyny należy zostawić lekarzowi.
Przed badaniem należy mieć na uwadze, że poziom prolaktyny ulega zmianom w cyklu dobowym, podnosi się w wyniku stresu, jedzenia, seksu, menstruacji oraz owulacji. Czasami stężenie hormonu bada się po tym jak podany jest metoklopramid, czyli lek przeciwwymiotny i pobudzający perystaltykę jelit. Jest antagonistą receptorów dopaminergicznych, czyli, mówiąc prościej, pobudza wydzielanie prolaktyny i to właśnie ze względu na ten mechanizm działania wykorzystuje się go w diagnostyce hiperprolaktynemii.
Jak to działa? U zdrowej osoby, po podaniu metoklopramidu poziom stężenia PRL we krwi powinien wzrosnąć maksymalnie 6 razy. O hiperprolaktynemii czynnościowej świadczy dziesięciokrotny wzrost wyniku po obciążeniu.
Ważne jest, aby:
- przed badaniem być na czczo (8 godzin bez jedzenia, 4 bez przyjmowania płynów),
- być wyspanym i wypoczętym,
- na 24h przed badaniem unikać wysiłku fizycznego, seksu i stresu.
Poza tym, przed jakimkolwiek badaniem, warto sprawdzić jak dana placówka radzi się do niego przygotować, a także, jakie wymagania podaje lekarz kierujący na badanie.
Leczenie hiperprolaktynemii
Leczenie zależy od tego, jakie jest podłoże hiperprolaktynemii:
- W przypadku wysokiego stężenia PRL wynikającego z zaburzeń nerek, wątroby lub tarczycy należy leczyć chorobę podstawową, co powinno skutkować obniżeniem stężenia prolaktyny.
- W zaburzeniu poziomu hormonu wynikającym z przyjmowania leków, należy rozważyć ich zamianę lub odstawienie (o ile jest to możliwe).
- W przypadku hiperprolaktynemii czynnościowej oraz w (określonych stadiach) gruczolaków przysadki stosuje się leki będące agonistami dopaminy i hamujące wydzielanie prolaktyny.
Objawy takie jak nieregularne cykle i mlekotok ustępują zwykle w ciągu 1-2 miesięcy od rozpoczęcia leczenia, ale samo leczenie w niektórych przypadkach może trwać nawet kilka lat.
Walczycie z niepłodnością? Zachęcamy do podzielenia się swoją historią w komentarzu!
Zdjęcie: Fotolia.com by nyul
Autor
Katarzyna Moryc
Jestem pracującą mamą trzech synów i zarazem trzech wcześniaków - Marcela, Maćka i Mateusza, uwielbiam nowe wyzwania, zwłaszcza takie, które pozwalają mi się rozwijać i zdobywać nowe umiejętności. Potrafię szare i nudne zamienić w coś świeżego, uwielbiam wszystko, co kreatywne. Staram się wychowywać dzieci w duchu bliskości, jestem fanką chust i pieluch wielorazowych. Prowadzę blog KreacjoWariacje.pl
Autor
Joanna Elias - Ginekolog i Położnik
Ukończyła Akademię Medyczną we Wrocławiu w 1999 roku, a specjalizację z ginekologii i położnictwa posiada od 2006 roku. Od kilku lat interesuje się problemami zaburzeń płodności. Obecnie pracuje w Klinice Leczenia Niepłodności Polmed we Wrocławiu. Zajmuje się również diagnostyką ultrasonograficzną- posiada certyfikat FMF.
W wolnych chwilach lubi gotować, czytać książki kulinarne i podróżować.
Komentarze
28-08-2020
Ocena:
patrycja
pomocny w zajściu w ciąże jest prefert żel wspomagający poczęcie
30-12-2018
Ocena:
Zuzia
Ja przy prolaktynie rzędu 45-50 jednostek nie mogę zajść w ciążę już półtora roku. Po braniu Bromergonu przez 3 miesiące prolaktyna zmalała do 21 jednostek, jednak rezultatu w postaci ciąży brak.
08-02-2018
Ocena:
Milena
Przy takich objawach najlepiej od razu iść do specjalisty. Nie ma co wróżyć z fusów i zgadywać.
27-12-2016
Ocena:
lenka
Przy endometriozie występowała u mnie wysoka prolaktyna.reszta badań ok lecz Żeby zajść w ciążę brałam przez pół roku brumergon z efektem pomogło. Lecz jeśli występujá problemy najlepiej niech prowadzi lekarz endokrynolog ginekolog
Normy prawidłowego nasienia – jak odczytywać wyniki badania?
22.11.2024
Normy prawidłowego nasienia to kluczowy element oceny męskiej płodności. Wyniki seminogramu mogą dostarczyć ważnych informacji na temat szans na poczęcie dziecka. W tym artykule dowiesz się, jakie są cechy prawidłowego nasienia, na co zwrócić uwagę w wynikach badania oraz jak wygląda proces badania nasienia.
Naprotechnologia – naturalna metoda walki z niepłodnością
15.11.2024
Naprotechnologia to coraz bardziej popularna metoda wspomagania płodności, stosowana przez pary zmagające się z niepłodnością. W odróżnieniu od technik sztucznego zapłodnienia, takich jak in vitro, natural procreative technology opiera się na naturalnych procesach zachodzących w organizmie kobiety i mężczyzny, umożliwiając diagnozę oraz leczenie problemów związanych z płodnością.
Płodność mężczyzny. Jak poprawić jakość nasienia?
02.12.2021
Według ogólnych statystyk aż jedna na pięć par ma trudności z poczęciem dziecka. Ich podłożem nierzadko jest niska jakość nasienia, którą na szczęście dość łatwo można nieco podnieść. Sprawdź, jak zwiększyć płodność u mężczyzny poprzez zmianę stylu życia, ale bez ogromnych wyrzeczeń.
Dieta na płodność. Jakie witaminy?
04.11.2021
Nie od dziś wiadomo, że to, co jemy, ma ogromny wpływ na nasz organizm – w tym także na płodność. Jeśli więc od dłuższego czasu starasz się o dziecko i działania te nie przynoszą spodziewanych efektów, pomyśl o zmianie sposobu odżywiania. Wyjaśniamy, jak wygląda dieta płodności i które witaminy zwiększają prawdopodobieństwo zapłodnienia.
Monitoring owulacji
01.03.2021
Starasz się o potomstwo i nadal na teście widzisz jedną kreskę? Zbadaj się! Zacznij od monitoringu owulacji, który sprawdzi czy masz w ogóle szansę zajść w ciążę w cyklu menstruacyjnym.
Laparoskopia i jej zastosowanie w ginekologii - Dzidziusiowo.pl
27.12.2017
Jeszcze do niedawna jedynym sposobem by dokładnie obejrzeć narządy rodne kobiety i móc zdiagnozować ewentualne nieprawidłowości czy nawet je skorygować, było pr...
Test PCT - Dzidziusiowo.pl
27.12.2017
Problemy z płodnością są spowodowane różnymi czynnikami. Kiedy dwóch kresek na teście ciążowym jak nie było, tak nie ma, warto wykonać jeszcze jedno badanie, a ...